محمدرضا مقدسیان: سال‌های سال است که متن های ایرانی که برخواسته از نیازها، احوالات، تمایلات و بالا و پایین های فرهنگ ایرانی است یا نوشته نمی شوند، یا نوشته می شوند و کم مایه اند و یا اینکه نوشته می شوند اما مجال تبدیل شدن به اثر نمایشی را نمی یابند. اینکه ضعف در نگارش متون، ممیزی ها و محدودیت های، بی دغدغه یا کم دغدغه بودن نویسندگان وطنی و یا حتی ذوب شدنشان در متون فرنگی باعث این فقدان شده در جای خودش مهم است و میتواند محل بحث باشد. اما نکته ای که در این میان اهمیت دارد تلاش برای رسیدن به متون مبتنی بر فرهنگ ایرانی، مطابق با روحیات و دغدغه های مخاطب ایرانی با حفظ کیفیت های اصلی نمایشنامه نویسی است(که البته به معنی کنار گذاردن متون فرنگی نیست بلکه مراد برقراری تعدل و تنوع است).
طبیعتا در این میان باید در نظر داشت که دیکته نانوشته غلط ندارد این قلم بر این باور است که انجام دان هر کاری در جهت رسیدن به هدفی مشخص بهتر از هرنوع بی عملی با هر توضیح و توجیه و تفسیری است.
«زهرماری» از این دسته تلاش هاست که هم بر مبنای نیاز مخاطب ایرانی نوشته شده و هم در جلب نظر مخاطب موفق بوده است. حال سوال اینجاست که ایا صرف موفقیت در جلب نظر مخاطب می توان اثر نمایشی را اثری موفق و مطلوب تلقی کرد؟ پاسخ حتما خیر است.
اما «زهرماری» روی نوار باریک رو حوضی شدن و لاله زاری از آب در آمدن و حفظ حداقل استاندارهای نمایش صحنه ای و جلب نظر مخاطب حرکت کرده و تا حد مطلوبی این پیچ خطرناک را به سلامت طی کرده است. دستمایه قراردادن یک موقعیت پر کنتراست آشنا برای مخاطب که از جنس موقعیت های رایج اما مگوی اجتماع ایرانی است اولین امتیاز را برای موفقیت احتمالی نمایش باعث شده است.
در ادامه اما این موقعیت به متنی عمیق و استخوان دار و ماندگار بدل نمی شود و تمام تخم مرغ هایش را در سبد ایجاد موقعیت های کمیک بر مبنای تضاد حاکم بر روابط شخصیت ها و موقعیت داستانی قرار می دهد. در واقع بیش از آنکه درونیات شخصیت ها را به شکلی بدیع و تازه به مخاطب عرضه کند، با تکیه بر شمایل کلیشه ای و موقعیت های نه چندان غیرقابل پیش بینی سعی در خنداندن و همراه کردن مخاطب با شیبی مطلوب و بی سکته دارد که خوب در این بخش موفق بوده است.
جدای از متن اما شیوه طراحی صحنه و در هم تنیدگی فرم با موضوع در کنار اجرای کم لکنت و باور پذیر گروه بازیگران این اثر باعث شده تا تک لوکیشن محدود و بی تغییر نمایش به نقطه ضعف کار بدل نشود و نمایش به ورطه تکرار و سکون فرو نغلتد. به بیان بهتر صحنه کم تغییر از حیث لوازم صحنه و بی بهره از بازیهای نوری و تاریک روشن های تنوع آفرین که باعث ایجاد تنوع بصری در نگاه مخاطب می شود، می توانست باعث عدم همراهی مخاطب با اثر گردد اما تمهید نویسندگان و کارگردان برای گرفتن فرصت مکث از مخاطب با تکنیک خنداندن مدام و توان بازیگران در جلب نظر تماشاگر و رها نشدن فکر و ذهن مخاطب در فضایی زاید و کم خاصیت، باعث شده تا گذشت زمان و کم تنوع بودن بصری کار چندان به چشم نیاید.
در این میان نمی توان حضور قدرتمند نادر فلاح یا نقش آفرینی به اندازه و با قاعده خسرو احمدی و اجرای قابل قبول علی شادمان را در حفظ توازن و پوشش دادن ضعف های متنی کار نادیده گرفت در کنار اینکه با پذیرفت هستی مهدوی فر در اولین حضور جدی تاتری خودش کمابیش موفق ظاهر شده و نشان داده که توان ایفای نقش در اتمسفر تاتر را دارد اگر که بیش از اینها به خودش مجال بروز و ظهور در این مدویم را بدهد و از فراگیری ویژگی های خاص اجرای صحنه ای فروگذار نکند.
در پایان باید تاکید کنم که تلاش برای رسیدن به متون مبتنی بر فرهنگ ایرانی، مطابق با روحیات و دغدغه های مخاطب ایرانی با حفظ کیفیت های اصلی نمایشنامه نویسی است. طبیعتا در این میان باید در نظر داشت که دیکته نانوشته غلط ندارد این قلم بر این باور است که انجام دان هر کاری در جهت رسیدن به هدفی مشخص بهتر از هرنوع بی عملی با هر توضیح و توجیه و تفسیری است.
«زهرماری» در حوزه نگارش متن و پرورش موقعیت داستانی صرفا روی جذابیت های موضوع خط قرمزی اش سرمایه گذاری کرده و پا را فراتر از سطح نگذاشته است.این متن می تواند اتفاق خوبی باشد اگر به عنوان ایستگاهی برای حرکت رو به جلو در نگارش متون ایرانی مبتی بر نیاز و دغدغه تماشاگر ایرانی تلقی شود و می تواند اتفاق نامطلوبی باشد اگر تبدیل شود به نماد کم کاری و سطحی نگاری و همه چیز را فدای گیشه و جذب مخاطب کردن.
58244
نظر شما