شبه کودتای کنگره علیه رئیس جمهور

جمهوریخواهان روز5شنبه سنگ تمام گذاشته؛ به وعده خود عمل کردند وواشنگتن را به آتش کشیدند.آنها آقایان "کری ،مونیز و لو" را جلو چشم میلیون ها نفرکباب کردند.رفتار و اقدامی عجیب! هم به جهت نوع برخوردو شدت آن وهم به دلیل اهانت های آشکار به رئیس جمهور اوباما و وزرای او.
سیل حملات همراه با اهانت های بی سابقه اعضای کمیته روابط خارجی سنا به دولت در تاریخ 200 ساله کشوربی سابقه بود. سناتورکروکررئیس کمیته خارجی سنا آقای کری را ساده لوحی توصیف کرد که ایرانی ها سر او کلاه گذاشتند. سناتورریچ از آیداهو در حالی که از شدت عصبانیت لبانش می لزید از خشم و بی خوابی خود سخن گفت.سناتور رند پل از کنتاکی به گونه ایی بی سابقه بر سر آقای کری و مونیز فریاد می کشید و سناتورمارک ربیوازفلوریدا خطاب به نمایندگان دولت یادآور شد"توافق با ایران،توافق شما با آنهاست و در دولت بعدی لغو خواهد شد".البته در این میان جمهوریخواهان تنها نبودند. کسانی مانند سناتور منندزاز نیوجرزی وعضو حزب دمکرات که اتهامات جدی مالی از سوی دادستان فدرال به او زده شده به هم حزبی های خود پشت کردوبه دولت تاخت.
اتقاقات 5 شنبه سنا وقایع غیر قابل انتظاری نبود. پیش ازآن سناتور بینررئیس مجلس نمایندگان به عنوان دشمن قسم خورده آقای رئیس جمهور وعده داده بود"هر کاری خواهد کرد تا این توافقنامه اجرائی نشود". تهدید بینر نشان می دهد جلسه مشابه بعدی آقایان "کری،مونیز ووزیر دارائی لو"با اعضای کمیته های فرعی مجلس نمایندگان که احتمالا طی 2 هفته آینده برگزار خواهد شد نشستی بسیار جنجالی و خونین خواهد شد. بینرکه تا کنون نشان داده صرف نظر از کینه شخصی با اقای اوباما،پروژه برخورد با توافقنامه هسته ایی با تهران برای اوبه موضوعی شخصی و حیثیتی تبدیل شده، آماده می شود بی محابا که بی شباهت به عملیاتی انتحاری نیست خودرا برای نابودی دولت به دیوار کاخ سفید بکوبد.
مخالفان در واشنگتن اکنون تنها یک هدف دارند"یا توافقنامه را آتش بزنید،یا کاخ سفید را به آتش خواهیم کشید".
اما آیا خواهند توانست؟پاسخ مثبت یا منفی به این دلیل مشکل است که در تاریخ روابط دولت و کنگره سابقه برخوردهایی از این دست وجود ندارد.حتی در موارد مهمتری مانند پیمان 1979سالت 2 میان جماهیری شوروی و ایالات متحده که رئیس جمهور کارتراز سوی کنگره و تحلیل گران نظامی متهم شد درمقابل مسکو کوتاه آمده ،بازهم سطح مناقشه تا به این اندازه بحرانی نشد.به همین دلیل صرف نظر از نتیجه این رویارویی،فکر میکنم موضوع پرونده اتمی ایران و تاثیر آن در داخل آمریکا، در آینده فصل جدیدی از مناسبات میان دو نهاد قانونی کشور بوجود خواهد آورد که تا حدی" هرچند نمادین" منجر به محدود شدن حوزه اختیارات ریاست جمهوری می شود؛ یا حداقل روسای جمهوررا در هر پروسه ایی اسیر خود خواهند کرد.البته این کار ساده ایی نیست،اما زمزمه هایی در این زمینه که شاید تنها یک آرزو باشد به گوش میرسد.
