امام حسین را همواره در جنگ و قیام شناختیم. شناخت‌های تک بعدی از اهل‌بیت (ع) آسیب‌های فراوانی به جامعه ایرانی و جهان تشیع وارد کرده است.

این در حالی است که با مرور روایات واحادیث و نگاهی عمیق به سیره آن بزرگوار، مشاهده می کنیم که مدارا وگذشت و همراهی با اقشار مختلف مردم از سوی امام حسین در زندگی اش خصوصا با مخالفان و منتقدان موج می زند.

مدارا کردن و با مردم و با مهربانی و نرمی برخورد داشتن، یکی از ارزشهای اخلاقی در روابط اجتماعی است که بسیاری از مشکلات رفتاری را برطرف می سازد. هم روان و اعصاب انسان از آرامش مطلوبی برخوردار می سازد و هم دیگران از اخلاق خوش ما بهره مند خواهند شد. امام حسین (ع) در حدیثی فرمود: « اگر جامه ای یا فردی در مشکلات سرگردان شده، و به دنبال چه باید کرد، می گردد و راه چاره ای ندارد، بداند که کلید حل مشکلات افراد، نرمی و مهربانی و مدارا کردن با مردم است.»

پیشتر در خبرآنلاین درباره این موضوع به مباحث زیر پرداخته‌ایم:
مدارا و عقلانیت در قیام امام حسین از نگاه استاد سروش محلاتی
مدارا و گذشت با مخالفان و منتقدان، تجلی‌گاه فضیلت‌های اساسی امام حسین از نگاه دکتر محمود گلزاری
مدارا و محبت با مخالفان، درسی مهم از مهلت خواهی امامد حسین در روز تاسوعا
امام حسین(ع) فرزند مکتب مدارا و گفت‌وگو در بیان دکتر مهدی مهریزی

در این قسمت به بخش هایی از اخلاق اجتماعي در سيره امام حسين (عليه السلام) پرداخته‌ایم.

بزرگواري در کودکي

ابي رافع نقل مي‌کند که: ايام کودکي در مدينه با امام حسين علیه السلام بازي مي کرديم، با سنگ هاي مخصوصي مي‌بايد هدف خاصي را نشانه روي کرده اگر سنگ به هدف مي خورد مي بايست از هم بازي خود سواري بگيريم و اگر به هدف نمي خورد و هم بازي هدف را نشانه مي رفت ما بايد او را سواري مي‌داديم.

در بازي با حسين علیه السلام وقتي من سنگ را به هدف مي زدم و مي خواستم بر دوش او سوار شوم مي فرمود:

امام حسين علیه السلام فرمود: «آيا مي خواهي بر دوشي سوار شوي که رسول خدا او را بر دوش خود حمل مي‌کند؟».

من از سواري گرفتن منصرف مي شدم و هر گاه سنگ او به هدف مي خورد، و من از سواري دادن سر باز مي زدم و مي‌گفتم من هم مثل تو سواري نمي دهم، مي فرمود:اَما تَرْضي اَنْ تَحمِلَ بدناً حملهُ رسول الله صلیّ الله علیه و آله ! «آيا راضي نيستي حمل کني بدني را که رسول خدا حمل مي کند؟».

از اين رو با کمال ميل او را بر دوش خود گرفته سواري مي دادم.

