درباره فیلمی که بازیگرانش سه روز نخوابیدند

 کیوان کثیریان

 استفاده از ایده بیداری طولانی شخصیت های یک فیلم و به عبارتی نخوابیدن به مدت زیاد ایده غریبه ای نیست. شاید آشناترینش فیلم "بیخوابی" باشد که ما نسخه نولانش را بهتر می شناسیم. استفاده دراماتیک از این نخوابیدن البته یکی از مهم ترین امتیازات آن فیلم است.

 مسعود امینی تیرانی هم در "بیداری برای سه روز" با استفاده از این ایده، یک فیلم تجربی -با هر تعریفی- ساخته است. پرویز پرستویی و سهیلا گلستانی با پیشنهاد امینی تیرانی تصمیم می گیرند سه روز بیدار بمانند و با قوانینی که وضع می کنند-از جمله آنکه غلبه خواب بر یکی از دونفر بازی را تمام می کند و اینکه بیش از چهارساعت نباید در یک مکان بمانند- کنش ها و واکنش هایشان را جلوی دوربین به نمایش می گذارند. قرار بوده به نوعی این ایده، ما به ازای موقعیتی فرض شود که اگر سه روز تا مرگ فاصله داشتیم چه می کردیم.

 فیلم تلاش می کند درطول روند اثرگذاری بیخوابی بر این دو، تنها شاهد باشد و انتظار وقوع حوادثی غیر منتظره را بکشد. در طی این فرایند، تغییر رفتار دوشخصیت به نمایش درمی آید بی آنکه قرار باشد بدانیم چرا این بازی را دنبال می کنیم. یک و نیم ساعت از هفتاد و دوساعت بیداری دو نفر را می بینیم و با پایان موفقیت آمیز این بازی، با خواب آن دو همه چیز تمام می شود. شاید این قرار هفتادودو ساعته برای دوبازیگر فیلم و عوامل آن ، تجربه تازه و عجیبی باشد ولی فیلم با توجه به طراحی پیشینی خود در شبیه سازی این فرض داستانی با ساعت آخر زندگی انسان، موفق نیست. لحظاتی که پرستویی با عصیانش مقابل کارگردان لحظات پرتنشی می آفریند چندان واقعی به نظر نمی رسد و گمان می رود سهیلا گلستانی که بتدریج به آرامشی مضاعف رسیده است، واقعا دارد خودش این موقعیت را به طور کامل تجربه می کند.

فیلم بیش از آنکه بخواهد یا بتواند صاحب طرحی دراماتیک باشد یا تلاش کند آدم هایش را در موقعیت های متفاوت قرار دهد و لحظات جذابتری بیافریند، تنها شامل یک روایت ساده و تخت از ای این بازی است و به نظر می آید ریش و قیچی در اختیار بازیگران است. در لحظاتی که به دقایق پایانی نزدیکتر می شویم و آدم ها تحت تاثیر بی خوابی، بیشتر از همیشه "خودشان" می شوند، می توانست بیش از اینها لایه های دیگری به فیلم اضافه کند. ایده جذاب و منحصر بفرد فیلم مهم ترین امتیاز آن است که به گمانم در پس پرداخت خامدستانه، حرام شده است.

این یادداشت در شماره 57 مجله 24 آبان 93 به چاپ رسیده است