طرحی که مردم را به‌ حقوق خود رساند

علی ماهر *

برنامه طرح تحول نظام سلامت در سال 93، در حالی از سوی دولت یازدهم کلید خورد که پیش‌ازاین بحران دارو در سال‌های 91 و 92، قیمت بالای دارو، درمان و تجهیزات پزشکی و اوضاع نابسامان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و به‌طورکلی هزینه‌های کمرشکن سلامت نظام حاکم بر سلامت و درمان را به آشفته‌بازاری بدل کرده بود تا جایی که رقم پرداختی مردم از جیبشان در سال 92 به بیش از 60 درصد در مراکز درمان دولتی افزایش یافت.

وقتی طرح تحول سلامت مطرح شد، درواقع مردم به حقوق قانونی خود رسیدند و آن چیزی که بعد از انقلاب و در قانون اساسی آمده بود را اجرا کردند که به نظر من این بزرگ‌ترین موفقیت طرح بود تا بار پرداختی مردم را در حد فرانشیز کم کند. این طرح باهدف حفاظت مالی مردم در هزینه‌ها در حوزه سلامت، ‌افزایش دسترسی عادلانه به خدمات درمانی و افزایش کیفیت این خدمات طراحی و اجرا شد. اکنون بیماران تمام تجهیزات و داروی موردنیازشان را در خود بیمارستان تهیه می‌کنند درحالی‌که پیش‌ازاین طرح، بیماران تمام تجهیزات و داروهای موردنیازشان را از خارج از بیمارستان تهیه می‌کردند.

به‌عنوان‌مثال هنگامی‌که فردی که قرار بود برای آنژیو قلب به بیمارستان مراجعه کند باید دارو تجهیزات موردنیاز را از بیرون از بیمارستان تهیه می‌کرد اما اکنون تمام این تجهیزات در بیمارستان‌ها موجود است.
همچنین با اجرای این طرح، دسترسی عادلانه مردم به خدمات بهداشتی در مناطق محروم و مرزی، وجود پزشک متخصص در تمام ساعات، بازسازی مراکز درمانی اجرا شد درحالی‌که این حق مردم بود و سال‌ها از آن محروم بودند، بنابراین دستاوردهای طرح تحول سلامت برای محرومان جامعه است؛ اما حالا ادامه این طرح با مشکلات مالی مواجه شده که برای تأمین مالی این طرح، دولت قول داد برای تأمین هزینه‌ها کمک کند اما در چهار سال ابتدای طرح، کمتر از 25 درصد کل برآوردی که برای طرح بود تأمین شد چون دولت روی درآمدهای نفتی و رفع تحریم‌ها حساب کرده بود اما به خاطر بدعهدی‌ها نشد و حالا اجرای طرح نیاز به منابع مالی بیشتری دارد.
در بحث هدفمندی یارانه‌ها منطق حکم می‌کند در ضروری‌ترین جا که همان سلامت مردم باشد خرج شود و پرداخت مستقیم به مردم که ازنظر اقتصاددان‌ها تورم‌زا است را حذف کند اما به خاطر بار روانی که این موضوع دارد فعلاً امکان حذف آن وجود ندارد.

ازاین‌رو باید از طریق هزینه‌های پایدار مانند مالیات از اقلام مضر مانند دخانیات واردات اقلام غیرضروری این هزینه را تأمین کرد چون ادامه اجرای این طرح یک ضرورت است چون هم‌زمان با اجرای طرح تحول نظام سلامت تعرفه خدمات پزشکی به سمت واقعی شدن پیش رفت و ارزش‌گذاری کتاب نسبی خدمات سلامت برای نخستین بار در کشور موجب شد نظام سلامت با پدیده زیرمیزی و دریافت‌های غیرمتعارف جامعه پزشکی مقابله کند.

* معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت 

۴۲۲۳۸