به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نشست نقد و بررسی رمان سه جلدی «برج سکوت» نوشته حمیدرضا منایی، عصر روز چهارشنبه 17 مرداد در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.
حسین انتظامی (قائم‌مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، سیدمهدی شجاعی، کیوان ارزاقی، محمد دلاوری و نویسنده کتاب «برج سکوت» در این نشست حضور داشتند.
اثری فارغ از نصیحت‌ها و اندرزهای کلیشه‌ای
حسین انتظامی، قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد در این نشست با اشاره به ارزشمندی اثر حمیدرضا منایی، گفت: «از آقای منایی برای این اثر ارزشمند خیلی ممنون هستم، من به شدت تحت تاثیر اثر قرار گرفتم و من به جهت آنکه از دوستان و علاقه‌مندان آقای شجاعی هستم در جلسه‌ای که باهم داشتیم این کتاب را به من معرفی کردند و بسیار لذت بردم.»
او ادامه داد: «دوره رمان‌های چند جلدی نوشتن در جهان هم می‌توان گفت تمام شده است، مخاطب امروز عجول‌تر است و ضرباهنگ تندتر را می‌پسندد. این‌ها دلایلی است که رمان‌های چند جلدی به سبک کلاسیک جمع می‌شوند.»
انتظامی در ادامه با اشاره به خدمات سیدمهدی شجاعی در انتشارات کتاب نیستان، بیان کرد: «لازم است از آقای شجاعی و کتاب نیستان تشکر کنم. ایشان انصافا یک تنه کار نهادها و بنیادهایی که برای این منظور تشکیل شده‌اند را می‌کشد؛ او استعدادها را شناسایی می‌کند، پای درد دل آن‌ها می‌نشیند، کارهای‌شان را پیگیری می‌کند و چون خود یک نویسنده بزرگ است، با آن‌ها همراه می‌شود و سرمایه‌گذاری می‌کند. این همکاری به نویسنده و صاحب اثر اعتماد به نفس می‌دهد، می‌دانید که نویسندگان به دلیل آنکه در یک فضای دیگر هستند با مناسبات بی‌رحمانه عرضه و توزیع نشر را ناآشنا هستند و در کشاکش ماجرا دل مرده می‌شوند و کنار می‌روند.»
قائم‌مقام وزیر فرهنگ و ارشاد با اشاره به بدیع بودن رمان «برج سکوت» گفت: «رمانی با این موضوع ندیده‌ام که یک نویسنده وارد آن بشود، طبعا به موضوعات دیگر هم مرتبط است و تاریخ انقلاب و جنگ تحمیلی را بدون شعار و با ظرافتی کامل مطرح کرده‌اند و با تکنیک‌هایی که داشتند به خوبی این‌ها را باور پذیر کردند.»
انتظامی همچنین گفت: «مطمئن هستم هر کسی که در آستانه اعتیاد باشد این کتاب را بخواند محال است معتاد شود، زیرا فضایی که آقای منایی ایجاد کرده است، فارغ از تمامی نصیحت‌ها و اندرزهای همیشگی است.»
او در بخش دیگر
سخنانش به ویژگی‌های داستان پرداخت و این چنین آن‌ها را برشمرد: «شخصیت‌های محوری
داستان نامگذاری دقیق شدند و بیان، پویا و جذاب است. زاویه دید رمان اول شخص است و این
مسئله برای باورپذیر بودن بسیار ارزشمند است، حتی ایشان در بخشی از کتاب، زاویه
دانای کل را به سخره می‌کشند. دیالوگ‌ها متناسب با جایگاه هر
شخصیت داستان نوشته شده است. همچنین آقای منایی تسلط زیادی بر ضرب المثل‌ها دارد و احاطه کاملی بر
فرهنگ عامیانه دارد.»
او همچنین گفت: «کار سترگ آقای منایی این است که به هیچ وجه نصیحت فروشی وفضل نمایی نکرده و در هر صورت برای من این کتاب ارزشمند بوده است. توصیه‌ام برای دغدغه‌مندان ادبیات، توجه به چنین آثاری است، قدرت یک ملت در ادبیات آن عرضه و معرفی می‌شود و ملتی که ادبیات ندارد هیچ چیزی ندارد.»
هدفم تنها داستان‌گویی برای رضایت مخاطب است
در ادامه این نشست، حمیدرضا منایی پس از خواندن بخشی از کتاب درباره چگونگی نگارش آن توضیح داد: «اعتقاد دارم همان‌قدر که من داستان را انتخاب می‌کنم، داستان هم باید نویسنده را انتخاب کند ولی به لحاظ شخصیتی من به واسطه رشته تحصیلی‌ام که فلسفه غرب است، چنین دغدغه اجتماعی را داشته‌ام و به نظرم یک قسمت آن همین است.»
