دکتر علی ثابت قدم: کنفدراسیون فوتبال آسیا در راستای پیشبرد اهداف بلند مدت توسعه فوتبال در سطح قاره، پنج معیار اساسی ورزشی، ساختاری، پرسنلی و اداری، حقوقی و مالی را به عنوان معیارهای اصلی حرفه ای شدن در سرلوحه اقدامات خود قرار داده است.
هر یک از این معیارهای اصلی بنا به اهمیت آن ها متشکل از مجموعه معیارها و عناصری هستند که در قالب معیارهای درجه A ، درجه B و درجه C طبقه بندی می شوند. معیارهای درجات A و B برای اخذ مجوز باشگاه حرفه ای الزام آور تلقی می گردد، ولی معیار درجه C هنوز اختیاری است.
مهمترین ضمانت اجرایی نداشتن هر یک از معیارهای الزام آور در کاهش سهمیه لیگ قهرمانان آسیا متجلی می گردد که این کاهش سهمیه در سال اخیر گریبانگیر کشورمان نیز شد.
خصوصا اینکه AFCاز سال 2016 جهت ارتباط مناسب با باشگاهها و داشتن نظارت مستقیم بر آنها سیستمی را تحت عنوان برنامهClas.AFC طراحی نموده است که کلیه باشگاههای قاره آسیا می بایست اطلاعات و اسناد درخواستی را وارد این سیستم هماهنگ نمایند.
با این برنامه طراحی شده نه تنها سیستم مدرک سازی قبلی به مرور رنگ می بازد، بلکه نقش فدراسیون فوتبال نیز تا سطح یک فیلتر تایید کننده صرف اسناد و مدارک تعرفه شده توسط باشگاهها تقلیل پیدا می کند که این امر حکایت از تغییرات تفکری و نظارتی بیشتر بر باشگاهها دارد.
حال اینکه برنامه طراحی شده در سطح قاره چگونه اجرا و با امکانات و تفکرات مدیریت فوتبالی ایران تا چه حدی موثر و مفید به فایده خواهد بود، می بایست خاطر نشان کنیم که AFC در هر یک از معیارهای اصلی مدنظر بر روی اهداف خاصی تمرکز داشته است.
بر این مبنا در معیار ورزشی، صرفنظر از تمرکز روی تیم اول باشگاه که شاکله حرفه ای بودن باشگاهها در آن تبلور عینی می یابد، تاکید روی وجود آکادمی فوتبال و تیمهای مختلف پایه در باشگاهها است. بطوریکه تمامی باشگاههای خواهان مجوز حرفه ای می بایست دارای آکادمی فعال در تمامی رده های سنی مورد تایید AFC باشند.
در سیستم جدید نه تنها باشگاهها مکلف به پیگیری تمرینات ورزشی با برنامه در راستای یک فلسفه فوتبالی مدون 3 تا 7 ساله هستند، بلکه در ضمن می بایست آموزشهای اجتماعی خارج از آن و بویژه حمایتهای لازم پزشکی را نیز برای بازیکنان تیمهای رده پایه فراهم سازند. لذا مقرر گردیده تا باشگاهها بطور مستند همه ساله ریز عملکرد آکادمی و رئوس برنامه های مهم سال بعد خود را به AFC طی گزارشی ارائه نمایند.
در معیار ساختاری، زیرساختهای ورزشی و اداری مناسب برای باشگاهها مدنظر است. این مهم در زیرساختهای ورزشی شامل امکانات استاندارد تمرینی و استادیوم مورد تایید برای برگزاری مسابقات رسمی است. چرا که اساس فوتبال حرفه ای بستگی تام به وجود امکانات تمرینی و زمین مسابقه استاندارد دارد.
در این معیار به نظر می رسد که به جزء معدود باشگاههای خصوصی، اکثر باشگاهها ایرانی هنوز دارای پتانسیل لازم نبوده و حائز شرایط حرفه ای شدن نباشند. خصوصا عدم وجود امکانات مناسب برای تیمهای پایه باشگاهها که امر سازندگی را عهده دار هستند بسیار مشهود می باشد، بطوریکه تیمهای پایه اکثرا در زمینهای غیر استاندارد اجاره ای تمرین می نمایند.
