آذرجزایری: این روزها از یکدیگر زیاد میشنویم که دچار مشکلاتی چون سردرد، حالت تهوع، بی خوابی و خستگی مستمر شده‌ایم که البته دلیل مشخص آن آلودگی این روزهای هواست. اما کارشناسان دلیل اصلی این آلودگی را در سوخت بی‌کیفیت جست‌وجو می‌کنند. در حالی‌که بارها این مسئله توسط مسئولان نفتی کشوررد شده است. برخی از رسانه‌ها در گفت وگو با کارشناسان مختلف از بی‌کیفیت بودن بنزین پتروشیمی‌ها تأکید کرده‌اند در حالی‌که فردای همان روز از سوی روابط عمومی وزارت نفت و با لحنی تند این مسئله کاملاً رد شده اما استناد کارشناسی در هیچ یک از این توضیحات ارسالی و به اصطلاح جوابیه‌های نفتی‌ها دیده نشده است.
در حال حاضر سه نوع بنزین در باک خودروهای موجود در کشور می‌سوزد. بنزینی که تولیدی مجتمع‌های پتروشیمی است، بنزینی که با اضافه کردن MTBE به بنزین سوپر تبدیل می‌شود و در نهایت بنزین معمولی!
براساس پیگیری‌های صورت گرفته در خصوص نحوه تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی، بنزینی که در پتروشیمی‌ها تولید می‌شود دارای آروماتیک بالایی است که به اذعان کارشناسان این بخش اگر آروماتیک موجود در بنزین نهایتاً 6 درصد باشد مشکلی ایجاد نخواهد کرد در حالی‌که بیش ازا ین رقم می‌تواند ناراحتی‌های سطحی چون سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و خستگی مستمر را ایجاد کند و در نهایت استنشاق مستمر آن می‌تواند نتیجه‌ای چون سرطان خون به همراه داشته باشد.
این در حالی است که کارشناسان این بخش عدد آروماتیک موجود در بنزین تولیدی پتروشیمی را 14 درصد اعلام می‌کنند. البته می‌توان برای این ادعا دلیل مستند‌تری هم ارائه کرد و آن هم گذری بر آمار سازمان هواشناسی نسبت به میزان آلایندگی‌های موجود در هوای آلوده این روزهاست.
براساس اظهارات حسن اصیلیان معاون سابق محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست و عضو هیأت عملی دانشگاه تربیت مدرس، سوختن آروماتیک در باک خودروها و خارج شدن آن از اگزوز هر خودرو به شکل گاز و بخار است که در محاسبه ذرات معلق موجود در هوا در بخش ترکیبات آلی فرار محاسبه می‌شود یا به نوعی دیگر ترکیبات آلی فرار مورد تأکید در گزارش میزان ذرات معلق موجود در هوا نشات از تبخیر سوخت در اگزوز خودروها و پمپ بنزین‌ها می‌گیرد که براساس آمارهای سازمان کنترل کیفیت هوا ترکیبات آلی فرار در هوا طی چند ماه اخیر به شدت افزایش یافته است و شاید بتوان به نوعی زوج و فرد کردن عبور و مرور جدید خودروها در کلان شهر تهران را نیز که این روزها وضع شده است را ناشی از همین مسئله دانست. براساس آمارهای موجود ترکیبات آلی فرار معلق در هوا از مرز 280 قسمت در میلیون گذشته است که بالاترین میزان آلودگی موجود در هوا محسوب می‌شود. چرا که آلودگی‌های دیگر موجود در هوا بسیار پایین‌تر از رقم مذکور است.
در این بین نباید از خاطر برد که MTBE موجود در بنزین نیز بر افزایش این الودگی نقش بسیار مهمی را ایفا کرده است. MTBE که این روزها بسیاری آن را ماده سرطان زایی می‌دانند و اروپا و آمریکا مصرف آن را ممنوع اعلام کرده‌اند ماده‌ای است که مسئولان نفتی کشور برای رساندن بنزین به اکتان بالا (94 درصد) و سوختن راحت‌تر بنزین از آن استفاده می‌کنند البته تاکنون سرطان زا بودن این ماده به طور کامل تأیید نشده اما ایجاد بیماری‌های پوستی این ماده مورد تأیید قرار گرفته است.
نبود تکنولوژی‌های به روز برای تولید بنزین با کیفیت در پالایشگاه‌های ایرانی دلیل اصلی استفاده از MTBE در سوخت خودروها اعلام می‌شود. این ماده نیز به صورت بخار و گاز در هوا معلق می‌شود و دارای قدرت جذب خیلی سریع است به گونه‌ای که بسیاری از سفره‌های زیر زمینی ما به دلیل نشت همین ماده در آنها بلا استفاده شده‌اند. این ماده می‌تواند بیماری‌های پوستی شدیدی را ایجاد کند و اغلب کارشناسان معتقدند یکی از اصلی‌ترین علل افزایش بیماری‌های پوستی در کشور طی سالهای گذشته استفاده از این ماده در سوخت کشور است.