البته میل به دخالت و ایجاد محدودیت در حوزه اختیارات ریاست جمهوری محدود به پرونده ایران نیست. اعضای کنگره خصوصا جمهوریخواهان به جز مسائل داخلی مانند قوانین جنجالی تامین اجتماعی یا مهاجرت و وام های دانشجویی، در حوزه سیاست خارجی حداقل طی 5 سال گذشته آقای اوباما و وزرای خارجه او(کلینتون و کری)را دربرخورد با بحران های منطقه ایی و بین المللی مانند سوریه،عراق،لیبی،مصر،روابط با متحدان عرب،،امنیت اسرائیل،بحران اوکراین،برخورد با توسعه طلبی های مسکو در اروپا که منافع و امنیت ملی ایالات متحده رابا مخاطره روبروکرده متهم به بی کفایتی کرده اند. به همین دلیل آنها اکنون خودرا محق می دانند بیش از آنچه به عنوان قانونگذاردرقانون اساسی کشوربرای آنها حد و حدود تعیین شده در حوزه اجرایی و اختیارات ریاست جمهوری وارد شوند.
اتفاقا نکته اصلی همینجاست.آیا آنان قادرند از مهم ترین اهرمشان یعنی قانونگذاری علیه رئیس جمهور استفاده کنند؟.این تنها به دلیل شرایط روز وآنچه به آقای اوباما مربوط می شود محدود نیست ،اگر متوجه باشیم،جمهوریخواهان نگاهی نگران کننده به آینده دارند. آنان در برابر این گزینه قرارگرفته اند که چنانچه با رئیس جمهوری مشابه در آینده روبرو شوند؛ با توجه به مواضع آقای اوباما که کم کم در حال تبدیل شدن به یک مدل سیاسی ست، تکلیف اختیارات و قدرت رو به تضعیف کنگره چه خواهد شد؟.خصوصا که ظهور چهره جدیدی مانند خانم کلیتون از حزب دمکرات در کسوت کاندیدای ریاست جمهوری2016، موجب نگرانی آنها شده است.به همین دلیل فکر میکنم صرف نظر از نتیجه رویاورویی کاخ سفید با کنگره برسر ایران،اساس این نوع رویاروئی ها ،ساختار سنتی و کهن رابطه کنگره با کاخ سفید راتا حدی به نفع قدرتمند تر شدن کنگره تغییر خواهد داد.
اما تا آنجا که به موضوع ایران امروز مربوط می شود به احتمال زیاد اعضای کنگره با شناختی که ازسناتورهای دمکرات دارند و می دانندآنها بعید است امکان خلاء 35 درصدی عدم حضورشان در رای گیری را به جمهورخواهان کادوبدهند،باز هم توافقنامه را با آگاهی از وتوی آقای اوباما به2 دلیل به رای گیری خواهند گذاشت. نخست، رفع مسئولیت اخلاقی و قانونی از اجرای توافقنامه ایی که آن را بد می دانند. دوم، امکان حفظ اهرم های فشار و زبان نکوهش و تحقیر علیه رئیس جمهور کنونی و آینده که احتمالا خانم کلینتون خواهد بود.با این نگاه تا آن زمان جمهوریخواهان 2 کار مهم کوتاه و بلند مدت را در دستور کار خود قرارخواهند داد. اول، فعال کردن و گسترش عرصه تبلیغات و تاثیر بر افکار عمومی علیه رئیس جمهور.مانند آنچه دیروزو پریروز در نیویورک ونیز صفحات روزنامه ها و تلویزیون ها شاهد بودیم. دوم، تلاش جهت حفظ موقعیت برتری کرسی های خود در مجالس سنا ونمایندگان.فعلا که آقای اوباما مطمئن به عبور ازسد کنگره است. چه با رای ،چه با وتو.باید بعد ازآن را دید که چه خواهد شد؟.matinmos@gmail.com