تهدیدات در پیش و گفتمان‌های موجود

با نگاهی به سرخط اخبار و تحولات سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشورمان این موضوع به سادگی قابل درک است که در شرایط خطیری قرار داریم و به احتمال زیاد در هفته ها و ماههای آینده با فشارهای سیاسی واقتصادی بیشتری روبرو خواهیم شد.

اولین سوالی که در ذهن هر شخص وطن پرستی نقش می بندد این است که آیا این شرایط خطیر گفته شده گریزناپذیر و حتمی است و یا این که می توان با مدیریت شرایط با آن مواجه نشد و در صورت مواجه شدن با سختی های کمتری از آن عبور کرد ؟

خرد انسان حکم می کند تا همواره راهکارهای لازم و ضروری برای پرهیز از مواجه شدن با تهدیدات و خطرات اندیشیده شده و اجازه داده نشود تا سیر حوادث جامعه را در مسیر اشتباه قرار دهد. با توجه به این اصل عقلانی می توان گفت که لزوما سیر تحولات ، مسیرجبری و از پیش تعیین شده ای ندارد و می توان با بهره گیری از خرد جمعی و تجارب موجود مسیرهای دیگری را در مواجه شده با تهدیدات و خطرات انتخاب کرد ولی همزمان باید توجه نمود که همان خردی که به انسان راهکارهای مختلف را در پیش پای انسانها قرار می دهد این حکم را هم دارد که نباید ساده اندیشی کرد و از کنار حوادثی که همچون آیه و نشانه، آینده را به ما نشان می دهد به راحتی عبور کنیم و از آیه ها و نشانه ها متوجه شکل گیری تهدیدات اینده نشویم.

با نگاهی به مجموعه ادبیات سیاسی منتشر شده در رسانه های مختلف کشور و مجموعه مباحث موجود بین تصمیم سازان، تصمیم گیران و سیاستمداران درباره تحلیل تحولات کشور، منطقه و جهان همچنین پیشنهاد راهکارهای مقابله با تهدیدات در پیش ، می توان هشت گفتمان مختلف را در چگونگی تحلیل شرایط و ارائه راه کارها برای گذار از تهدیدات در پیش شناسایی و دسته بندی کرد:

۱- گفتمان اعتدالگرا: این گفتمان وجود تهدیدات در پیش را به رسمیت می شناسد و همزمان سطح تهدیدات را در حدی می داند که با ظرفیت‌ها و امکانات موجود و توان مدیران اجرایی فعلی قابل مدیریت می باشد. این گفتمان معتقد است که کشور، ولو با دشواری، شرایط فعلی را پشت سر خواهد گذاشت و نیازی به تجدید نظر در سیاستها و تصمیمات کلان اقتصادی و سیاسی کشور و تغییر مدیران سطوح عالی و میانی نیست.

۲- گفتمان اصلاحات: این گفتمان تهدیدات در پیش را جدی تر و سخت تر از حد و اندازه ای که گفتان اعتدالگرا به آن معترف است، می داند و معتقد است که بدون تجدید نظر در سیاستهای کلان در حوزه توسعه سیاسی امکان گذر از تهدیدات در پیش وجود ندارد و ضروری است نظام سیاسی کشور تصمیمات جدی تری در ارتباط با مباحث مربوط به انسجام ملی در داخل و تنش زدایی در خارج از کشور اتخاذ نماید.

۳- گفتمان محافظه‌کار: این گفتمان ریشه تهدیدات موجود را نه در خود عامل خارجی بلکه در ضعف در شناخت و تحلیل مدیران فعلی در درک عینی تهدیدات می داند. تاکید گفتمان محافظه کار بیش از آن که بر تحلیل شرایط و ارائه راه کارمقابله با تهدیدات باشد نقد وضع موجود را نشانه رفته و تنها راه کار ممکن برای مقابله با تهدیدات در پیش را بازگشت به سیاستهای پیش اعتدالی می داند.

۴- گفتمان نوستالژیک: گفتمان نوستالژیک بجای تحلیل سیاسی به تفسیر رمانتیک تحولات سیاسی می پردازد و بر اساس الگوهای ذهنی که دارد راه کار برون رفت از مشکلات موجود و گذار از مشکلات آینده را در اتحاذ سیاستهایی می داند که الگوی ذهنی اش آن را ایده آل می داند. گفتمان نوستالژیک بیش از آن که جامعه را به خردورزی و بهره گیری از تجارب بشری دعوت کند جامعه را برای رسیدن به آرزوهای زیبا بسیج می نماید. این گفتمان یک جریان نیست بلکه طیفی از جریانهای مختلف را تشکیل می دهد که هرکدام الگوی ذهنی خود را تبلیغ می کنند.

