غروی: منافع ملی ایجاب می‌کند کنار روس‌ها باشیم

محمد اکبری: خبرگزاری خبرآنلاین، آخرین تحولات سوریه اعم از حمله موشکی به آمریکا، آزاد سازی غوطه شرقی و حمله شیمیایی به دوما و چشم انداز بحران را با وحید غروی، مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل بین المللی در کافه خبر مورد بررسی قرار داد که مشروح آن را از نظر می گذرانید:

 تنش شکل گرفته بین آمریکا و روسیه در صحنه میدانی سوریه را چطور می‌بینید؟
در این بحران، آمریکا و روسیه در گذشته هماهنگی‌هایی داشتند که باعث می شد حوزه نفوذ هر کدام در معرض هدف و برخورد دیگری نباشد و هر کدام فعالیت خود را در مناطق تعریف شده داشته باشند ولی حمله شیمیایی در دوما و پس از آن عملیات موشکی امریکا ‌باعث شد روند جدید با تنشهایی تولید شود.

به نظرتان این روند شدت پیدا می کند؟ این روند با خان شیخون و اقدام آمریکا پس از آن چه فرقی دارد؟
سوال خیلی خوبی است.  ترامپ پس از حمله شیمیایی در دوما و پس از یک بزرگنمایی تبلیغاتی اعلام کرد که ما به زودی در سوریه کاری خواهیم کرد و تهدید به حمله کرد. از ابتدا هم احتمال یک حمله موشکی هوایی به چند پایگاه‌ و اهداف مشخص شده در سوریه می رفت، تنها گستره و ابعاد آن مشخص نبود. به جز این موضوع که پیچیدگی ها در سوریه را افزایش داد اقدام اسرائیل و حمله آن به یک پایگاه در سوریه بود که چند تن از ایرانی‌ها نیز در آن‌جا به شهادت رسیدند و این موضوع نیز اقدام پر از ریسک برای منطقه بود و  همچنین همراه با مسائلی خاص بود که روند سوریه و تضاد منافع را بیشتر کرد.

من معتقد هستم که در حال حاضر این روند با قضیه خان شیخون خیلی فرق دارد. در آن زمان آمریکا و روسیه توافق کرده بودند که در آسمان سوریه با کدهایی که رد و بدل می‌کردند، متعرض همدیگر نشوند. این هماهنگی مشخص بود و روسها تسلیحات خود را از منطقه خارج کرده بودند. یادتان است که حتی وقتی آمریکا آن حمله را به خان شیخون شکل داد، روس‌ها اعلام کردند اگر فراتر از این بروید، توافق هوایی را نقض می‌کنیم و کنار می‌گذاریم. از این رو مشخص است که درآسمان سوریه، بین نیروهای آمریکایی و روسیه هماهنگی وجود داشته است و عدم برخورد آنها از این است که قبول کرده‌اند که با همدیگر کاری نداشته باشند. الان وضعیت فرق کرده است؛ من معتقدم که در حال حاضر جنگ سرد دومی شروع شده است. جنگ سرد 1947، دو سه سال بعد از جنگ جهانی دوم شروع شد و با ریختن دیوار برلین، فروپاشی شوروی و جنگ سرد به نوعی به پایان رسید. واقعا هم تمام شده بود؛ اما در حال حاضر خیلی از تحلیلگران و ناظران معتقدند با توجه به مسائل مختلف از جمله، ادامه پرونده دخالت روسیه در انتخابات، گسترش پرونده مسمومیت جاسوس سابق روسی در انگلیس، جنگ سرد جدیدی شروع شده است و دو طرف در مقابل همدیگر صف‌آرایی کرده‌اند. همه این مسائل باعث می شود بگوییم که روسیه به شدت بر این مسئله مصّر است که در صحنه سوریه عقب نکشد و قراین نشان می دهد بر مواضع خود استوار است.

