آیا دلار باز افزایش مى‌یابد؟

پس از ثبات قابل توجهى كه دلار امريكا در بازار ايران تجربه كرد ، در مدتى كوتاه افزايش قابل توجهى را به همراه التهاب و نوسان بالا تجربه كرد. با بالارفتن شديد دلار امريكا اين سئوال براى همه مطرح شده است كه آيا اين روند افزايشى ادامه خواهد داشت ، يا بر عكس كاهش مى يابد. براى اينكه پاسخ اين سئوال را بدهيم ابتدا بايد ببينيم كه چرا دلار در فرصتى كوتاه اينچنين بالا رفت .

تنها مى توانم بگويم كه افزايش قيمت دلار نه دليلش بالا رفتن دلار امريكا در سطح جهانى است ، نه افزايش سفر هاى سياحتى و زيارتى و نه فصلى است و نه وابسته به نزديكتر شدن به ماه ژانويه . هر يك از اين عوامل ( به جز افزايش دلار امريكا در بازارهاى جهانى در مقابل ارزهاى معتبر ديگر همانند يورو ، پوند ، ين و دلار هاى غيرامريكايى ) علت افزايش دلار نبوده است ولى محرك اوليه براى شروع حركت صعودى دلار بوده است . در اين صورت علت اصلى چه بوده است ؟ 

دلار همانند ساير متغيرهاى اصلى بايد به نسبت تغييرات قيمتها ، تغيير در توليد ، تغيير در حجم واردات و صادرات و ساير متغيرهاى مرتبط تغيير كند. از بين اين متغيرها نرخ تورم از اهميت زيادى برخوردار است .

بنابراين اگر بخواهيم نرخ دلار را در اقتصاد ايران واقعى نگه داريم ، لازم است كه تغييرات قيمتها خود را در دلار نشان دهد ، دقيقا كارى كه بانك مركزى در مدتى طولانى از آن اجتناب كرد و ثبات قيمت دلار را به حساب ثبات اقتصادى گذاشت . به نظر من بانك مركزى در دوران دولت روحانى با صبورى و هوشمندى خاصى سياستهاى اقتصادى را مديريت كرد و تنها جايى كه اين هوشمندى از دست رفت ثابت نگه داشتن نرخ دلار بود. وقتى قيمتها بالا مى رود و قيمت دلار ثابت مى ماند ، به اندازه فاصله اى كه افزايش قيمتها از دلار ميگيرد انرژى صعود در قيمت دلار انباشته مى شود و تنها منتظر يك محرك است كه اين انرژى را تخليه كند.

در اين چند روز گذشته هم محركها كافى بودند و هم قيمت دلار صعود انباشته شده را تخليه كرد. معنى اين صحبت اين است كه اگر بانك مركزى از ابتدا اجازه مى داد كه قيمت دلار با بالا رفتن قيمتها افزايش مى يافت ، اين شرايط ( يعنى افزايش سريع قيمت ) اتفاق نمى افتاد. اين التهابات ارزى نشان ميدهد كه يكى از سياستهاى جدى و به جا مانده ارزى بانك مركزى حركت دلار با سطح عمومى قيمتها ( و يك سرى ديگر متغيرها كه اينجا ناديده ميگيريم ) است .

اين سياست هم جلوى گرايشات سوداگرانه روى دلار را ميگيرد ، هم صادرات را تشويق ميكند، هم قيمت هاى داخلى و جهانى را همسو ميكند و مهمتر اينكه مانع شكل گيرى رانت در اقتصاد مى شود. 

با توجه به كل مطالب گفته شده ادامه افزايش قيمت دلار زياد محتمل نيست و در هر لحظه ميتواند اصلاح قيمتى داشته باشد. به نظرم قيمت چهار هزار تومان در شرايط فعلى براى دلار خيلى غيرواقعى نيست . 
 

*اقتصاددان

39223