تجزیه و تحلیل نطق‌های موافق و مخالف در مجلس

همه می دانند که مجلس نهاد قانونی تصمیم گیری است و باید همه مسائل حول شاخص های مهم تصمیم گیری کاربردی دور بزند. بنابراین باید در سخنرانیها و بحث های موافق و مخالف آنچنان عمل شود که هم موجب اتلاف سرمایه نشود و هم به تصمیم گیری سریع بینجامد.

این که هر نماینده ای آزاد است که هر چه می خواهد بگوید و یا از هر روشی استفاده کند هم با این امر منافات ندارد که اولا به این توجه کند که خیر الکلام ما قل و دل و ثانیا عاری از حشو وزوائد باشد. و این ها بر می گردد به هنر سخنگوئی نماینده و هنرمندی وی در استفاده بهینه از کلمات برای تأثیر گذاری. همه می دانند که در بلاغت اطناب ممل و ایجاز مخل هر دو نارواست.
البته مدیر مجلس موظف است به این امر بپردازد و خودش هم مکلف است که با اشراف بر قانون و آئین نامه ها جلوی این زیاده روی ها را بگیرد. به عنوان مثال اگر در تفسیر آئین نامه و یا قانون اساسی کاملا دقیق نباشد موجب می شود که نمایندگان دیگری در همان مجلس و یا جلسات بعد مجددا اخطار و تذکر بدهند. منشی های حاضر در صحن علنی می توانند رئیس مجلس را در این راه یاری کنند تا تفسیر دقیق و شفاف تر باشد.

البته در سخنرانی برای تأثیر گذاری فن خطابه و بیان بسیار مهم است و لی کرسی نمایندگی کرسی فن و بیان و خطابه نیست. میدان تصمیم گیری و عمل است البته برای جلب آرا باید تا آنجا از فن بیان استفاده کرد که مرتبط باشد.
البته این برمی گردد به نماینده که تا چه اندازه قبلا خود را برای ایراد سخن آماده کرده است و آیا برای ایراد، وقت آن را اندازه گیری کرده است و یا خیر. تمرین قبلی و از روی متن خواندن که بحمدلله اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است بسیار موثر است.
به عنوان نمونه من به بعضی از مواردی که نمایندگان در بحث هایشان اشاره کردند که می شد از آنها گذشت اشاره می کنم.
اینکه همه با بسم الله شروع کنند بحثی نیست و استفاده از آیات و روایات تا حد اجمال و اختصاری که به موضوع ربط داشته باشد هم مشکلی ندارد؛ ولی اگر ذکر همین ها از گفتن بعضی مسائل مهمی که به خاطر کمی وقت باید از آن بگذرند بدیهی است که نباید از آن استفاده کنند و یا کم استفاده کنند.

دربحث های مخالف و موافق بیینید چقدر از سخنانی که می شد از آن اجتناب کرد گفته می شود. سلام های مختلفی که به افراد مختلف و یا شهدا گفته می شود شاید خیلی ضروری نباشد. و یا از حادثه ای که در کشور و یا سطح جهان اتفاق افتاده و هر سخنرانی از آن با سلیقه خاص خود یاد می کند می تواند نباشد و یا حد اقل باشد. وقتی رئیس مجلس در اینگونه مواقع در نطق افتتاحیه مطلبی را بیان می کند، از جانب همه نمایندگان سخن می گوید. تجدید آن توسط یکایک نمایندگان معلوم نیست ضروری باشد. خوب آیا معنای آن این است که دیگرانی که نوبت سخن ندارند با آن موافق نیستند که قطعا چنین نیست.
این مطلب زمانی می تواند توسط نماینده مطرح شود که اعتقاد داشته باشد رئیس مجلس به اندازه کافی و یا بیش از اندازه در باره موضوعی سخن گفته و این نماینده نظر خودش را بیان می کند. به طور نمونه در برنامه تأیید وزرا در مجلس دوازدهم مصادف بود با برگشت آزادگان عزیز. خوب بحث بر سر گرفتن وقت مجلس است با ذکر مکرر این مطالب و یا رسیدن عملی به مسائل و مشکلات کشور که خواست واقعی آنان است.

به نظر می رسد اگر بخواهد مجلس کار بردی باشد باید بلا فاصله نماینده وارد اصل مطلب شود و بگوید من با این وزیر موافقم و یا مخالفم به این دلایل: وآنها را 1و 2و 3 بشمارد. در تذکر ها و نطق های قبل از دستور هم می توان از این مدل استفاده کرد
از بیان بعضی اشعار و یا مثل ها که مربوط نیست ویا بسیار عمومی است خوداری کند زیرا به طور خاص مرتبط نیست و وقت مجلس را می گیرد. به عنوان مثال: گفتن رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی خرج صدق و یا آیاتی مشابه اگر چه خوب است ولی با رعایت ویژگی های مجلس و هدف آن زائد به نظر می رسد و یا گفتن خدایا چنان کن سر انجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار.

فایده این کار این است که مجلس و مردمی که گوش می دهند خسته نمی شوند و زود تر منظور و مقصور موافق و مخالف را درک می کنند و وزیر پیشنهادی و یا نماینده دولت را هم وادار می کنند که در موضوع حرف بزند.
واقع این است که بسیاری از نطق ها در مجلس، دست کم از طرف عده ای دو منظوره است و آن این است که هم می خواهند در موافقت و مخالفت بر اساس دیدگاه و شناخت و احساسی که دارند در موضوع سخن بگویند و هم برای نمایش به مردم منطقه خویش که آنها ببینند نماینده شان چقدر فعال است. اما باید دانست که اگر بحث کارشناسانه باشد ولو در کمترین جملات، تأثیر آن بسیار بیشتر خواهد بود.

پیشنهاد من این است که هیئت رئیسه مجلس دستور بدهد نطق های این دوره را در رأی با کابینه دوازدهم تجزیه و تحلیل کند و در آورد که هر نماینده چند درصد نطقش را به کلماتی اختصاص داده است که می توانست نباشد و نبود آن کلمات تأثیر در نطق او در موا فقت و یا مخالفت نداشته است. همچنین می توان موارد نامربوط در سخنرانی ها را هم مشخص کرد و به نماینده مربوط با ذکر سند ابلاغ کرد و یا اگر لازم باشد از تریبون عمومی خوانده شود تا معلوم شود که چه کسانی چقدر در موضوع سخن گفته اند و این اسوه ای شود برای آیندگانی که به مجلس خواهند آمد و آهسته آهسته برنامه ای شود برای همه مردم. تا از اتلاف وقت خود و دیگران و جامعه که بار اقتصادی آن هم بسیار زیاد است جلوگیری شود.