نکته قابل تأمل آنکه اگر انبارهای سوخت پمپ بنزین‌ها کمی نشتی داشته باشد این ماده به سرعت در خاک جذب می‌شود و پاکسازی آب و خاک غیر ممکن خواهد بود. این ماده نیز اثراتی سطحی چون سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، خستگی مستمرو بی‌خوابی را به همراه دارد.
در این بین اظهارات رئیس انجمن جایگاه داران سوخت کشور قابل تأمل است. ناصر رئیسی فر در گفت وگو با خبر از کیفیت پایین برخی از محموله‌های بنزین در برخی از روزها خبر می‌دهد. به اذعان وی، بعضاً دیده می‌شود 10 تا 15 روز محموله ارسالی بنزین به جایگاه‌ها از کیفیت نرمالی برخوردار است اما در عین حال دیده می‌شود 10 تا 15 روز محموله بنزین ارسالی بسیار بی‌کیفیت است که همین امر درصد تبخیر را بالا می‌برد.
به گفته این نماینده جایگاه داران کشور، مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی حد مجاز تبخیر بنزین در هر هزار لیتر را 4. 5 لیتر اعلام می‌کنند در حالی‌که در شرایط عادی در حال حاضر در هرهزار لیتر 6 لیتر بنزین در جایگاه‌ها تبخیر می‌شود که این رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود. رئیسی فر دلایل تبخیر بنزین در جایگاه را دردمای هوا، تنظیم نبودن تلمبه‌ها و کیفیت پایین فراورده جست‌وجو میکند و در عین حال تأکید دارد کیفیت پایین فراورده نسبت به دیگر عوامل مطرح شده برروی تبخیر بنزین تأثیرگذار است.
براساس این گزارش تا پیش از تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی، مسئولان دولتی برای تأمین نیاز بنزین کشور ناچار به واردات روزانه بیش از 20 میلیون لیتر بنزین به کشور بودند که در حال حاضر این امر به دلیل تولید در پتروشیمی مرتفع شده است و به گفته مسئولان نفتی واردات این فراورده متوقف شده است و کمبود نیاز کشورنسبت به تولید در پالایشگاه‌ها از سوی مجتمع‌های پتروشیمی تأمین می‌شود.
براین اساس روزانه حدود 20 میلیون لیتر بنزین تولیدی پتروشیمی در باک خودروهای ایرانی می‌سوزد بنزینی که اگرچه مسئولان نفتی تأثیر مخرب آن بر هوا را به طور کامل رد می‌کنند اما گذری بر فرایند تولید آن نیز حکایت از افزایش ترکیبات آلی فرار معلق در هوا دارد. ترکیباتی که این روزها از افزایش بیش از 130 واحدی آن گزارش داده می‌شود.
به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، ترکیبات الی فرار معلق در هوا و استنشاق آن اثرات حاد و مزمن دارد. اثراتی کوتاه مدت آن در ابتدای گزارش به آن اشاره شده است اما اثرات بلند مدت آن سرطان خون، بیماری‌های کلیوی و سرطان مستانه است.
این در حالی است که گذری بر آمار این نوع بیماری‌ها در کشور نشان مید هد که طی سالهای گذشته این نوع بیماری‌ها به شدت رایج شده است.
در عین حال براساس اظهارات حسن اصیلیان، MTBE نیز اثرات پوستی شدید و سرطان پوست را مهمان خانه‌های ایرانی‌ها میکند. در این بین تاکنون با وجود استدلال‌های علمی وزارت نفت این اثرات را رد کرده است.
برهمین اساس اخیراً رئیس مهندسی تولید وزارت نفت تمام اثرات مخرب محیط زیستی بنزین داخلی را رد کرده و خاطرنشان ساخته است: بنزین تولیدی داخل هیچ گونه مشکل خاصی برای محیط زیست ایجاد نمی‌کند.
رئیس مهندسی تولید وزارت نفت در پی انتشار اخبار بی‌کیفیت بودن بنزین تولیدی داخل کشور بدون استناد به هیچ مبنای علمی و کارشناسی تنها تأکید کرده است: بنزین تولیدی داخل کشور با رعایت تمامی استانداردهای جهانی در پالایشگاه‌ها تولید و پس از کنترل‌های نهایی به بازارعرضه می‌شود.
محجوبی با رد اخبار مربوط به نقش داشتن بنزین تولید داخل در آلودگی هوای تهران تأکید بر بی‌کیفیت بودن سوخت را نشات گرفته از نامطلوب نشان دان موفقیت مسئولان در تولید بنزین توسط دشمنان دانسته است.
نماینده مسئولان نفتی معتقد است: هر گونه اظهارنظری در خصوص تأثیر بی‌کیفیت بودن سوخت برروی آلودگی هوا نشات از ناکامی دشمنان دارد. اما تنها استدلال رئیس مهندسی تولید وزارت نفت برای رد تأثیر سوخت بی‌کیفیت بر آلودگی هوا استناد به آلودگی هوا در سال گذشته و رسیدن آن به مرحله اضطرار است.
دفاع این مسئول نفتی اینگونه به پایان رسیده است: آلودگی هوای تهران در سال گذشته نیز به مرحله اضطرار رسید، پس چرا در سال گذشته که واردات بنزین داشتیم این موضوعات مطرح نمی‌شد./ق
نظر شما