مناقشه های پاکستان و هند بر سر مسئله کشمیر گویی بنای پایان یابی ندارد و فرقی نمی کند مودی و شریف در قدرت باشند یا مشرف و سینگ. هفته گذشته بار دیگر اتش درگیری در منطقه مورد مناقشه کشمیر میان دو طرف بالا گرفت. برای بررسی آخرین وضعیت این منازعه به سراغ پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل شبه قاره رفتیم.
ملازهی در گفتگو با خبرآنلاین با اشاره با سابقه درگیری های هند و پاکستان بر سر کشمیر می گوید: «تجربه نشان داده هر وقت دولت های حزبی در پاکستان سعی کردند به هند نزدیک شوند و به سمت مذاکره جدی بروند یک سری نیروهای خارج از کنترل دولت حزبی که عمدتا ارتش و یا آی اس ای هستند سعی کردند به نوعی خط فکری گفتگو و مصالحه را خنثی کنند. چرا که در هر دو طرف نیروهایی هستند که تمایلی به برقراری صلح و ثبات ندارند.»
این کارشناس مسائل شبه قاره همچنین با اشاره به دیدار مودی و نواز شریف در مسکو اشاره کرد: «در اجلاسی که اخیرا در روسیه برگزار شد، نواز شریف و مودی با هم مذاکره کنند و توافق شد گفتگوهایی برای پیگیری مناقشات منطقه ای میان دو طرف از سر گرفته شود. اما درست پیش از آغاز این سلسله دیدارها کشمیر ناآرام و آتش میان دو طرف رد و بدل و عملا باعث مسکوت ماندن موضوع برگزاری گفتگوهای دهلی - اسلام آباد شد.»
ملازهی با اشاره به اختلاف نظر بر سر مقصر و شروع کننده این درگیری، اظهار داشت: «پاکستانی ها مدعی اند، هندی ها عملیات را آغاز کرده اند ولی در خبرها داشتیم که چند سرباز هندی در ابتدا کشته شده اند، در واکنش به این اقدام هندی ها عملیات گسترده تری را در پیش گرفتند و حدود ۹ سرباز پاکستانی کشته شدند و دوباره آتش بحران بالا گرفت. اگر بخواهیم واقع بینانه به موضوع بنگریم مسائلی که ریشه منطقه ای دارند به راحتی قابل ترمیم نیستند. موضوع کشمیر هم از آن دسته مسائلی است که به راحتی حل نمی شود و بحرانی ریشه دار است. ضمن اینکه بازیگران متعدد دخیل در این بحران که بیشتر هم داخلی هستند امکان حل و فصل این مناقشه را کم و کمتر می کنند.»
پیرمحمد ملازهی در ادامه با اشاره با نقشی که ایران در این راستا می تواند ایفا کند، اشاره کرد: «واقعیت این است که ایران باید تلاش کند در این مناقشه نقش میانجی را ایفا نماید. ما نباید با ساده انگاری در دامن یکی بیفتیم و دیگری را از دست دهیم. در زمان محمدرضا شاه، ایران با توجه به روابط مناسبی که با پاکستان، هند و افغانستان داشت همیشه نقش میانجی را در مناقشاتی که میان این سه کشور پیش می آمد ایفا می کرد. امروز هم ما باید تلاش کنیم در مواقعی که اختلافاتی میان هند و پاکستان پیش می آید نقش میانجیگرانه داشته باشیم. در واقع بدون اینکه از یکی حمایت کنیم باید تلاش نماییم تا رویکرد متفاوتی را در قبال بحران های منطقه ای شبه قاره در پیش بگیریم چرا که شدت گرفتن تنش به سود ما هم نیست.»
ملازهی راه حل حل بحران را بازگشت به طرح های پیشین دانست و اظهار داشت: «قبلا طرحی میان دو طرف حاصل شد که ذولفقار علی و ایندیرا گاندی آنرا امضا کردند که اگر آن طرح احیا شود می توان به بر طرف شدن بسیاری از این مشکلات امید بست. ضمن اینکه توجه داشته باشیم که فعالیت های رادیکال و جهادی که در سرتاسر جهان دیده می شود از همین پاکستان ریشه گرفته است. در زمانی که شوروی به افغانستان حمله کرده بود مدارس مذهبی پاکستان با تربیت هزاران نیروی رادیکال و جهادی این وضعیت را به وجود آورد. داعش، القاعده و طالبان و جبهه النصره و ... همگی برآمده از همان مدارس مذهبی و اندیشه ها هستند. امروز هند هم از این اندیشه ها آسیب می بیند و به دلیل پتانسیلی که در این کشور وجود دارد اندیشه های مذهبی و وهابی رادیکال در هند طرفدار دارد.»
این کارشناس مسائل شبه قاره همچنین با اشاره به سود و زیان ایران در حل و فصل این مناقشه افزود: «ایران هم مانند هند از این موضوع احساس خطر می کند و گسترش این اندیشه ها و تفکرات خطرات امنیتی را برای کشور پدید می آورد. امروز خطر نفوذ داعش به افغانستان بسیار جدی احساس می شود و باید تدبیری برای آن اندیشده شود. بر این اساس ایران باید تلاش کند هر دو کشور را قانع سازد که افزایش تنش ها میان اسلام آباد و دهلی به قدرت گرفتن نیروهای رادیکال در منطقه می انجامد. موضوعی که به سود هیچ یک از بازیگران نیست.»
پیرمحمد ملازهی در پایان با اشاره به فرصت هایی که در پرتو حل و فصل مشکلات هند و پاکستان برای ایران وجود دارد اشاره کرد: «خط لوله صلح به دلیل همین مشکلات امنیتی مسکوت مانده و ایران نمی تواند از این ظرفیت بکر بهره مند شود. در شرایطی که امکان صادرات انرژی ما به غرب وجود ندارد خط لوله صلح می تواند منبع مناسبی برای این امر به شمار آید که آنهم به دلیل مشکلات امنیتی فعلا قابل بهره برداری نیست. خط لوله صلح برای هند و پاکستان هم مفید واقع خواهد شد و باعث می شود این دو کشور مجبور نباشند اینهمه هزینه برای مصارف انرژی خود پرداخت نمایند. به نظر من با توجه به توانایی های دکتر ظریف در حل و فصل مسائل پیچیده ای مانند مذاکرات هسته ای، مدیریت بحران های منطقه ای مانند مناقشه میان هند و پاکستان چندان نمی تواند دشوار باشد. من فکر می کنم ایران می تواند با محوریت قرار دادن موضوعات مشترکی مانند خط لوله صلح و تروریسم به موضوع مناقشات هند و پاکستان ورود کند و دو طرف را به طرحی مرضی الطرفین برساند.»
49 308
نظر شما