آن ها از کودکی پیر می شوند

براساس يافته هاي يك مطالعه، نارسايي نهادهاي اجتماعي مانند مدرسه و خانواده، فقر اقتصادي، خانواده هاي كودكان خياباني و ناتواني آنها در انطباق با شيوه هاي زندگي شهرهاي بزرگ، آلودگي و آسيب زا بودن محلات حاشيه شهري، فقدان نظارت كافي از سوي سازمان هاي مسئول و الگوهاي نادرست كنش متقابل بين شهروندان و كودكان خياباني، همه دست به دست هم داده تا پديده كودكان خياباني كماكان به عنوان مشكلي چالش برانگيز در بسياري از شهرهاي بزرگ كشور خودنمايي كند.
كودكان كار به كارگران كوچكي گفته مي شود كه به صورت مداوم و پايدار به خدمت گرفته مي شوند و اين امر آنها را در بيشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه دوران كودكي بي بهره مي سازد، همچنين سلامت روحي و جسمي آنها را تهديد مي كند. كار كودك نزد بسياري از سازمان هاي بين المللي، فعاليتي استثماري تلقي مي شود. براساس آمار سازمان جهاني كار، سالانه 250 ميليون كودك 5 تا 14 ساله در جهان از كودكي محروم مي شوند. طبق اين آمار، 120 ميليون نفر از آنها وارد بازار شده و مشغول به كار تمام وقت هستند.
در شيراز نيز مانند ديگر كلانشهرهاي كشور، هر روز با كودكاني مواجه مي شويم كه براي خريدن آدامس، فال و ديگر اقلام مشابه به رهگذران التماس مي كنند! آنها كه در مناطق مختلف شهر از جمله دروازه كازرون، پارامونت، سينماسعدي، حافظيه، پارك آزادي و ديگر مناطق تفريحي دائم حضور دارند كسب و كار برايشان عادت شده و حتي از اين وضع گلايه هم نمي كنند. بيشتر آنها به دليل بدسرپرستي مجبور به درآوردن خرج خود و حتي اعضاي خانواده هستند. طبق مشاهدات و مصاحبه با اين كودكان، حتي حق الزحمه برخي صرف خريد مواد توسط پدر معتاد مي شود.
معاون امور اجتماعي بهزيستي فارس در اين خصوص به «خبرجنوب» گفت: بسياري از اين كودكان پس از جمع آوري و ساماندهي در شيراز، بعد از مدتي به دليل بدسرپرست بودن دوباره براي كسب درآمد به خيابان ها فرستاده مي شوند.
معصومه فروتن افزود: اين كودكان چون بيش از كودكي كردن، درگير كار و خيابان هستند، نگاهشان به آسيب هاي اجتماعي هم تغيير مي كند و اين وضعيت نه تنها سلامت روان آنها را دچار مشكل مي كند بلكه بر رفتارهاي اجتماعي اين كودكان هم تاثير منفي مي گذارد.
وي يادآور شد: نوع برخورد و رفتارهاي كودكان كار با توجه به اينكه برگرفته از رفتارهاي خياباني است در بزرگسالي نابهنجار مي شود چرا كه در سنين كودكي، وقت مفيد خود را در خيابان مي گذرانند و توقع بيشتري هم از آنها نمي رود.
فروتن گفت: جواني كه رفتارهاي او ناشي از يافته هاي دوران كودكي در خيابان بوده، ممكن است قبح آسيب ها و دچارشدن به آن نيز براي او از بين برود، همچنين دعواكردن، مشاجره و مقايسه خود با ديگر كودكان، او را به فردي سرخورده تبديل مي كند، بنابراين از نظر رفتار اجتماعي هم در آينده دچار آسيب مي شود.
****ریيس بهزيستي شهرستان شيراز: تنها 20 درصد كودكان كار و خياباني شيراز ايراني هستند
ریيس بهزيستي شهرستان شيراز هم در اين مورد گفت: بيشتر كودكان كار و خيابانی ايراني كه در شيراز به سر مي برند از ساير نقاط كشور به اين كلان شهر آمده اند و به نظر مي رسد ساماندهي وضعيت موجود مي تواند حداقل از آسيب هايي كه در انتظار كودكان ياد شده است بكاهد.
