چند روز پیش دو نوزاد در شیرخوارگاه شبیر در بیمارستان فوت کردند. اطلاعات رسیده حاکی از آن است که شیوع بیماری عفونت ریه در این شیرخوارگاه علاوه بر این دو، موجب شد تا بیماری به صورت اپیدمی 20 کودک را راهی بیمارستان‌های بهرامی، حضرت علی اصغر و مرکز طبی کودکان کند. چنانچه به گفته حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی، اقدامات لازم برای کنترل بیماری در این مرکز آغاز شد و 37 کودک 2 تا 5 سال که هنوز بیمار نشده بودند، به مرکزی در استان قزوین به همراه مربیان آنها انتقال یافتند.
آمنه و دیگر هیچ!
وقتی نام «شیرخوارگاه» به میان می‌آید، بسیاری انگشت خود را به سمت شیرخوارگاه آمنه نشانه می‌روند! گویی نمی‌دانند که صدها کودک بی‌سرپرست در تهران، تنها در این مرکز خلاصه نمی‌شود. شبیر، حضرت رقیه(س) و ترکمانی دیگر شیرخوارگاه‌های تهران هستند که البته کمتر شناخته شده و در معرض توجه قرار می‌گیرند. به همین دلیل هم هست که شیرخوارگاهی چون آمنه به خاطر در معرض دید و توجه بودن، از کمک‌های مردمی و امکانات نسبتاً خوبی برخوردار است اما شیرخوارگاه‌های دیگر با حداقل امکانات اداره می‌شوند.
این نخستین و آخرین اتفاقی نیست که در مراکزی مثل شیرخوارگاه شبیر رخ می‌دهد. اشکال کجاست؟ از نبود نظارت بر عملکردهاست، یا از استانداردهای تعریف شده برای یک شیرخوارگاه و مرکز شبه خانواده یا... نکته‌ای که دکتر رضا رزاقی، روانشناس و متخصص در امور کودکان جدا از خانه، به آن اشاره کرد و به «ایران» گفت: باید دید آیا استانداردها در خصوص شیرخوارگاه‌ها و نحوه نگهداری از کودکان آن بخوبی تدوین شده است؟ به نظر می‌رسد که در استانداردها و معیارها درست تعریف نشده است. مثلاً فضایی که در شیرخوارگاه با توجه به تفکیک سنی در نظر گرفته می‌شود، برابر با استانداردهای تعریف شده است و امکانات خاص در آن دیده شده است یا نه؟ از طرفی باید دید به ازای هر کودک چند مربی و چه امکاناتی باید وجود داشته باشد و چه حداقل‌هایی را باید در بربگیرد؟ براساس استانداردهای دنیا، در یک مرکز شبه خانواده، برای هر سه کودک زیر دوسال، یک مربی، برای 4 کودک دو تا سه سال، یک مربی و برای 6 کودک 3 تا 6 سال نیز یک مربی وجود دارد.
وی معتقد است که در دستورالعمل عریض وطویل نگهداری از کودکان بی‌سرپرست، تنها یک صفحه به موضوع نحوه نگهداری از کودکان بی‌سرپرست در شیرخوارگاه‌ها اشاره شده است و این نشان می‌دهد استانداردهای تعریف شده نیاز به بازنگری دارد؛ چراکه خلأهای زیادی در این زمینه وجود دارد.
به گفته رزاقی، اشکال اصلی، در اجرای این استانداردها و مراقبت‌های بینابینی و جایگزین است. همچنین به زمان نگهداری کودکانی برمی‌گردد که در این مراکز به آن بی‌توجهی می‌شود. با این وصف، برای خود این روانشناس سؤال است که آیا نگهداری از کودکان بی‌سرپرست در شیرخوارگاه‌ها ضرورت دارد یا نه؟
بهزیستی و کودکان بی‌سرپرست
براساس دستورالعمل بهزیستی، به کار‌گیری یک پزشک متخصص اطفال، روانشناس، پرستار یا بهیار و یک مربی برای حداکثر شش کودک تا یک و نیم سالگی، یک ونیم تا 3 سالگی و 3 تا 5 سالگی الزامی است.
اما به گفته سید منتظر شبر، مدیرکل دفتر شبه خانواده سازمان بهزیستی، شیرخوارگاه شبیر(شیرخوارگاهی درمیدان خراسان تهران)، حداکثر ظرفیت 60کودک را دارد، ولی در حال حاضر بیشتر از 120 کودک یعنی دوبرابر ظرفیت نگهداری می‌شود.
او هم موافق است که در حال حاضر دستورالعمل چگونگی نگهداری کودکان بی‌سرپرست در شیرخوارگاه‌ها رعایت نمی‌شود؛ چون براساس دستورالعمل برای 6 کودک، باید یک مربی باشد در حالی که در هر شیفت برای دست کم 12 کودک یک مربی وجود دارد.
شبر، دلیل اینکه نمی‌توان مطابق دستورالعمل موجود کار کرد را نبود مربی و نداشتن مجوز استخدام نیرو دانست و به «ایران» گفت: با وجود اینکه شخص رئیس جمهوری بعد از آنکه در جریان کار شیرخوارگاه‌ها قرار گرفت، دستور استخدام مربی جدید را صادر کرد. اما این امر تاکنون محقق نشده است.
او افزود: چند سالی است که خروجی نیرو داریم ولی مطلقاً استخدام نداریم. از طرفی هرساله ما با رشد شدید کودکان بی‌سرپرست (تعداد این کودکان سالی حداقل دو برابر می‌شود) روبه‌رو هستیم که ظرفیت شیرخوارگاه‌ها جوابگوی تعداد بالای کودکان بی‌سرپرست نیست، حتی براساس دستورالعمل بهزیستی درخصوص «خانه‌های نوباوگان» قرار شد که کودکان 3 تا 6 سال به بخش خصوصی واگذار شوند و انتقال یابند ولی متأسفانه از این طرح - بویژه در تهران - استقبال نشد.
او تعداد کودکان بی‌سرپرستی را که در مراکز شبه خانواده پایتخت نگهداری می‌شوند، 400 کودک در 4 مرکز اعلام کرد و بیان داشت، خیرین آماده‌اند تا مراکز شبه خانواده احداث کنند ولی وقتی نمی‌توانیم نیرو استخدام کنیم فایده‌ای ندارد و ما مانده‌ایم و این همه کودک بی‌سرپرست.
او با تأیید رخداد شبیر، گفت: متأسفانه براثر بیماری عفونی 20 کودک راهی بیمارستان شدند و دو کودک نیز فوت کردند؛ از آنجا که این کودکان ضعیف و نارس بودند این بیماری مزید بر علت شد وآنها را از پا درآورد.
مدیر کل مراکز شبه خانواده بهزیستی وضعیت شیرخوارگاه شبیر (و سه شیرخوارگاه دیگر تهران، جز آمنه را) به هیچ وجه مناسب ندانست و این مراکز را مکان‌هایی قدیمی با امکانات بسیار اندک دانست که حجم مشارکت‌های مردمی نیز در آنها بسیار ناچیز است.
او در پاسخ به اینکه چرا برخی از کودکان را به عنوان فرزند خوانده در اختیار خانواده‌ها قرار نمی‌دهند این‌گونه پاسخ داد که وقتی 85 درصد از این کودکان خانواده دارند، چگونه می‌توان آنها را در اختیار خانواده دیگر قرار داد.
۴۷۲۳۷
نظر شما