۵- گفتمان تجدیدنظرطلبانه: شک و تردید بنیادین در تمام راهکارهای اتخاذ شده برای مدیریت کشوراساس گفتمان تجدید نظر طلبانه است. تجدید نظر طلبان هر آن چه رخ داده است را نقد می کنند ولی درباره چه باید کرد انسجام فکری و نظری ندارند و نمی توانند دقیقا مشخص کنند که برای آینده و گذار از مشکلات در پیش چه باید کرد ؟ مشکل دیگر تجدیدنظر طلبان آن است که دقیقا نمی توانند حد فاصل خود را با جریاناتی که مورد تایید دشمنان و علیه امنیت ملی کشور هستند را مشخص کنند.

۶- گفتمان بنیادگرایی: تکیه بر باورهای جزم بدون توجه به مقتضیات زمان و شرایط متحول جهان و منطقه برای تمام مشکلات موجود و مشکلات در پیش ،اصول فکری و تحلیلی گفتمان بنیادگرایی است. این گفتمان راه کارهایی ساده و از پیش تعیین شده برای تمام مشکلات موجود و تهدیدات آینده بدون توجه به واقعیتها و مقتضیات زمان ارائه می کند. در این گفتمان عمل به آن چه تعیین می شود بیش از نتیجه اهمیت دارد زیرا که باور نهایی در گفتمان بنیادگرایی عمل به دستور است.

۷- گفتمان نوبنیادگرایی: گفتمان نوبنیادگرایی با بهره گیری از برخی باورها و گفتارهای گفتمان نوستالژیک تلاش دارد تا خود را به شکلی متفاوت از گفتمان بنیادگرایی معرفی کند در حالی که در اصول تحلیل شرایط و چگونگی ارائه راه کارهای ضروری برای برون رفت از مشکلات جاری و آتی تفاوتی با گفتمان بنیادگرایی ندارد.در گفتمان نوبنیادگرایی همانند گفتمان بنیادگرایی عمل به دستور اولی تر از نتیجه مطلوب است.

۸- گفتمان انقلاب اسلامی: گفتمان انقلاب اسلامی که بر اجتهاد دینی ، خرد جمعی و کرامت انسانی تاکید دارد معتقد است که مشکلات موجود نه به جهت تلاش برای تحقق آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی است بلکه این مشکلات ناشی از انحراف از باورها و ارزشهای انقلاب و افراط و تفریط در تفکر و در روشهای اجرایی بوده است. گفتمان انقلاب اسلامی راه کار اساسی برای حل مشکلات موجود و گذار از شرایط سخت در پیش را تجدید نظر در سیاسستهای اجرایی و روشهای مدیرتی جاری دانسته برضرورت توجه به آرمانها، ارزشها و باورهای مردمی انقلاب تاکید می نماید و بر لزوم تقویت اعتماد متقابل بین مردم و حکومت که لازمه آن پرهیز از افراط و تفریط در تفسیر گفتمانی انقلاب است، اصرار دارد.

با نگاهی تحلیلی به گفتمانهای هشت گانه فوق متوجه می شویم که هفت گفتمان از هشت گفتمان فوق تلاش داشته و دارد که خود را تحقق واقعی گفتمان انقلاب اسلامی معرفی کنند و برای اثبات مدعای خود دلایل و مستنداتی نیز ارائه می نمایند که نمی توان منکر وجود برخی از حقایق در مباحث آنان شد ولی واقعیت آن است که گفتمان انقلاب اسلامی اندیشه پویایی است که همچنان آرمانها و ارزشهای خود را باز تولید کرده و خود را از به انحصار کشیده شدن در گفتمانهای مختلف بیرون می کشد.

دشمنان انقلاب اسلامی با توجه به مشکلات جاری و تهدیدات در پیش روی کشورمان به خیالبافی پرداخته و مدعی شده اند که جمهوری اسلامی ایران چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی را جشن نخواهد گرفت ولی دشمنان بر خشت خام خیالات خود را نقش می زنند و نمی دانند که انقلاب اسلامی به برکت خون شهدایش چشمه جوشانی است که در چهلمین سالگرد جوشش خود سیمای جدیدی از گفتمان خود را به نمایش خواهد گذاشت وضمن پشت سر گذاشتن مشکلات موجود، تهدیدات در پیش را خنثی خواهد نمود.