بزرگواري و گذشت
روزي امام حسين علیه السلام با جمعي از دوستان، وارد باغ خود در مدينه شد که غلام آن حضرت به نام «صافي» نگهبان باغ بود. ورود امام به درون باغ بگونه اي بود که، صافي متوجه نشد و مشغول غذا خوردن بود، اما روش غذا خوردن او به گونه اي بود که امام را بخود مشغول داشت. زيرا هر قرص ناني که بر مي داشت نصف آن را بسوي سگي که در پيش روي او نشسته بود مي انداخت. وقتي از غذا خوردن فارغ شد، ما را ديد و با خوشحالي فراوان سلام کرد و پوزش طلبيد.
امام حسين علیه السلام پرسيد: چرا در غذا خوردن هر قرص ناني که بر مي داشتي نصف آن را بسوي سگ باغ مي‌انداختي؟
صافي پاسخ داد: من غلام شما و نگهبان اين باغ مي باشم، و اين سگ نيز نگهبان باغ است، وقتي سفره انداختم در مقابل من نشست، و به من نگاه مي‌کرد. من حيا کردم که او گرسنه باشد و من غذا بخورم، از اين رو هر قرص نان را مساوي تقسيم کردم، نيمي خود و نيم ديگر را به سگ مي دادم.
وقتي امام حسين علیه السلام پاسخ غلام خود را شنيد، گريه کرد و فرمود: «اگر چنين است تو را در راه خدا آزادکردم و دو هزاردينارنيز بتو بخشيدم».
غلام گفت: اگر مرا آزاد کني من دست از تو بر نمي‌دارم و باغبان تو در اين باغ باقي خواهم ماند. 

وقتي امام وفاداري او را ديد، همه باغ را به او بخشيد و فرمود: إِنَّ الْکَريم ينْبغي لَه أَنْ يصدقَ قَولَه بِالْفِعلِ، أَو ما قُلْت لَک إجعلْني في حِلٍّ فَقَد دخَلْت بستانَک بِغَيرِ إِذْنِک، فَصدقْت قَولي و وهبت الْبستانَ و ما فيهِ لَک، فَاجعلْ اَصحابي الَّذينِ جاؤوا معي أَضْيافاً و أَکْرِمهم مِنْ أَجلي اَکْرَمک اللهُ تَعالي يوم الْقِيامةِ و بارك لَک في حسنِ خُلْقِک و أَدبِک. «انسان بزرگوار بايد عمل او گفتارش را تأييد کند، مگر به شما نگفتم که من را حلال کن زيرا بدون اجازه شما وارد باغ شدم، پس گفتارم را با عمل تصديق کردم که اين باغ را با آنچه در آن است بتو بخشيدم، پس دوستان مرا ميهمانان من بحساب آور و به آنان احترام بگذار، خدا تو را در روز قيامت کرامت ببخشد، و اين اخلاق نيکو و ادب تو را مبارك گرداند». 

ارزش پاسخ دادن به دعوت
امام حسين علیه السلام با گروهي از ياران گرد هم بودند که شخصي يکي از همراهان امام را به سفره غذايي فرا خواند، اما او عذرخواهي کرده دعوت به طعام را رد کرد. امام علیه السلام به او اعتراض کرد و فرمود: «برخيز و دعوت برادر مؤمن را اجابت کن، در دعوت عذرخواهي وجود ندارد، دعوت برادر مؤمن را بپذير و اگر روزه نداري، بر سر سفره بنشين و از غذاهاي آن بخور و اگر روزه داري مقداري از غذا را بردار و تبرك کن». 

برطرف کردن مشکل مؤمن
يکي از ارزش هاي اخلاقي، در زندگي اجتماعي، برطرف کردن نياز نيازمندان، و مشکلات مؤمنين است.

قال الامام الحسين علیه السلام: سمِعت أبي أميرالْمؤمِنين علیه السلام يقُولُ: قال رسول الله صلیّ الله علیه و آله: منْ سعي فِي حاجة أَخِيه الْمؤْمِنْ فَکَأَنَّما عبَداللهَ تِسعةَ آلافِ سنَةٍ، صائِماً نَهاره، قائِماً لَيلَه «من از پدرم اميرالمؤمنين علیه السلام شنيدم که از رسول خدا صلیّ الله علیه و آله نقل مي‌کرد که پيامبر صلیّ الله علیه و آله فرمود: کسي که براي برطرف کردن نياز برادر مسلمان خود تلاش کند گويا خدا را نه هزار سال عبادت کرده است که روزها را روزه دار و شب ها را به شب زنده داري گذرانده باشد».

