شیرین هانتر در گفتگو با خبرآنلاین تاکید می کند نوعی نگاه از بالا و در نظر گرفتن نگرانی های دو طرف می تواند ایران و ۵+۱ را به توافق نزدیک کند.

سعید جعفری پویا- مذاکرات هسته ای میان ایران و ۵+۱ را می توان یکی از پر افت و خیزترین گفتگوهای سیاسی و استراتژیک طی دهه های اخیر جهان ارزیابی کرد. روندی که هرچند شیب مثبت داشته اما هنوز هم فاصله اش تا پایان کم نیست. شیرین هانتر در گفتگو با خبرآنلاین معتقد است در صورت شکست احتمالی مذاکرات این تندروها هستند که صدایشان رساتر خواهد بود. استاد دانشگاه جرج واشینگتن بر این باور است برای حصول به توافق باید نوعی نگاه از بالا بر مسئله حاکم شود، به این معنی که هم خواسته ها و نگرانی های ایران مورد توجه قرارگیرد و هم موارد و منویات طرف غربی. اگر ایران خواهان رفع همه جانبه تحریم ها در یک مرحله است، طرف غربی هم این نگرانی را دارد که با رفع تحریم های یک مرحله ای، ایران دوباره به سمت غنی سازی بالاتر از حد توافق برود. ضمن اینکه آقای اوباما هم به شدت از سوی مخالفین داخلی تحت فشار است. رئیس جمهور آمریکا همچنین در صورتی که توافقی امضا کند که در آن کفه ترازو به سود ایران سنگینی کند موج شدیدی از حملات علیه او ایجاد خواهد شد. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با دیپلمات پیشین وزارت خارجه ایران و استاد علوم سیاسی دانشگاه جرج واشینگتن را می خوانید.

شرایط کلی مذاکرات هسته ای ایران و ۵+۱ را چگونه می دانید؟

ایران خواهان این است که تمام مسائل در یک مرحله حل و فصل شود. تهران همچنین اطمینان می دهد که فقط برنامه صلح آمیز دارد و انتظار دارد گروه ۵+۱ هم تحریم ها را بردارد. این موضوع حتما حرف منطقی است و خواسته ایران قابل احترام و پذیرش است، اما به هر حال کشورهای غربی هم ملاحظاتی دارند و معتقدند یک بازه زمانی برای دوره اعتمادسازی زمان لازم است و این موضوع ایجاب می کند توافق ها مرحله به مرحله انجام شود و در نتیجه برداشتن تحریم ها هم به صورت تدریجی انجام پذیرد. این باعث می شود ما باز هم به مشکل نخستین و ابتدایی باز گردیم و آن هم این است که هیچ یک از طرفین نمی تواند به طرف مقابل اعتماد کند. ایران نگران است در صورتی که تحریم ها برداشته نشود قدرت چانه زنی خود را از دست می دهد. طرف غربی هم مدعی است در صورتی که تحریم ها را بر دارد دیگر ایران نگرانی نخواهد داشت و ممکن است دوباره به سمت غنی سازی بالاتر برود. به عقیده من الان مشکل اصلی این است که طرفین می توانند در این شرایط به یک توافق مرضی الطرفین برسند یا خیر. البته به یاد دارم پیش از روی کار آمدن آقای روحانی ایران با پیشنهادات روسها در مورد توافق گام به گام و مرحله ای پذیرفته بود ولی به نظر می رسد که در دوره فعلی ایران تمایل ندارد این مسئله به صورت مرحله ای حل شود و خواهان پایان بخشی آن به صورت یکجا است.

با این تفاسیر اگر فرض را بر این بگیریم که ایران روی توافق یک مرحله ای (شامل کلیات و جزئیات) تاکید کند، آمریکا چنین امری را می پذیرد؟

