امیر سرتیپ امیر حاتمی، وزیر دفاع کشورمان برای رایزنی با مقامات جمهوری آذربایجان و بحث و گفت‌وگو درباره توسعه مناسبات و همکاری‌های دفاعی ـ نظامی، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، در سفری دو روزه به باکو رفته است.
وی در فرودگاه حیدر علی‌اف باکو در جمع خبرنگاران با اشاره به قصد ایران و آذربایجان برای گسترش روابط نظامی و دفاعی گفت: جمهوری اسلامی ایران امکان توسعه همکاری در مسائل فنی، علمی، فناوری‌های نوین و تولید مشترک صنایع دفاعی با جمهوری آذربایجان را دارد. وزیر دفاع کشورمان دیروز با الهام‌علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان و همچنین وزیر دفاع این کشور دیدار کرد.
مروری بر روابط تهران و باکو
روابط جمهوری آذربایجان و ایران از 2016 میلادی تاکنون پرتحرک بوده و روسای جمهور دو کشور چند دیدار با یکدیگر داشتند. طی این دیدارها چندین سند همکاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی، انرژی، بهداشتی، کار و تامین اجتماعی، سرمایه‌گذاری متقابل، بخش خصوصی، گمرک و همکاری در زمینه ساخت نیروگاه برق‌آبی با هدف توسعه و شتاب بخشیدن به سطح همکاری دو کشور به امضا رسید.
سطح بالای روابط سیاسی جمهوری آذربایجان و ایران به برقراری و تقویت تعاملات دو کشور در دیگر عرصه‌ها کمک کرده است و در چنین شرایطی سفر اولین ناوگروه نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران متشکل از ناوهای دماوند و جوشن، حامل پیام صلح و دوستی به جمهوری آذربایجان بیانگر این واقعیت بود. نقش آذربایجان در منطقه قفقاز، نقشی مرکزی و تعیین‌کننده است و از سوی دیگر این کشور با ایران پیوندهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی زیادی دارد. دو کشور حدود 618 کیلومتر مرز خاکی با هم دارند. همچنین آذربایجان بعد از ایران دومین کشور شیعی جهان از لحاظ درصد جمعیت است. با این وصف در طول دوران گذشته عواملی هم باعث تیرگی روابط دو کشور شده که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تاثیرگذاری آمریکا و اسرائیل و دخالت‌های آنها در گسترش روابط میان ایران و آذربایجان اشاره کرد. گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان و توسعه مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی میان این دو کشور ضمن ارتقای سطح مراودات تا حدود زیادی می‌تواند از تاثیرگذاری قدرت‌های فرامنطقه‌ای در روابط ایران و آذربایجان بکاهد. رسیدن به چنین راهبردی نیازمند داشتن دیپلماسی پویا با کشورهای همسایه از جمله آذربایجان است تا با بهره‌گیری از همه امکانات و ظرفیت‌های موجود فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی در دو کشور و برقراری گفتمان مثبت، زمینه زدودن برخی سوءتفاهمات را بعضا در دوره‌های گذشته که باعث تیرگی در روابط میان دو کشور شده، برطرف کند.
روند روبه گسترش مناسبات دفاعی
محسن پاک‌آیین، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با جام‌جم درباره تاثیرات این دیدارها در روابط میان دو کشور گفت: بعد ازسال 2012 مراحل اعتمادسازی متقابل میان ایران و جمهوری آذربایجان روند دیگری پیدا کرد و طرفین سعی کردند بعد از یک دوره سردی روابط، سوءتفاهمات را برطرف کنند و گام‌های خوبی از سوی هر دو طرف در جهت اعتمادسازی و تقویت سیاست همسایگی
برداشته شد. وی با بیان این‌که یکی از فوری‌ترین اثرات این اعتمادسازی که به نتیجه رسید، ایجاد ارتباطات در حوزه دفاعی میان دو کشور بود، خاطرنشان کرد: در سال 2013 وزیر دفاع آذربایجان به ایران آمد و بعد از آن سردار دهقان، وزیر دفاع وقت کشورمان به آذربایجان سفر کرد و هر سال این سفرها ادامه داشت و سرتیپ حاتمی نیز در تداوم چنین مراوداتی به باکو سفر کرد.
سفیر پیشین ایران در باکو ادامه داد: آقای ذاکر حسن اف، وزیر دفاع فعلی جمهوری آذربایجان رویکرد مثبتی نسبت به توسعه روابط با ایران دارد. صفر ابی اف، سفیر پیشین دفاع این کشور چندان نگاه مثبتی نسبت به ارتباطات دفاعی میان ایران و جمهوری آذربایجان نداشت، اما در دوره جدید این روند تغییر یافت و تاکنون حسن اف و سردار دهقان، وزیر دفاع پیشین ایران دوبار به تهران و باکو سفر کردند و سرتیپ حاتمی هم برای اولین بار است که به عنوان وزیر دفاع ایران به جمهوری آذربایجان سفر می‌کند.
پاک‌آیین درباره نوع مراودات میان تهران و باکو در عرصه دفاعی ابراز کرد: در مجموع در زمینه‌های تبادل تجربه برای ایجاد امنیت در منطقه، مبارزه با تروریسم، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و انسان، تجارت اقلام دفاعی و همچنین آموزش پرسنل وزارت دفاع دو کشور در حوزه‌های مختلف از برنامه‌های این همکاری مشترک است. همچنین در نمایشگاه‌های بین‌المللی دفاعی که هر ساله در آذربایجان برگزار می‌شود، ایران در سطح معاون وزیر شرکت می‌کند. در آخرین توافقات زمان سردار دهقان، طرفین تصمیم گرفتند کمیسیون مشترک همکاری دفاعی را دایر کنند و مسائل مورد تبادل نظر قرار گیرد. امیدوارم این کمیسیون در سفر سرتیپ حاتمی فعال‌تر شود و شاهد رشد بیشتر همکاری‌های دفاعی دو کشور باشیم.
وی با بیان این‌که بعضی از کشورهای منطقه از همکاری‌های دفاعی ایران و آذربایجان ابراز نگرانی می‌کنند، تصریح کرد: روابط دفاعی ایران و آذربایجان در چارچوب تقویت همکاری‌های دوجانبه و برقراری امنیت در منطقه است و کاملا در چارچوپ مناسبات همسایگی بوده و از این جهت تهدیدی متوجه هیچ کشور ثالثی نیست.
* این گفت‌وگو نخست در تاریخ سوم اسفند 1396 در روزنامه جام جم منتشر شد.
نظر شما