نیو صدر- در یکی از گرمترین و خشکترین مکان‌های زمین، آب انقدر کمیاب است که باید با آب شیرین‌کن‌ها آن را از دریا گرفت.
خاورمیانه و شمال آفریقا (منطقه منا) کم‌آب‌ترین منطقه جهان است، به طوری که ۱۷ کشور از این منطقه زیر خط فقر آبی تعیین شده توسط سازمان ملل هستند.
مانند پولی که به سرعت از یک حساب بانکی برداشته میشود، در این منطقه هم آب سریعتر از بازپرداخت آن مصرف میشود. این یعنی کیفیت زندگی ساکنین مطقه منا با کمتر از معیارهای اصلی زندگی است.
این یافته یک تحقیق جدید بانک جهانی است، این تحقیق نشان می‌دهد که چگونه ممکن است این منطقه از شرایط کم‌آبی وارد شرایط کم‌آبی شدیدتر شود.
اینجا خانه ۶درصد جمعیت است و از سویی تنها شامل ۱درصد آب شیرین جهان است، به همین دلیل کشورهای این منطقه باید یک تصمیم حیاتی بگیرند تا فاصله بین میزان تقاضا و عرضه منابع آب را کاهش دهند.
مقابله با «کمبود مطلق آب»
کمبود آب برای صدها سال که در خاورمیانه و شمال آفریقا یک چالش بوده است.
اما امروز، رشد سریع جمعیت و اقتصاد، منابع آب مشترک کشورها و پیامدهای تغییراقلیم که شامل افزایش خشکسالی‌ها، کاهش بارندگی‌ها و افزایش تبخیر است تاثیر شدیدی روی منابع آب این منطقه گذاشته است.
بر اساس آخین آمار ر سازمان فائو در سال ۱۳ کشور از این منطقه در وضعیت «کمبود مطلق آب» هستند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که میزان سرانه مصرف آب در یک کشور برای حل نیازهای خانگی، کشاورزی و صنعتی کمتر از ۵۰۰ متر مکعب باشد.
از این ۱۳ کشور، ۷ کشور در صحرای عربستان که به خاطر بارش کمش شناخته شده است قرار دارند، در نتیجه می‌توان گفت که برخی کشورها بیش از اینکه بتوانند منابع آبی خود را توسعه دهند آن را مصرف می‌کنند.
مصرف غیرپایدار
زمانی که در منطقه سرعت برداشت آب از رودخانه‌ها و منابع زیرزمینی سریعتر از سرعت دریافت همان میزان آب با باران است می‌گوییم که در آن منطقه آب به طور غیرپایدار مصرف شده است.
کلودیا سادوف مدیرکل موسسه بین‌المللی آب در این رابطه گفت: «وقتی شما بیش از میزان دریافت آب، آن را مصرف می‌کنید آبخوان شروع به تنزل میکند. شما به اکوسیستم‌های وابسته آسیب می‌رسانید و از سویی در تولید اقتصادی و رفاه خانواده مشکل ایجاد می‌کنید.»
سادوف که یکی از نویسنده‌های تحقیق بانک جهانی است، در این رابطه توضیح داد: «اگرچه این تخریب غیرقابل بازگشت است، اما ممکن است بعد از یک سال بارندگی شدید، آبخوان‌ها به حالت قبل خود برگردند.»
اطلاعات بانک جهانی نشان می‌دهد که مصرف ناپایدار آب در شبه جزیره عرب، مغرب و ایران رخ داده و برخی کشورها در تولید منابع آب خود بسیار زیرک بوده‌اند.
شیرین کردن آب دریا
یک راه معروف برای برای تامین آب شیرین کردن آب دریا در فرایند نمک زدایی است. در منطقه منا تقریبا نیمی از نمک زدایی جهان انجام میشود و از این لحاظ این منطقه در جهان اول است.
نمک زدایی در ۱۵۰ کشور دنیا انجام میشود و بیش از ۳۰۰میلیون نفر همه نیازهای روزانه خود را از این طریق برطرف می‌کنند.
اما نمک‌زدایی در خاورمیانه منجر به انتشار گاز دی‌اکسید کربن زیادی هم میشود، در فرایند کار از سوخت‌هایی فسیلی برای تولید گرما، تبخیر و در نتیجه جدا شدن نمک از آب استفاده میشود. از سویی مواد شیمایی که در نمک‌زدایی استفاده میشود در آب دریا رها میشود و این می‌تواند به اکوسیستم دریا آسیب وارد کند.
برای حل این هزینه زیست‌محیطی، ده‌ها پروژه بلندپروازانه در منطقه منا در حال انجام است که این فرایند را با استفاده از انرژی‌های خورشیدی انجام می‌دهند. بسیاری براین باورند که انرژی تجدیدپذیر برای شیرین کردن آب هم ارزان‌تر و هم تمیزتر است.
خرید راه فرار از بحران آب
بیشترین میزان تولید آب شیرین از دریا در منطقه خلیج‌فارس انجام میشود. در این منطقه برخی از کشورها ۹۰درصد آب خود را از این طریق تامین می‌کنند.
شنون مک‌کارتی مدیرکل انجمن بین‌المللی نمک‌زدایی در این رابطه گفت: «این کشورها وابستگی زیادی به آب شیرین‌کن‌ها دارند چراکه در واقع آنها راه دیگری ندارند.»
اگرچه گران بودن این منابع آب غیرمتعارف باعث شده تا در کشورهای فقیرتر از آن استفاده کمتری شود.
به گفته سادوف راه‌های ارزانتری نسبت به استفاده از آب شیرین‌کن‌ها وجود دارد، او در این رابطه گفت: «دیگر فناوری‌ها مثل بازچرخانی فاضلاب، شارژ دوباره آب‌های زیرزمینی، دریافت آب باران و طوفان برای پرکردن آبخیزها الزاما گران نیستند.»
اگرچه مناطق فقیرتر مثل یمن، لیبی و یا فلسطین بیشتر آب خود را از منابع زیرزمینی می‌گیرند، این کشورها بیشترین پول را برای منابع آبی نامناسب پرداخت می‌کنند.
گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد آب و برق نامناسب سالانه ۲۱میلیارد دلار ضرر اقتصادی به منطقه منا وارد میکند. این شامل هزینه‌های درمان، مرگ زودرس و ... است.
انتظار می‌رود فشار رشد جمعیت و اقتصاد و از سویی تغییراقلیم کم آبی را در منطقه منا تشدید کند. گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد که این اتفاق رقابت را در رابطه با آب‌های مرزی افزایش می‌دهد و در نتیجه تنش‌های سیاسی بیشتر می‌شوند.
اگر همین روند ادامه پیدا کند تا سال ۲۰۴۰، ۶۰درصد این منطقه درگیر کم آبی بسیار شدیدی می‌شوند و تا سال ۲۰۵۰، کم آبی اقلیمی کاری میکند که ۶ تا ۱۴درصد تولید ناخالص ملی این منطقه از دست برود.
برای سادوف، ۳ برنامه روشن برای افزایش منابع آب وجود دارد.
او در این باره گفت: «آبی که شما مصرف می‌کنید می‌تواند بازدهی بیشتری داشته باشد، شما می‌تواند از آب در قسمت‌های دیگر متفاوت با حوزه‌های امروزتان استفادع کنید و راه سوم به تولید بیشتر آب و ساختن این منابه آب غیرمتعارف است.»
با افزایش کم‌یابی آب، شاید هر ۳ این روش‌ها برای نگه داشتن آب برای نسل‌های بعدی حیاتی باشد.
منبع: سی‌ان‌ان
۴۲۲۳۷
نظر شما