تعريف ارزش ها
يکي از ارزش ها، راستي و راستگويي است، ودروغ يکي ازضد ارزش ها و مانع تکامل روح انساني است،که امام علیه السلام رهنمود داد: قال الامام الحسين علیه السلام: اَلصدقُ عِزٌّ، والْکِذْب عجزٌ، والسرُ أَمانَةٌ، والْجِوار قَرابةٌ، والْمعونَة صداقَة، والْعملُ تَجرِبةٌ، والْخُلْقُ الْحسنُ عِبادةٌ، والصمت زينٌ، والشُّح فَقْرٌ، والسخاء غِني، والرِّفْقُ لُب. «راستگويي عزّت است و دروغگويي عجز و ناتواني، راز امانت است و همسايگي خويشاوندي، ياري و کمک صداقت و پاکدلي است و کار و عمل تجربه، و اخلاق نيک عبادت است، و سکوت زينت و آرايش، و طمع و آزمندي فقر و گدايي است، و بخشش، بي نيازي و مدارا کردن، نشانه عقل است»

برخي از ارزش هاي اخلاقي
امام حسين علیه السلام در يکي از سخنراني هاي اخلاقي خود، برخي از ارزش هاي اخلاقي را به ارزيابي گذاشت، تا مردم زندگي فردي و اجتماعي خود را تنظيم کنند.

امام حسين فرمود: «اي مردم! با ارزش هاي والاي اخلاقي زندگي کنيد، و براي به دست آوردن سرمايه هاي سعادت شتاب کنيد، کار خوبي را که براي آن شتاب نکرديد به حساب نياوريد، ستايش را با کمک کردن به ديگران بدست آوريد.

با کوتاهي کردن سرزنش ها را بجان نخريد. اگر نيکي به کسي روا داشتيد و آن شخص قدرداني نمي‌کند نگران نباشيد زيراخداوند او را مجازات خواهد کرد، و خدا بهترين پاداش دهنده، و بهترين هديه دهنده است.

بدانيد حاجت ها ونيازهاي مردم به سوي شما، نعمت هاي پروردگارند براي شما، پس نعمت ها را از دست ندهيد که دچار عذاب الهي شويد. بدانيد همانا نيکي ها ستايش به همراه دارد، و پاداش الهي را فراهم خواهد کرد، اگر نيکي ها را به شکل انساني مي ديديد، آنقدر زيباروي بود که بينندگان را خوشحال مي ساخت. و اگر زشتيها را بدرستي مشاهده مي‌کرديد آن را بسيار زشت روي و بد قيافه مي ديديد که دل ها از آن نفرت داشته و چشم ها فرو بسته مي‌شد تا آن را ننگرد.

اي مردم! کسي که انفاق و بخشش کند بزرگوار است، و کسي که بخل ورزد پست است، و همانا بخشنده ترين مردم کسي است که به انساني کمک کند که به او اميدي نداشته باشد. و با گذشت ترين انسان ها کسي است که به هنگام قدرت عفو کند.

و موفّق ترين انسان ها در روابط خويشاوندي کسي است که با آنان که از او بريدند ارتباط برقرار سازد که ريشه ها پس از بريده شدن شاخه ها، دوباره جوانه مي زند.

هر کس در نيکي کردن به برادران خود شتاب کند فردا نتيجه آن را خواهد ديد و کسي که براي خدا به برادر خود کمک کند خدا او را به هنگام نيازمندي پاداش مي دهد و بيش از آنچه به ديگران کمک کرده بلاها را از او دور مي سازد.

و کسي که اندوه دل مؤمني را برطرف سازد، خدا اندوه و مشکلات دنيا و آخرت او را برطرف خواهد ساخت. و کسي که با مردم خوش‌رفتار باشد، خدا نسبت به او خوش‌رفتار است و خدا نيکوکاران را دوست مي‌دارد»

/6262

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 771017

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
7 + 2 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۰۴:۴۳ - ۱۳۹۷/۰۱/۳۱
    1 0
    ای امام حسین خیلی دوستت داریم اقا