این روند می تواند گفت و گوهای صلح آستانه را هم دچار تزلزل کند؟ ترکیه از اقدام امریکا در سوریه حمایت کرده، در حالی که یکی از پایه‌های آستانه است.
به نظر می رسد که این گفت و گو ها متزلزل نمی شود. نشست اخیری که در آنکارا در سطح سران برگزار شد، روسای جمهور سه کشور در پشت درهای بسته با هم صحبت کردند. می توان گفت روند آستانه باعث شده است برای سوریه تصمیماتی گرفته شود تضمین هایی را همراه داشته باشد. یکی از این تضمینها این است که به هر طریقی شده، غوطه شرقی که اهمیت بسیاری را داراست و در نزدیک دمشق است، تروریست‌ها از بین بروند که البته این با توفیق همراه بود و می‌دانید که هزاران تروریست را از آن‌جا خارج کردند و در حملات شکل گرفته قلع و قمع شدند و سوریه نیز عملیات در آن‌جا را خاتمه یافته اعلام کرد. به نظر می رسد خاتمه این جریان در غوطه می تواند باعث شکل گیری مواضع بالای دولت سوریه شود و می توان گفت آقای اسد دیگر از این بحران بیرون آمده است؛ غوطه شرقی اهمیت حیاتی در خاتمه یا گسترش بحران می تواند داشته باشد.

به نظرتان روسیه نیز این گفت‌وگوها را تا پایان همراهی می کند یا احتمال بازی با کارت آن وجود دارد؟
به اعتقاد من روسیه بازی خوبی را در سوریه شروع کرد و آنرا با همراهی ایران و سوریه ادامه می دهد؛ هر چند اما و اگرهایی در مورد بازی روسیه با کارت ایران و احتمال خالی کردن پشت ایران در سوریه مطرح می شود و اینکه روسها قابل اعتماد نیستند، اما می توان گفت در برهه کنونی ایران باید منافع ملی خود را به شکلی تنظیم کند که در گفت و گوهای صلح سوریه با همراهی روسیه دست برتر و مطرح را داشته باشد.  منافع ملی ما در حال حاضر این چنین ایجاب می کند که این همکاری ادامه داشته باشد. من معتقدم در عین حالی که ما در معرض این خطرها هستیم، در عین حال ما به‌عنوان قدرت منطقه‌ای با ترکیه و با روسیه یک مثلث شکل داده ایم. این مثلث به نظر من مهم است و باید به آن بها دهیم و واقعا این را تقویت کنیم و رها نکنیم.

حملات موشکی سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه به سوریه به عنوان یک کشور مستقل و عضو سازمان ملل، هیچگونه مشروعیت بین المللی ندارد و زیر پا گذاشتن حق حاکمیت یک کشور است و شاهد بودیم که مخالفتهایی در درون آمریکا، اروپا و کلا در سطح جهانی با این تجاوز صورت گرفت.

یکی از انگیزه های این تجاوز، نشان دادن واکنش به شکست نهایی تروریست ها در غوطه شرقی بود. اگر این کار انجام نمیگرفت ترامپ که اخیرا اعلام کرد از سوریه خارج میشود، از سوی جناح افراطی نو محافظه کاران مورد سوال قرار میگرفت و اقتدار آمریکا زیر سوال میرفت.

البته آنچه در فردای این حمله و تجاوز مشهود است ایستادگی دولت سوریه و متحدان اصلیش یعنی روسیه و ایران است و حصول اطمینان از اینکه قدرت تروریست ها و حامیان آنها در سوریه دچار افول شده و اوضاع پیشین دیگر قابل بازگشت نیست.

تداوم تماس ها و رایزنی ها میان روسیه، ترکیه و ایران که رسما بر حفظ تمامیت سرزمینی سوریه تاکید کرده اند، نقطه مثبت و بسیار مهمی است که نشان میدهد آمریکا، اسرائیل و عربستان از روند امور در سوریه کنار گذاشته شده اند.

52312