با حصول توافق هسته‌ای و نزدیک شدن به زمان آزادسازی منابع بلوکه شده، این سوال مطرح می‌شود که سهم صندوق توسعه ملی از منابع بلوکه شده چقدر است؟
هنوز در مورد رقم دقیق دارایی‌های بلوکه شده اختلاف نظر وجود دارد. وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی این رقم را 29 میلیارد دلار عنوان می‌کنند و رئیس مرکز پژوهش‌ها آن را 50 تا 60 میلیارد دلار می‌داند. رئیس جمهورآمریکا از رقم 150 میلیارد دلاری سخن می‌گوید و استاندار تهران رقم منابع را 180 میلیارد دلار می‌داند. اختلاف میان دارایی‌های بلوکه شده به حدی بود که در نهایت قرار است در هفته جاری رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بروند برای توضیح رقم دارایی‌ها.
اما هنوز نه رقم دقیق دارایی‌ها مشخص شده و نه این منابع آزاد شده‌اند که موضوع سهم صندوق توسعه ملی از این منابع مطرح شده است. به موجب قانون سالانه دولت موظف است 20 درصد از میزان فروش نفت را به صورت ارزی به حساب صندوق توسعه ملی واریز کند. البته همواره دولت‌ها در خصوص درصد و اصل واریز سهم صندوق توسعه ملی در مظان اتهام بوده‌اند و بسیار عنوان شده که سهم صندوق واریز نشده یا میزان واریز درآمدها، کمتر از سهم معین شده بوده است. اما اکنون موضوع دیگری هم مطرح می‌شود.
در سال‌های گذشته به دلیل رفع تحریم‌ها بخشی از پول حاصل از فروش نفت در خارج از ایران بلوکه شده است. البته دولت در این سال‌ها برای پرداخت هزینه‌های جاری خود، مابه ازای ریالی منابع بلوکه شده خود را در داخل از بانک مرکزی دریافت کرده است. اما احتمالا آن 20 درصد سهم صندوق واریز نشده است. بر این اساس شاید بتوان گفت 20 درصد از پولی که این سال‌ها از محل فروش نفت بلوکه شده، متعلق به صندوق توسعه ملی است. رئیس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و معاونان این دو، رقم این منابع را 29 میلیارد دلار می‌دانند. شاید بتوان گفت سهم صندوق توسعه ملی، 20 درصد از 29 میلیارد دلار اعلامی این دو مقام اقتصادی است. محاسبه ساده است. حدود پنج میلیارد و 800 میلیون دلار سهم صندوق توسعه ملی است.
اما احتمالا رقم دقیق منابع بلوکه شده مشخص نیست. چون طهماسب مظاهری در گفت‌وگو با تجارت فردا گفته بود اعلام آمار منابع بلوکه شده همه در حد حدس و گمان است؛ از من گرفته تا اوباما. در حالی که رقم دقیق دارایی‌ها مشخص نباشد هم نمی‌توان از سهم صندوق توسعه ملی سخن گفت و با یک محاسبه ساده به سهم این صندوق واقف شد. چون سیدمحمد قاسم حسینی، قائم مقام صندوق توسعه ملی در گفت‌وگو با فارس گفته بود هنوز این پول‌ها آزاد نشده که بخواهیم راجع به سهم صندوق به صورت دقیق صحبت کنیم. وی تاکید کرده بود: هنوز به طور دقیق سهم صندوق توسعه ملی از دلارهای نفتی آزاد شده مشخص نیست.
اما یک نکته دیگر هم وجود دارد؛ آن اینکه شاید بانک مرکزی در زمان پرداخت مابه‌ازای ریالی درآمدهای بلوکه شده، سهم ارزی صندوق توسعه ملی را هم پرداخت کرده باشد و اکنون این صندوق سهمی از دلارهای آزاد شده نداشته باشد. در سال‌های گذشته دیده نشده که مقام مسئولی از بلوکه بودن سهم صندوق توسعه ملی صحبت کند یا آن زمان که تیز تند انتقاد رسانه‌ها به سمت مسئولان صندوق توسعه بود که چرا صندوق توسعه ملی خالی است، هیچ کدام از مسئولان قبلی و فعلی اعلام نکردند که سهم صندوق بلوکه شده و به دلیل تحریم‌ها وارد صندوق نشده است. هر انتقادی که در سال‌های اخیر بوده همه متوجه دولتی بوده که همه منابع صندوق را هزینه کرده و چیزی در صندوق باقی نگذاشته است.
اما هر چه هست سهم صندوق از منابع بلوکه شده مانند موجودی صندوق مشخص نیست. شاید به گفته حسینی، قایم مقام صندوق باید منتظر آزادسازی منابع بلوکه شده ماند و دید سهم صندوق چقدر است.
البته اگرچه سهم صندوق مشخص نیست، اما بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند بهترین مسیر هزینه کرد منابع بلوکه شده صندوق توسعه ملی است. تا هم صرف طرح‌های عمرانی و زیربنایی شود و هم آنکه به صورت ارزی تزریق شود که تورم‌زا نباشد.
3939
نظر شما