من فکر نمی کنم. به نظر من طرف آمریکایی انتظار دارد نرمش از سوی هر دو طرف انجام پذیرد. همانطور که ایران انتظار دارد شمشیر تحریم ها روی سرش نباشد، آمریکا هم نگران است در صورتی که تحریم ها را بردارد دیگر نتواند انتظار تعدیل از ایران داشته باشد. مشکل اصلی مذاکرات هسته ای و به طور کلی مناسبات میان ایران و آمریکا مسائل فنی، حقوقی و تکنیکی نیست بلکه اصلِ مباحث سیاسی است. بنابراین فکر می کنم بهتر باشد یک راه حل میانی و بینابینی پیدا شود. ضمن اینکه هر دو طرف مشکلات و ملاحظات سیاسی داخلی هم دارند و هر دو طرف می خواهند خروجی مذاکرات به نحوی باشد که برای مخاطب داخلی، خود را پیروز و موفق جلوه دهند. این موضوع هم در ایران دیده می شود و هم در آمریکا. ضمن اینکه مثلا در ایران مخالفان آقای روحانی مدام تاکید می کنند که ما توافق با عزت می خواهیم. اما اشاره نمی کنند منظورشان از عزت چیست؟ آیا به این معناست که تحریم ها به صورت کلی برداشته شوند؟ مسلما این موضوع دشوار است و مخالفان داخلی آمریکا به آقای اوباما چنین اجازه ای نمی دهند. بعضی از آنها هم که آنقدر تندرو هستند که تاکید می کنند ایران حتی نباید یک سانتریفیوژ داشته باشد. بنابراین اگر بخواهیم از بالا به قضیه نگاه کنیم و مواضع و خواسته های دو طرف را منصفانه بررسی کنیم می بینیم که هر دو تا اندازه ای درست می گویند و نگرانی هر دو طرف قابل درک است. همانطور که آمریکا باید موضوع اهمیت رفع تحریم ها را برای ایران درک کند، ایران هم باید مشکلات و مسائل داخلی آمریکا را مد نظر قرار دهد. الان بسیاری از جمهوری خواهان و حتی دموکرات ها منتظرند تا پس از حصول توافق با ایران، به اوباما حمله کنند که دیدید تهران سر واشنگتن کلاه گذاشت و به اوباما حمله می کنند.

موضوع این است برخی از تحلیلگران معتقدند توافق سیاسی در برنامه اقدام مشترک ژنو صورت گرفته و دیگر باید به مباحث جزئی ورود کرد و این ادامه یافتن روند گفتگوها باعث شده تردیدها در خصوص جدی بودن آمریکا برای توافق با ایران قوت یابد. در نتیجه مخالفان ادعا می کنند اساسا آمریکا علاقه ای ندارد مذاکرات به نتیجه برسد و با تمدید کردن مداوم این روند، شرایط را در همین وضعیت فعلی نگاه دارد.

مسلم است بعضی ها در آمریکا و حتی در تیم مذاکره کننده این کشور علاقه مندند تحریم ها به صورت قطره چکانی برداشته شود. چون وقتی تحریم ها برداشته شود وضع اقتصادی ایران بهتر می شود در حالیکه خیلی ها چه درست یا غلط معتقدند دلیل اصلی انعطاف ایران همین مشکلات اقتصادی است که در اثر تحریم ها به وجود آمده. بدون اینکه بخواهم قضاوتی در این رابطه داشته باشم، باید توجه کرد که به هر حال این ایده در میان بخشی از مخالفان مذاکره با ایران به صورت جدی وجود دارد و در نتیجه تصور می کنند این فشار همچنان باید روی ایران باقی بماند. ضمن اینکه اساسا برخی ها در آمریکا دنبال این هستند که ایران را همچنان به عنوان دشمن نگاه دارند. مثلا دنیس راس اخیرا در مقاله ای تاکید کرده تقدیر ایران و آمریکا این است که همیشه با هم دشمن باشند. با ذکر این موارد ما باید در نگاه به تحولات موضوع هسته ای این فشارها که به آقای اوباما وارد می شود را هم در نظر بگیریم. در نتیجه صحبتی که شما کردید درست است و بخشی از نگرانی هایی که در ایران وجود دارد درست است، اما باز هم مایلم به این نکته اشاره کنم که تمام این موارد به ماهیت سیاسی مسئله باز می گردد. بنابراین ایران و آمریکا باید به نحوی به توافقاتی در سطح مسائل کلی تر و جامع تر از موضوع هسته ای برسند تا قدری مسائل فیمابین کمتر شود. حتی اگر این توافقات به صورت علنی اعلام نشود.

 در صحبت ها دیده و شنیده می شود که در صورت شکست در مذاکرات کنگره به سمت تحریم های جدید خواهد رفت و حتی تحریم های ۱۰۰ درصدی برای فروش نفت هم در دستور کار قرار خواهد گرفت. در مقابل هم ایران از افزایش سطح غنی سازی اورانیوم و همچنین محدود کردن دسترسی آژانس به تاسیسات اتمی ایران سخن می گوید. به نظر شما در آن شرایط چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

به نظر من اگر ایران از NPT خارج شود یا دیگر مواردی که شما اشاره کردید تنها نتیجه اش این است که تندروها قدرت بیشتری می گیرند و آنهایی که معتقدند تنها راه حل مسئله ایران راه حل نظامی است دوباره دست بالا را می گیرند. ناگفته پیداست که در شرایط ناآرام و وقتی تنش در روابط موج بزند صدای تندروها بلندتر و رساتر به گوش خواهد رسید و در آن اوضاع طبیعی است که جریان های معتدل به تدریج به حاشیه رانده خواهند شد.

29308

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 401328

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 7 =