حميد آزرمي افزود: خانواده هاي اين افراد به دليل فقر اقتصادي ناشي از خشكسالي در مناطق آسيب خيز و حاشيه نشين ساكن شده اند كه فرزندان برخي به دليل كسب درآمد مجبور هستند ساعت هايي از روز را به جاي مدرسه و بازي بر سر چهار راه آدامس، بستني و گل فروخته و دستفروشي كنند.
وي يادآور شد: 20 درصد كودكان كار و خياباني كه در شيراز ساماندهي مي شوند ايراني هستند و بيشتر آن ها جزو افرادي هستند كه طي چند سال گذشته به شيراز مهاجرت كرده و در مناطق حاشيه اي و كم برخوردار به سختي زندگي مي گذرانند.
آزرمي گفت: اگر ما قصد داريم با پديده كودكان كار و خياباني مقابله كنيم بايد از مبدا به فكر ساماندهي آن باشيم؛ با تقويت وضعيت معيشتي، شغلي و رفاهي افراد مناطق كم برخوردار مي توان در اين زمينه تاثير گذار بود.
مدير بهزيستي شيراز ادامه داد: با ايجاد مشاغل جايگزين براي افرادي كه به دليل خشكسالي و موارد مشابه كار خود را از دست داده اند مي توان از مهاجرت به كلان شهرها و اجبار كودكان به كار جلوگيري كرد.
آزرمي يادآور شد: خانواده هاي بيشتر اين كودكان در حاشيه شهر شيراز به سر مي برند و با توجه به عدم انطباق فرهنگ ها، كودكاني كه براي كسب درآمد بر سر چهار راه ها، خيابان ها و معابر فرستاده مي شوند در معرض آسيب هاي جبران ناپذيري قرار دارند.
وي گفت: حتي برخي از اين بچه ها مورد سوء استفاده افراد قاچاقچي و خرده فروشان مواد مخدر قرار مي گيرند و به نظر مي رسد بايد در وضعيت مهاجرت اتباع خارجي شيراز تجديدنظر شود چرا كه اين شهر ظرفيت پذيرش اين تعداد را ندارد.
وي گفت: بيش از 70 درصد كودكان خياباني و كار در شيراز پسر هستند و بيشتر اينها 8 تا 14 ساله اند و از تحصيل و كودكي كردن محروم مانده اند.
آزرمي يادآور شد: كودكان كار و خياباني توسط نيروي انتظامي و اداره آسيب ها جمع آوري و تحويل مراكز كودكان كار و خياباني بهزيستي در شيراز مي شوند، مردم عادي نيز مي توانند به منظور ساماندهي كودكان كار و كمك به آن ها موارد را به شماره هاي 123 و 137 اطلاع دهند.
****عضو نظام روانشناسي فارس: كودكان كار 50 درصد بيشتر از همسالان خود در معرض آسيب هستند
عضو نظام روانشناسي و مشاوره هم گفت: با توجه به اين كه بچه هاي كار كودكي نمي كنند، آموزش هاي پلكاني لازم و مهارت ها را نمي آموزند و در معرض آسيب هاي بسياري هستند. اين مساله بايد از سوي متخصصان و متوليان امر جدي گرفته شود.
كاظم احمديان افزود: كودكان كار 50 درصد بيشتر از بچه هايي كه براي كسب و كار به خيابان فرستاده نمي شوند، در معرض آسيب هاي اجتماعي از جمله اعتياد هستند.
وي يادآور شد: بهداشت روان از طريق كسب اعتماد به نفس و آموزش انجام مي گيرد، كودكان كار زيرنظر باندها و يا پدر و مادري كه توان نگهداري آنها را ندارند روزها را مي گذرانند و اين امر به بروز مشكلات بسياري منجر مي شود و سلامت روان آن ها را به خطر مي اندازد.
احمديان گفت: به كار گرفتن كودكان در مشاغل مختلف جرم است و طبق قوانين بين المللي با اين افراد بايد برخورد شود تا عوارض آن در آينده گريبانگير جامعه نگردد.

46