او ادامه داد: «ما نویسنده‌ها جاه طلبی داریم که از نظرم به حق هم هست، درست است در هفت سال می‌توان تنها سه جلد کتاب با این ویژگی‌ها نوشت و چاپ کرد ولی من می‌خواستم آن جاه طلبی را مهار کنم و این مسئله برای من خیلی اهمیت داشت. روزی با یکی از دوستان از جایزه گلشیری می‌آمدیم که به او گفتم از کتاب‌های بی‌سر و ته که خوش‌خوان نیستند خسته شدم و می‌خواهم که یک کتاب هزار صفحه‌ای خوش‌خوان بنویسم. او به من خندید ولی من رفتم با تحقیقات میدانی چنین کتابی را نوشتم.»
منایی با انتقاد از محدود کردن محتوای کتاب به مقوله اعتیاد گفت: «یک جفا در حق کتاب شد و موضوع کتاب را به اعتیاد تقلیل دادند. «برج سکوت» درباره 40 سال جامعه است و بحث حاشیه‌نشینی را به شکلی دقیق می‌پردازد. هدف من داستان‌گویی است تا مخاطب وقتی کتاب را تمام می‌کند، احساس خوبی داشته باشد. حال در اطرافش مقوله‌هایی چون مواد مخدر، بچه‌های جنگ و ... هستند.»
نویسندگان با مخاطبان بی‌رحم روبه‌رو هستند
کیوان ارزاقی، نویسنده و منتقد هم درباره این اثر بیان کرد: «نویسنده‌ها به دلیل آنکه با یک مخاطب بی‌رحمی طرف هستند، کار بسیار سختی دارند زیرا که اگر در 10 صفحه اول اتفاقی نیفتد، مخاطب کتاب را قبول نمی‌کند. «برج سکوت» ولی این جذابیت را دارد که قصه از همان صفحه اول شروع می‌شود و مخاطب را درگیر می‌کند.»
او ادامه داد: «هرچقدر که آقای منایی ناراحت است که این کتاب به اعتیاد چسبیده است، ولی به نظرم این ارتباط به درستی شکل گرفته و یک محور خوب برای بیان مسایل دیگر مدنظرش است. معتاد این قصه بسیار با آنچه مدنظر همه است تفاوت دارد و کسی است که باید معضل اعتیاد را حل کند. این رمان مانند خیلی از رمان‌های خوب، یک موضوع محوری ندارد و چند داستان هستند که با محور اعتیاد به هم مرتبط شده‌اند.»
«برج سکوت» نقطه عطفی در تاریخ ادبیات است
سیدمهدی شجاعی نیز با اشاره به آثاری که نقطه عطف تاریخ ادبیات هستند، بیان کرد: «آثار ارجمند در عرصه ادبیات زیاد هستند و نویسندگان ارجمند هم زیاد هستند اما برخی آثار هستند که جنبه نقطه عطف دارند. ادبیات قبل از سعدی و حافظ و بعد از آن‌ها یک تفاوت دارد، برای من مارکز چنین ویژگی داشت و از نظرم در طنزنویسی ایران آقای زرویی نصرآباد هم دارای چنین ویژگی هستند.»
او درباره ویژگی رمان «برج سکوت» توضیح داد: «این اثر در عرصه ادبیات داستانی برایم چنین حسی داشت و در همان 100 صفحه اول احساس کردم با اتفاق متفاوتی روبه‌رو هستم. این اثر به نظرم مختصات و ویژگی‌های خاصی دارد؛ نویسنده بدون استفاده از قواعد ارسطویی، گره افکنی‌ها و ایجاد تعلیق و کشش‌های مرسوم، مخاطب را جذب می‌کند تا آن‌جا که نمی‌تواند کتاب را زمین بگذارد.»
این نویسنده همچنین گفت: «معتقدم که این اثر مانند تمامی آثار جهان ابتدا شناخته نمی‌شود و بعدها دیده می‌شود ولی به نظرم اثری فاخر است و به تدریج جای خود را باز خواهد کرد و مخاطبان با این لحن و ادبیات مانوس خواهند شد و آن را از دست نخواهند داد.»
شجاعی با قدردانی از برخورد مناسب ممیزی ارشاد با این اثر بیان کرد: «در این میان از آقایان ممیزی تشکر م کنم که در این کار کمتر سخت‌گیری داشتند و امیدوارم که این برخورد را در مورد آثار دیگر هم داشته باشند.»
عکاس: الهه کریمی
57243
نظر شما