مريم محمدپور: در اوایل مجلس چهارم شورای اسلامی تصمیم گرفته شد که نهاد مستقل پژوهشی‌اي تشکیل شود تا تبدیل به بازوی علمی تحقیقاتی و مشورتی پارلمان شود. اين تصمیم در اواخر سال 71 مطرح شد اما تا تشکیل این نهاد سه سال زمان برد. در پاییز سال 74 مراحل قانونی طی شد و مرکز پژوهش های اسلامی مجلس شورای اسلامی آغاز به کار کرد. یعنی زمانی که مجلس چهارم آخرین ماه‌های خود را می‌گذراند. محمدجواد اردشیر لاریجانی موسس این مرکز و اولین رئیس آن است. در مجلس پنجم نیز جواد لاریجانی به پارلمان راه یافت و همچنان رئیس آن ماند. یعنی دو دوره‌ای که علی اکبر ناطق نوری ریاست مجلس را برعهده داشت.
چهار رئیس یک مرکز
پس از ریاست جواد لاریجانی و با آغاز دور ششم مجلس، محمدرضا خاتمی به عنوان رئیس مرکز پژوهش‌ها انتخاب شد و بعد از آن احمد توکلی نماینده تهران توانست طی دو دوره مجلس، یعنی هفتم و هشتم ریاست این مرکز را برعهده بگیرد. اما در مجلس نهم کاظم جلالی نماینده اصولگرای شاهرود، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی شد و هنوز این عنوان را یدک می‌کشد.
اوج و افول مرکز پژوهش‌ها
این مرکز به عنوان بازوی علمی - تحقیقاتی مجلس، با انتشار چندین هزار گزارش جایگاه پژوهشی خود را بالاتر از دیگر مؤسسات پژوهشی کشور قرار داده اگرچه میزان کیفیت کارهای پژوهشی این مرکز در بین ادوار مختلف نوسان داشته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین از مراکز تحقیقاتی مهم ایران است که اسناد، مدارک و اطلاعات عمومی سایر سازمان‌های دولتی در آن قابل دسترسی است و تصمیمات، مذاکرات و اسناد حکومتی دیگر ارگان‌های کشور نیز در آن یافت می‌شود.
اگرچه گزارش‌هاي مرکز پژوهش‌ها در دوره رياست محمدرضا خاتمي، سياسي خوانده مي‌شد اما اين ادعا در دوره بعد نيز تکرار شد. در زمان ریاست احمد توکلی، گزارشات تخصصي این دوره مرکز پژوهش‌های
مجلس در عرصه رسانه‌ای بازتاب گسترده‌اي مي‌يافت و اثرگذاريش بر تصميمات پررنگ شد. البته تا مجلس ششم کار مرکز پژوهش‌ها به صورتی بود که موردی درباره طرح‌ها و لوایح
نظر می‌داد اما از دوره هفتم مجلس، مرکز پژوهش‌ها درباره همه طرح‌ها و لوایح نظر می‌داد.
تا در هر موضوعی حداقل اطلاعات را به نمایندگان منتقل شود.
در دوره های هفتم و
هشتم برخی گزارش‌ها هم جنجالی شد و در کنار گزارشهای جنجالی مرکز پژوهش‌ها در تصویب
و تدوین طرح اپراتور دوم، بررسی قرارداد کرسنت و قرارداد ال نود، قانون طرح تثبیت قیمت‌‌ها، قانون اصل 44، قانون معادن، قانون مبارزه
با قاچاق، قانون نفت، قانون مجازات اسلامی، قانون تجارت، قانون هدفمندی یارانه‌ها،
قانون نحوه نظارت بر نمایندگان، قانون نظارت بر دارایی مسئولان و قانون مدیریت خدمات
کشوری اثرگذار بود. اما در دوره نهم یک
گزارش مرکز پژوهش‌ها بیش از سایرین جنجالی بود، گزارشی با موضوع بحران روابط جنسی
نامشروع در کشور. گزارشی که هیچگاه در صحن علنی، طرح و لوایح و اظهارنظرهای
نمایندگان نمودی نداشت.
رئیس چگونه انتخاب می‌شود؟
رئیس مرکز پژوهش‌ها را هیات امنایی متشکل از رئیس، اعضای هیأت رئیسه مجلس با توجه به ماده 7 قانون "شرح وظایف مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی"، برای مدت چهار سال از میان افرادی ذی صلاح که دارای مدارج بالای علمی و تجربه کافی باشند، انتخاب می‌کنند و این رئیس وظیفه ارائه خط مشی، پیشنهاد بودجه و نظارت عالیه بر امور اجرایی و پژوهشی را برعهده دارد.
وظایف مرکز پژوهش‌ها چیست؟
مطابق قانون «شرح وظایف مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی»، هدف از تأسیس اين مرکز، انجام طرح‌های مطالعاتی و تحقیقاتی به منظور ارائه نظرهای کارشناسی و مشورتی به نمایندگان، کمیسیون‌ها و هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی است.
سکوت عارف و تعارف جلالی
روز پنجشنبه (13 خرداد ماه) خبری مبنی بر ارسال نامه لاریجانی به عارف برای تصدی پست ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس در فضای مجازی منتشر شد، اما حسن زمانی مشاور لاریجانی و خامسیان مسول دفتر عارف؛ از ارسال چنین نامه‌ای اظهار بی‌اطلاعی کردند.
البته نام عارف همچنان مطرح است. محمدرضا تابش و سهیلا جلودارزاده گفته اند که برخی نمایندگان از عارف خواسته اند که این سمت را برعهده بگیرد. اگرچه شخص عارف هنوز در این باره اظهارنظری نکرده و حتی در پاسخ به خبرآنلاین در این باره بحث را به آینده موکول کرده است.
در کنار نام عارف، نام کاظم جلالی رئیس کنونی مرکز نیز مطرح است. نعمتی می گوید که جلالی بهترین گزینه است. در این هفته، جلالی در صحن علنی به عنوان رئیس مرکز پژوهش‌ها دوبار پشت تریبون رفت و گزارش‌هایی را مطرح کرد. اما با اینکه همچنان عنوان رئیس مرکز را داراست، این صندلی را به عارف هم تعارف می زند و در جمع خبرنگاران پارلمانی می گوید: نام عارف زیبنده ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس است.
حال باید منتظر ماند و دید که رئیس مرکز پژوهش‌ها از بین این دو نفر انتخاب می شود یا هیات رئیسه فرد سومی را هم در آستین دارد.
27213
نظر شما