نسرین خسروشاهی
تابلوی پرتره ون‌گوگ را با گوش باندپیچی‌شده، خیلی‌ها دیده‌اند. در طول تاریخ، در مورد بریده شدن گوش ون‌گوگ فرضیه‌های گوناگونی مطرح شده است. هم اکنون و 119 سال پس از مرگ او این ادعا مطرح شده که ونسان ون‌گوگ، نقاش مشهور هلندی، گوش خود را نبریده، بلکه آن را در دعوایی با پل گوگن، هنرمند نقاش فرانسوی از دست داده است.
تا امروز نظریه غالب این بود که نقاش هلندی، به نوعی بیماری روانی دچار بوده و در سال 1888گوش خود را پس از یک جر و بحث در آرلس واقع در جنوب فرانسه با تیغ بریده است. اما در کتاب جدیدی که بر اساس تحقیقات پلیس منتشر شده، آمده است که گوگن، گوش ون‌گوگ را با ضربه خنجر بریده است.
نویسندگان این کتاب ادعا کرده‌اند در روایت رسمی از ماجرای کنده شدن گوش ون‌گوگ تناقض‌هایی دیده می‌شود. این کتاب با عنوان «گوش ون‌گوگ: پل گوگن و پیمان سکوت» حاصل 10 سال تحقیق دو محقق به نام‌های هانس کافمن و ریتا ویلدگانز است. آنها با بررسی مدارک و نامه‌هایی که دو هنرمند رد و بدل کرده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که جر و بحث در نهایت منجر به بریده شدن گوش ون‌گوگ به وسیله شمشیر تیز گوگن شده است. بعد از آن هم ون‌گوگ گوش بریده شده را در پارچه‌ای پیچیده و آن را به زنی روسپی با نام راشل داده است. کافمن می‌گوید: هنوز مشخص نیست که آیا این یک حادثه بوده یا عمدی در مجروح کردن ون‌گوگ وجود داشته است؛ اما پس از آن هر دو نقاش برای نجات گوگن از مجازات موافقت کرده‌اند که آن را نوعی خودزنی از سوی ون‌گوگ به پلیس اعلام کنند. او می‌گوید: شرح حوادث رایج براساس مدارک ضد و نقیض و غیر محتمل است. او همچنین به روزنامه فیگارو چاپ پاریس توضیح می‌دهد: ون‌گوگ هیچ چیز را تأیید نکرده است. رفتار این دو نقاش و نقل قول‌های گوناگون نشان می‌دهد که آنها حقیقت را پنهان می‌کردند. آنها همچنین به آخرین نامه ون‌گوگ به گوگن اشاره می‌کنند که در آن ون‌گوگ نوشته است: «تو سکوت کن من هم همین کار را خواهم کرد.» با این حال به نظر نمی‌رسد این ادعاها را همه قبول داشته باشند. صرف‌نظر از ادعاهای موجود، ون‌گوگ یکی از پیروان گوگن بوده. البته اقامت گوگن در آرلس 9 هفته بیشتر دوام نیاورد و پس از آن اتفاق، گوگن از آرلس به تاهیتی نقل مکان کرد؛ جایی که برخی از آثار مشهورش را نقاشی کرد. روایت‌های عامه‌پسند دیگری هم درباره گوش بریده ون‌گوگ وجود دارد که مردم از شنیدنش بیشتر لذت می‌برند. مثل اینکه بعضی می‌گویند معشوقه ون‌گوگ به شوخی به او گفته گوش بزرگ خودت را به من بده! و چند روز بعد دختر یک بسته سفارشی را از نامه‌رسان پست تحویل گرفته که وقتی آن را باز کرده گوش بزرگی در آن بوده و از آن خون می‌چکیده است. در برخی دیگر از روایات هم گفته‌اند او روزی جلوی آیینه ایستاده و با خود فکر کرده گوش‌های به این بزرگی احتیاج به اندکی هرس دارد.
با همه این اوصاف، ونسان ون‌گوگ هنرمند صاحب‌نام هلندی، نقاشی است که گفته می‌شود در کنار نبوغ سرشار هنری در برهه‌هایی از عمر خویش به بیماری‌های عصبی و اختلالات روانی مبتلا بوده است. همچنان که گفته می‌شود ون‌گوگ مبتلا به بیماری منیر (Menier's Disease) بوده که یک اختلال گوش داخلی است و با وزوزهای شدید و سرگیجه همراه است. یک فرضیه دیگر این است که این وزوزها چنان برای ون‌گوگ آزارنده بوده که گوش خود را بریده است.
ون‌گوگ در سال 1890 و در 37 سالگی با شلیک گلوله‌ای به سینه‌اش درگذشت و اروپاییان را با معمای پیچیده گوش ون‌گوگ تنها گذاشت!
نظر شما