معیار سوم، کادر ورزشی و پرسنل اداری و مالی باشگاه در چارچوب چارت سازمانی مشخص می باشد. در این معیار عمده توجهات معطوف به کیفیت و صلاحیتهای کادر ورزشی باشگاهها بوده است. بطوریکه از امسال برای سرمربی تیم اصلی با یک پیشرفت محسوس به جای مدرک A آسیا مدرک Pro - license و برای کمک مربیان نیز حداقل به درجه A ارتقاء پیدا کرده است.
در آکادمی باشگاه نیز به استثناء مدرک A مدیر آکادمی، برای مربیان آن حداقل مدرک B مورد تایید می باشد. در پرسنل اداری و مالی AFC از باشگاهها خواهان بکارگیری افرادی متخصص با پایه علمی مرتبط و تجربیات کاری مشخص است. بطوریکه برای هر یک از اشخاص مدنظر در چارت باشگاهی، می بایست رزومه کاری و مدارک تخصصی مناسب با آن پایه شغلی ارائه گردد.
در معیار حقوقی که معیار چهارم AFC می باشد، اسناد حقوقی باشگاهها مدنظر است. این امر در ادامه فرایند تبدیل موسسات ورزشی سابق در قالب شرکتهای تجاری ورزشی روند تکاملی خود را طی کرده است. در حقیقت وجود اساسنامه یا شرکت نامه معتبر ثبت شده و منطبق با مقررات قانونی، مدنظر فیفا و در سطح قاره مورد تاکید AFC می باشد. در کنار این سند حقوقی بنیادی، قراردادهای ورزشی، آئین نامه انضباطی و قواعد رفتاری و کرداری باشگاهها نیز می بایست منطبق با قواعد فیفا، AFC و فدراسیون فوتبال هر کشوری تنظیم گردند.
در معیار مالی، AFC با تاکید بر هماهنگ سازی سال مالی باشگاهها با سال مالی خود، بدنبال شفافیت مالی می باشد. در این راستا بر مبنای درآمدها و هزینه های انجام گرفته، تراز مالی حسابرسی شده باشگاهها مورد بررسی موشکافانه کارشناسان مالی کنفدراسیون قرار می گیرد.
تراز مالی مثبت، ملاک مهم حرفه ای شدن و اجازه شرکت در مسابقات باشگاهی کنفدراسیون آسیا است. در این خصوص اکثر باشگاههای ایرانی دچار مشکل هستند، چرا که به جهت عدم دریافت حق پخش تلویزیونی مکفی و یا جذب حامی مالی مناسب دارای تراز مالی منفی بوده و بدهکار هستند.
از منظر حقوقی ادامه چنین روندی ( بدهکاری انباشته ) مستلزم پذیرش حکم ورشکستگی چنین شرکت تجاری ورزشی، با هر عنوان و یا برند ورزشی بنام می باشد. در معیار مالی یکی دیگر از نقاط ضعف باشگاههای ایرانی، عدم تخصیص واقعی بودجه به تیمهای پایه خود است.
در شرایط کنونی به نظر می رسد که اکثر باشگاههای ایرانی به دلیل عدم آشنایی و یا عدم درک صحیح از مفاد اهداف AFC صرفا درصدد تطبیق شکلی خود با معیارهای پنج گانه مارالذکر و لاجرم اخذ مجوز حرفه ای جهت ماندگاری در لیگ برتر هستند و حقیقتا" آن پتانسیل کافی ساختاری و مالی برای حرفه ای شدن را مطابق با معیارهای منظور نداشته باشند. امید است برنامه Clas.AFC که با هدف واقعی پیشرفت در فوتبال و حرفه ای شدن طراحی و نظارتها و ضمانت اجرایی مناسبی در راستای تحقق اهداف متعالی خود منظور داشته است، بتواند مفید و موثر واقع و موجبات پیشرفت علمی و اصولی فوتبال ایران را نیز به بار آورد.
*کارشناس حقوق ورزش - مشاور حقوقی سابق باشگاههای فوتبال شهرداری، ماشین سازی و گسترش فولاد تبریز
46
نظر شما