اتلاف سرمایه

ما در کشور خود سرمایه های فراوانی داریم که چون فکر و برنامه ریزی نمی کنیم آنها را از دست می دهیم و برای ما فقط حسرت می ماند که چه زنده و یا مرده آنها را از دست داده ایم. نمونه آن همین خانم میرزا خانی است  که وقتی می میرد همه فریاد واحسرتا بر می آورند. اما وقتی هست کسی به فکر او نیست. عده ای آن را به حجاب ربط دادند در حالیکه به نظر من مسئله حجاب امری فرعی است. او در کشور خود امکان رشد نداشت اگر کشور ما در حوزه های علمی امکان رشد و توسعه داشته باشد و به ویژه اینکه کشور اقتدار خود را نه حتما در همه جهات، دست کم در چند حوزه به دنیا ثابت کند آنوقت می تواند از این سرمایه ها حفاظت و به آن افتخار کند.

شما در دنیا همه جور کشوری می بینید یکی مثل امریکا است که همه نوع امکاناتی دارد و یکی مثل کشور سوئیس است که همه جور امکاناتی ندارد ولی در بعضی حوزه ها حرف اول را می زند. ما در کشور خود می خواهیم در همه زمینه ها سرآمد باشیم ولی در عمل در هیچ زمینه ای موفق نیستیم و این بی برنامگی و عدم اولویت گذاری نتیجه اش این می شود که در هیچ زمینه ای حرفی برای گفتن نداریم و این نداشتن حرفی برای گفتن از نظر روحی و روانی تأثیر منفی می گذارد و بد را بدتر می کند.

همین دیروز نخبگان ریاضی کشور که در دنیا رتبه پنجم را کسب کرده اند به کشور باز گشتند و یا دیگر عزیزان در رشته ای دیگر. ما چه برنامه هائی برای این ها داریم و قطعا با اعلام نام آنها بسیاری از کشور ها به دنبال جذب آنان هستند. آیا ما تعیین کرده ایم که اولویت ما در جهان علم و فناوری چیست وضمن ارزش گذاری برای همه نخبگان می خواهیم در دنیا در چند زمینه حرف اول را بزنیم و بر آن اساس سیاست گذاری ما شکل و شمایل پیدا کند. یک زمانی در علوم پایه در دنیا اول بودیم و هنوز هم فکر می کنم اول هستیم؛ ولی سیاست روشن ما در این مورد چیست؟

یکی از بزرگان و دست اندر کاران در قبال فرار مغز ها می گفت این امر مسئله ای نیست همین ها وقتی بروند در خارج هم مبلغ ما هستند. ولی آیا واقعا این چنین است و یا چون ما نمی توانیم کاری بکنیم از سر اضطرار این حرف را می زنیم. تازه اگر ما فراهم آورنده نیروی فکر برای دنیا هستیم بنگریم در کجا ثبت می شود چه کسانی قدردانی می کنند. آیا ما به گونه ای رفتار می کنیم که دست کم اگر این افراد هر جا رفتند وطن اصلیشان را فراموش نکنند.
مریم عزیزخانی اگر از کشور می رود من بعید می دانم که به خاطر حجاب رفته باشد او زمینه رشد را در این کشور نیافته است. به او احترام لازم گذاشته نشده و در مراکز تحقیقاتی قوی، اگر که در کشور وجود داشته باشد پذیرش نشده است و یا نبودند کسانی که از محصولات فکری او به طرز مناسبی استفاده کنند. کدام دانشگاه و یا مسئولان وزارتی تا قبل از فوت او از او خبر داشتند و یا زندگی وی را رصد می کردند. آیا برای بقیه برنامه ای دارند؟

ما درخیلی از موارد مسائل را سیاسی می کنیم و هر رطب و یابسی را به هم می بافیم تا رقیب را از صحنه به در کنیم. اختلافات در سطح کشور از نظر ماهیت همانند همانند دعواهای درون قبیله ای و یا روستائی و مناطق کوچک است؛ اما در سطحی گسترده تر و به شکل به ظاهر عامه پسند تر. و اینکه اتفاقات این چنین را هر کس به نفع خود تفسیر می کند تا آن حقیقت واقعی را که همه باید بر سر آن توافق داشته باشند را به زبان نیاورند تا پنهان بماند وکار همچنان بر مدار سابق بچرخد تا روزی دیگر و یا حادثه ای دیگر و باز اتهام زنی به هم وجنگ ودعوا بر سر هیچ و در این میان آنکس که دارد ثروت مادی و معنوی را به یغما می برد خوشحال است که ما به جان هم افتاده ایم.

همین دو سه روز قبل من در شهر اراک به دیدن یکی از اقوام رفتم. پسر وی که تا کنون ندیده بودمش و تازه امسال به پیش دانشگاهی قرار است برود با من به گفت و گو نشست. او از من پرسید از طب اسلامی چه می دانم و من نکاتی را گفتم ولی او همانند پزشکی بالینی مدعی شد که راه حل بسیاری از بیماریها را می داند. من از حافظه و علاقه او در شگفت شدم . چند مورد از مشکلات خود را گفتم دیدم همانند یک پزشک حاذق نسخه می پیچد. من بحثم در محتوای امر نیست بلکه در وجود استعداد های فراوانی که در گوشه و کنار کشور وجود دارد و کسی به فکر آنها نیست و همه دیدگاهها به سوی خارج است. خوب نتیجه آن هم معلوم است و آن هدر رفتن نیرو ها است؛ چه مانند مریم میرزا خانی و یا صد ها نمونه دیگر که می شد و می شود پرورش داد و از آنها به طرز معقول صیانت و حفاظت کرد.