نسرين وزيري: در ميان 12 دولت جمهوري اسلامي ايران دو دولت سوم و چهارم به رياست آيتالله سيدعلي خامنهاي با 24 وزارتخانه، عريضترين دولت و دولتهاي يازدهم و دوازدهم با 18 وزارتخانه، کوچکترين دولتها به شمار ميروند. ايجاد برخي وزارتخانههاي جديد و يا ادغام برخي در يکديگر، علت اين امر بوده و هستند.
در جدول زیر، آرای موافق ارائه شده به 12 کابینه را خواهید دید که نشان ميدهد دولتهای روحانی (دولتهاي يازدهم و دوازدهم) بیشترین رای موافق را کسب کرده و دولت اول آيتالله خامنهاي، کمترین میزان رای موافق را داشته است. (براي محاسبه ميانگين آراي موافق ارائه شده به هر کابينه، مجموع آراي مثبت به تک تک وزرا جمع شده و به تعداد وزراي معرفي شده تقسيم شده است تا ميانگين نسبي آراي موافق با هر کابينه اي حاصل شود و معيار مناسبي براي مقايسه حاصل شود).
روحاني با کسب ميانگين 220 راي موافق براي هر وزير پيشنهادي در صدر قرار دارد. به اين ترتيب او رکورد دولت قبلي خود را هم شکست. او چهار سال پيش با کسب ميانگين 204 راي براي هر وزير تفاوت نامحسوسي با کابينه اول خاتمي داشت که هر يک از وزرايش ميانگين 207 راي کسب کرده بودند. دولت پنجم که نخستين دولت آيت الله هاشمي رفسنجاني است در رتبه بعد از دولتهاي مذکور جاي دارد.
برای مشاهده جدول در ابعاد بزرگتر بر روی آن کلیلک کنید. (البته قابل ذکر است که اين جداول بر اساس نخستين فهرستي که براي وزراي هر کابينه به مجلس ارائه شده، تنظيم شده و چنان‌چه وزيري راي اعتماد لازم را کسب نکرده و در مقاطع زماني بعدي فرد ديگري جايگزين او شده، در اين جداول قيد نشده است.)
توضیح جدول:
۱- این جدول به ترتیب حروف الفبای اسامی وزارتخانهها تنظیم شده است.
۲- آرای موافق به وزرا بر اساس لیست اولیه وزرایی است که به مجلس ارائه شده و آرای وزرایی که طی یک دوره جایگزین فرد دیگری -به دلیل استیضاح یا برکناری- شدهاند قید نشده است. بر اساس آرای مندرج درخواهید یافت که چهار وزیر دولت نهم (آموزش و پرورش، تعاون، رفاه و نفت)، سه وزیر دولت دهم (آموزش و پرورش، رفاه و نيرو)، سه وزير دولت يازدهم (آموزش و پرورش، علوم و ورزش) و يک وزير دولت دوازدهم (وزير نيرو) موفق به کسب راي اعتماد از مجلس نشدند و افراد دیگری بعدها جایگزین آنها شدند.
۳- در ردیف اسامی وزرای وزارتخانههایی که در هر دولتی هنوز تشکیل نشده بودند و یا ادغام شدند، ستاره گذاشته شده است. کما اینکه وزیر ورزش فقط در ابتدای دولت یازدهم وجود داشته و در دولت دهم نیز در میانه راه تشکیل شد.
۴- تا پیش از دولت هفتم نام وزارت علوم در کابینههای پیشین وزارت «فرهنگ و آموزش عالی» بوده است. نام اولیه وزارت ارتباطات نیز وزارت پست بوده است.
۲ کابینه روحانی، محبوب‌تر از ۲ کابینه احمدینژاد
در مجموع دو دولت محمود احمدینژاد، هفت وزیر پیشنهادی نتوانستند از خان مجلس بگذرند. حجت الاسلام حسن روحانی نیز در نخستین فهرستی از وزرای پیشنهادی‌اش برای دو دولت یازدهم و دوازدهم فرستاد، با مخالفت مجالس نهم و دهم با چهار وزیرش روبرو شد. اين نشان دهنده آن است که رويکرد مجلسين نهم و دهم به کابينههاي روحاني مثبت تر از رويکرد مجلسين هفتم و هشتم به کابينههاي احمدي‌نژاد بوده است.
در کابينه اول احمدي‌نژاد وزراي آموزش و پرورش، تعاون، رفاه و نفت نتوانستند از نمايندگان مجلس هفتم راي اعتماد بگيرند. وزراي آموزش و پرورش، رفاه و نيروي دومين دولت او هم از فيلتر مجلس هشتميها نتوانتسند بگذرند.
اگرچه در کابينه اول حجت الاسلام حسن روحاني، وزراي آموزش و پرورش، علوم و ورزش و جوانان نتوانستند از مجلس نهم راي اعتماد بگيرند؛ اما با تغيير ترکيب نمايندگان در مجلس دهم و کسب اکثريت کرسيها از سوي ساکنين ليست انتخاباتي اميد، اين تنها حبيب الله بيطرف وزير پيشنهادي نيرو بود که نتوانست از مجلس يازدهم راي اعتماد بگيرد.
میانگین آرای موافق دو کابينه نهم و دهم به ترتيب 177 و 173 راي بود که کاهشي اندک را نشان ميداد. ميانگين آراي دو کابينه يازدهم و دوازدهم نيز به ترتيب 204 و 220 راي است که نشان ميدهد کابينههاي روحاني محبوب‌تر از احمدي‌نژاد بودهاند.
در کابينه نهم، محمد سعيديکيا، منوچهر متکي، محمد سليماني و غلامحسين محسنياژهاي وزراي مسکن، خارجه، ارتباطات و اطلاعات، به ترتيب با اخذ 222، 220، 220 و 217 راي بيشترين آرا را کسب کرده بودند. در کابينه دهم هم احمد وحيدي، مرتضي بختياري، شمس الدين حسيني و علي نيکزاد وزراي دفاع، دادگستري، اقتصاد و مسکن به ترتيب با 227، 225، 224 و 219 راي پر رايترين وزرا بودند.
در نخستين دولت حجت الاسلام حسن روحاني علي طيب‌نيا، حسين دهقان، حسن قاضيزاده هاشمي و عبدالرضا رحماني‌فضلي وزراي اقتصاد، دفاع، بهداشت و کشور با کسب 274، 269، 260 و 256 راي بيشتري آرا از نمايندگان مجلس دريافت کردند. در دولت دوازدهم که دومين دولت روحاني است نيز امير حاتمي، حسن قاضيزاده هاشمي، محمود علوي و عبدالرضا رحماني فضلي وزراي دفاع، بهداشت و درمان، اطلاعات و امورخارجه، به ترتيب با 261، 253، 252 و 250 راي بيشترين آراي موافق را از آن خود کردند.
در جدول زير به مقايسه آراي وزرا در چهار دولت گذشته بپردازيد: (براي مشاهده اين جدول در ابعاد بزرگتر، روي آن کليلک کنيد)
مقایسه آرای وزرای ۲ کابینه حسن روحانی
مرداد 92 و 96، سرآغاز شکل گیری دو کابینه حجت الاسلام حسن روحانی بودند.چهارسال پیش 18 وزیر پیشنهادی کابینه یازدهم مورد ارزیابی نمایندگان مجلس نهم بودند و امسال نمایندگان مجلس دهم بودند که به بررسی کابینه 17 نفره دوازدهم پرداختند.
نخستين وجه تمايز دو کابينه يازدهم و دوازدهم در معرفي آنها به مجلس بود. ليست وزراي پيشنهاي يازدهم تمام و کمال به مجلس آمد ولي ليست وزراي کابينه دوازدهم يک جاي خالي داشت. گزينه مد نظر دولت براي تصدي وزارت علوم، يک شب قبل از معرفي رسمي به مجلس، منصرف شده بود و فهرست اسامي تنها 17 وزير راهي خانه ملت شد. آنگونه که دولتمردان گفتهاند، رئيس جمهور در نظر دارد اين وزارتخانه را با حضور يک سرپرست اداره کند تا در فرصت مقتضي وزير پيشنهادي علوم را به نمايندگان ملت معرفي کند.
دومين وجه تمايز در بررسي کابينههاي روحاني، تفاوت حضور تعداد نمايندگان مجلس در جلسه ارائه راي اعتماد به کابينه بود. در مجلس نهم 284 نماينده در اين جلسه حاضر بودند ولي امروز 288 نماينده در جلسه حضور داشتند. اين حاکي از حضور پررنگتر نمايندگان در چنين جلسه سرنوشت سازي است.
اگرچه در کابينه اول روحاني، سه وزير راي اعتماد نگرفتند اما در جريان راي گيري امروز در مجلس شوراي اسلامي تنها وزيري که راي اعتماد نياورد، حبيب الله بيطرف وزير نيرو بود که با 133 راي از ورود به کابينه دوازدهم بازماند. او تنها 8 راي کم داشت که بتواند بار ديگر وزير شود.
چهارسال پيش از ميان 18 وزير پيشنهادي سه نفر نتوانستند از نمايندگان ملت راي اعتماد بگيرند. محمد نيليمنفرد، مسعود سلطاني‌فر و محمدعلي نجفي وزراي پيشنهادي علوم، ورزش و آموزش و پرورش به ترتيب با کسب 105، 117 و 142 راي، کمترين آرا را کسب کردند. در عوض علي طيب‌نيا، حسين دهقان، حسن قاضيزاده هاشمي و عبدالرضا رحماني‌فضلي وزراي اقتصاد، دفاع، بهداشت و کشور با کسب 274، 269، 260 و 256 راي بيشتري آرا از نمايندگان مجلس دريافت کردند.
حضور طيب‌نيا و دهقان در کابينه دوازدهم تمديد نشد و در عوض، مسعود کرباسيان و امير حاتمي جايگزين آنها شدند که به ترتيب 240 و 261 راي کسب کردند. تفاوت آراي اين دو نفر با وزراي پيشين حاکي از آن است که اگرچه حاتمي وزير دفاع دولت دوازدهم بيش از ديگر وزرا راي گرفته اما 8 راي کمتر از وزير پيشين کسب کرده است. کرباسيان نيز نتوانست رکورد طيب‌نيا را حفظ کند. طيب‌نيا با کسب 274 راي موافق، رکورد بالاترين راي اعتماد را از مجلس داشت. اما کرباسيان 34 راي کمتر از او کسب کرد.
در مقايسه آراي 17 وزير کابينه دوازدهم با وزراي کابينه پيشين، شاهد کاهش آراي 6 وزير نسبت به قبل و افزايش آراي 10 وزير نسبت به وزراي قبل هستيم. وزراش آموزش و پرورش، اطلاعات، خارجه، کار، دادگستري، راه، صنعت، فرهنگ و ارشاد اسلامي، نفت و ورزش آرايشان افزايش يافته بود.
دو کابينه حسن روحاني، 8 وزير مشترک دارند. آخوندي، سلطاني‌فر، زنگنه، علوي، ظريف و ربيعي شش وزيري هستند که آرايشان در مقايسه با دولت گذشته، افزايش يافته است. اما در عوض آراي قاضيزاده هاشمي و حجتي کم شده است.
جدول زير به مقايسه آراي وزراي ۲ کابينه حسن روحاني پرداخته است:
2727
نظر شما