یکی از علت‌های پیدایش داعش

در صورتی که اگر بگوئیم چون فلان دین حکم به کرامت انسان می‌کند، پس وی از چنین ویژگی برخوردار است، بدیهی است که چنین ویژگی‌ای ذاتی او نیست، بلکه وصفی اعطایی است که تنها با اعتقاد به آن دین خاص، می‌توان چنین حیثیتی برای انسان قائل شد. قرآن نیز به کرامت انسان توجه کرده است.

مساله اي در فقه ودر باب طهارت مطرح است كه بسيار مهم است واهميتش از آن روست كه يك نكته اخلاقي دقيق در آن نهفته است . موضوع اين است كه وضو ساختن به خودي خود مستحب است ونه واجب. فقط در زماني وصف وجوب مي گيرد كه مقدمه واجبي باشد مانند اينكه نماز واجب است وبراي به جا آوردن نماز لازم است وضو ساخته شود. حال اگر در جايي كه آب فقط در اختيار كسي باشد كه او براي در اختيار گذاشتن آب اندك براي وضو مبلغ سنگيني را مطالبه كند ومكلف مي داند كه با پرداخت اين مبلغ سنگين زندگي اش دچار بحران نمي شود، واجب است اين مبلغ سنگين را بپردازد وآب براي وضو را بخرد ووضو بسازد تا نمازش را اقامه كند. اما اگر دارنده آب مبلغي براي آب مطالبه نكند وفقط منت به سر آن شخص بگذارد، در اينجا حكم به يكباره عوض مي شود ومكلف نه تنها از دريافت آب منع مي شود وبلكه اگر آب را با منت بگيرد ، حرام مرتكب شده است ووضوي او نيز صحيح نيست ونمي تواند با آن وضو نماز به جاي آورد.

اين مساله كه تكيه اصلي اش روي اخلاق است بيانگر آن است كه كرامت انساني در نزد خداوند متعال به مراتب از جايگاه والاتري برخوردار است.
کرامت ذاتی انسان، امری «برون دینی» است یعنی انسان، پیش از آنکه متدین به دین خاصی باشد، چنین حیثیتی را داراست. در صورتی که اگر بگوئیم چون فلان دین حکم به کرامت انسان می‌کند، پس وی از چنین ویژگی برخوردار است، بدیهی است که چنین ویژگی‌ای ذاتی او نیست، بلکه وصفی اعطایی است که تنها با اعتقاد به آن دین خاص، می‌توان چنین حیثیتی برای انسان قائل شد. قرآن نیز به کرامت انسان توجه کرده است.

حال سوال اينجانست كه چرا گاه اين كرامت از سوي عده اي از مسلمانان ناديده گرفته مي شود؟ به نظر مي رسد كه جهل به روح دين وتمسك به ظواهر ديني كه تاب تفسيرهاي مختلف را دارد ، سبب شده است تا امروز افرادي تا به اين حد تنزل كنند كه كرامت همنوع خود را ناديده بگيرند.پيدايش گروههاي تكفيري كه به خود مطلق پنداري متصلبانه روي آورده اند ، از معبر بي توجهي به كرامت انساني گذشته است واين بي توجهي نيز از معبر مطلق انگاري دريافت هاي خود از ظواهر ديني عبور كرده است. روح دين كه اساسا براي كرامت بشر نازل شده است مورد غفلت وبي توجهي قرار گرفته است.پس به يقين نمي توان نقش برداشت هاي فقهي ناسازگار با روح دين را ناديده گرفت. انديشه آنهايي كه در گذشته گروهي از پيروان اهل بيت(ع) را رافضي مي انگاشتند امروز به رافضي بودن هر كه غير از ماست انجاميده است. ودايره وسيعي از مسلمين را در بر گرفته است .
بازگشت به روح دين بسيار مهم است كه امروز در ميان گروههاي داعشي وتكفيري غفلت مطلق از آن وجود دارد.

دکترابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات