ولادیمر پوتین سفر منطقه‌ای خود را به جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا آغاز کرده و پس از سفر به ترکیه قرار است به مصر سفر کند. گفته شده پوتین در سفر خود به منطقه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی دوجانبه و همچنین تامین امنیت و ثبات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را مورد توجه قرار خواهد داد. نظر به اهمیت این سفر گفتگویی را شعیب بهمن، کارشناس مسائل اوراسیا داشتیم و از وی اهمیت ابعاد این سفر و روابط دوجانبه روسیه با ترکیه و مصر را جویا شدیم.
این کارشناس مسائل اوراسیا، نخست با اشاره به ابعاد اهمیت سفر رئیس جمهور روسیه به ترکیه و مصر تصریح کرد: این سفر هم در قالب سیاست‌های خاورمیانه‌ای روسیه قابل بررسی است و هم در قالب روابط دو جانبه مسکو با هرکدام از این کشورها.
در حوزه مسائل منطقه‌ای، روس‌ها متمایل به روابط گسترده با کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا می‌باشند و بطور طبیعی ترکیه و مصر دو کشور تاثیرگذار در منطقه شناخته می‌شوند. لذا از این حیث برای روس‌ها این قابل اهمیت است که بتوانند روابط خود را با آنکارا و قاهره گسترش دهند. اما در حوزه مسائل دو جانبه نیز به هر حال روسیه هم در روابط خود با ترکیه دارای منافع متعددی است و هم در رابطه با مصر.
به هر حال روابط روسیه و ترکیه طی سال‌های گذشته اگرچه با فراز و نشیب‌های متعددی روبرو بوده، اما به جز دوره‌های معدودی این روابط روبه گسترش بوده است و دو طرف روابط اقتصادی خود را توسعه داده و مناسبات و همکاری‌های سیاسی را بهبود داده‌اند.
در خصوص مصر هم بعد از تحولات موسوم به بهار عربی در این کشور و در نهایت کودتای علیه دولت مرسی، روسیه فضا را مناسب دید تا بتواند روابط خود را دوباره با قاهره بهبود ببخشد و از این حیث باید گفت بعد از روی کار آمدن سیسی روبه توسعه و بهبود بوده است. ضمن این که روس ها در خصوص مصر این تمایل را دارند که با توجه به سوابق تاریخی روابط خود را توسعه و گسترش دهند.
بهمن در ادامه با تأکید بر روابط قابل توجه مصر با غرب، در خصوص سفر رئیس جمهور روسیه به مصر و تأثیرات آن بر روابط مصر و آمریکا اعلام داشت: تاثیر این را باید از چند جهت مورد بررسی قرار داد:
از حیث تاریخی بویژه در دوره اتحاد جماهیر شوروی، مصر به عنوان متحد سنتی شوروی شناخته می‌شد و در دوره عبدالناصر دارای روابط استراتژیک بودند و در آن دوره ارتش و ساختار نظامی مصر توسط شوروی‌ها تامین و تجهیز می‌شد، اگرچه در دوره‌های بعدی تا حد زیادی از نفوذ روس‌ها در مصر کاسته شد اما همچنان وابستگی نظامی مصر به روسیه و دو طرف بصورت متقابل تداوم یافت.
بعد از فروپاشی شوروی وابستگی نظامی مصر به شوروی تا حد زیادی تضعیف شد و این وضعیت تا زمانی که تحولات عربی به وقوع پیوست ادامه داشت. در دوره‌ای که انقلاب در مصر پیروز و حسنی مبارک برکنار شد، روس‌ها این تحولات را با سازماندهی غرب ارزیابی کردند، به همین دلیل وقتی دولت مرسی با کودتای سیسی برکنار شد، این مسئله با استقبال روس‌ها مواجه گردید. بخصوص این که آمریکایی‌ها چندان از این تحولات استقبال نکردند. این مسئله باعث شد تا از یک طرف مصر از آمریکا دور شود و از طرف دیگر به قدرتی مانند روسیه نزدیک شود که در این بین روابط دو طرف تا حد زیادی گسترش پیدا کرد و گفتگوهای زیادی بین مسکو و قاهره در زمینه معاملات تسلیحاتی برگزار شد. اما در حال حاضر بویژه بعد از روی کار آمدن ترامپ در آمریکا و تمایل دولت وی برای احیای روابط سنتی آمریکا و مصر به نظر می‌رسد تا حدی جای پای روسیه در حال تنگ شدن است و شاید پوتین در سفر جدید خود به قاهره بدنبال احیای توافقات پیشین یا انعقاد توافقات جدید با مقامات مصری باشد تا روسیه بتواند نفوذ خود را در مصر ادامه دهد.
این کارشناس مسائل روسیه در پایان نسبت به چشم انداز روابط مصر و روسیه پس از سفر پوتین به قاهره گفت: چشم انداز بستگی به رویکردهای داخلی در مصر و همچنین نوع روابط مصر با آمریکا دارد. به این معنا که اگر در مصر یک دولت غربگرابر سر کار باشد یا تمایل به غرب داشته باشد، قاعدتا قاهره مانند سال‌های حسنی مبارک بیشتر به سمت آمریکایی‌ها کشیده می‌شود و سعی می‌کند روابط خود را با غرب توسعه و تحکیم بخشد. اما در این میان اگر تنشی در روابط مصر و غرب ایجاد شود، لذا روابطمسکو و قاهره نزدیک‌تر خواهد شد. بنابراین این رابطه تا حد زیادی به اوضاع و تحولات داخلی مصر و از سوی دیگر به نوع رابطه مصر با کشورهای غرب بستگی دارد.
در عین حال از گذشته، بین روسیه و مصر همکاری‌هایی وجود داشته و به رغم وابستگی ارتش مصر به آمریکا در دوره حسنی مبارک، ولی همچنان بخشی از زرادخانه ارتش مصر را سلاح‌های روسی تشکیل می‌دادند و تا زمان حاضر هم به همین شکل ادامه یافته است. لذا روس‌ها این تمایل را دارند که در بخش بویژه تسلیحاتی با مصر وارد همکاری بیشتر و در حوزه‌های فناوری و تکنولوژی‌های هسته‌ای وارد معامله با مصر شوند. همچنین این تمایل را دارند تا پایگاه‌های نظامی در دوره شوروی در اسکندریه داشتند را دوباره احیا کنند، هرچند چشم انداز این موضوع نیز در حال حاضر چندان روشن نیست و پیگیری آن با چالش‌های متعددی روبروست.
برای مشاهده صفحه شخصی شعیب بهمن اینجا را کلیک کنید
نظر شما