یادداشتی که با عنوان «دباغ‌خانه ترامپ، شعبه عربستان» در همین وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی منتشر کردم بازخوردهای متعددی داشت. در آن یادداشت اجمالا نشان دادم قرارداد تسلیحاتی عربستان و آمریکا، علی‌رغم نمایش پرسروصدایی که به راه انداختند، جیب سعودی را خالی می‌کند و دست گروه‌های حامی تروریسم را برای ادامه شرارت در منطقه می‌بندد. بنابراین، علاوه بر تأمین اهداف سیاسی داخلی ترامپ، می‌تواند از این طریق تأمین‌کننده منافع ایران نیز باشد.
برخی پرسش‌های کاربران در شبکه‌های اجتماعی را که به توضیح این دیدگاه کمک می‌کند در این‌جا می‌آورم و پاسخ می‌دهم:
س. کدام منافع ایران و چه‌گونه از این طریق تأمین می‌شود؟
ج. همان‌طور که اشاره شد فشار اقتصادی به عربستان ماجراجویی‌های شاه‌زادگان سعودی را محدود می‌کند و این فشار مستقیماً به گروه‌های تروریستی‌ای منتقل می‌شود که عمدتا با هدف ضربه زدن به متحدان استرانژیک ایران در منطقه فعالیت می‌کنند.
س. چه تضمینی وجود دارد که سلاح‌های تحویلی به عربستان از گروه‌های تروریستی سر در نیاورد و بحران منطقه را تشدید نکند؟
ج. مفاد قرارداد شفاف نیست، اما این‌قدر که گفته‌اند بخش عمده آن «خدمات تعمیر و نگهداری، موشک‌های دفاع دریایی و امنیت دریایی، کشتی، F-15های جدید، تجهیزات هوایی، زمینی و دریایی» و تسلیحات «های‌تک» و لوکس از این دست است. این تجهیزات خیلی به درد گروه‌های تروریستی نمی‌خورد.
س. به این مساله فکر کرده‌اید که این انبار اسلحه باید بالاخره خرج بشود تا جا برای فروش‌های بعدی باز شود؟ به نظر شما کجا ممکن است خرج شود؟
ج. همان‌طور که رئیس‌جمهور نیز در کنفرانس خبری زنده خود به خبرنگار آمریکایی پاسخ داد عربستان نیروی انسانی و توان فنی به‌کارگیری این تجهیزات را ندارد. بنابراین می‌توان گفت آمریکا انبار مهمات‌ش را به منطقه آورده و البته آن را به پول نقد تبدیل کرده است! عمده این تجهیزات تنها در صورتی به کار می‌رود که آمریکا قصد مداخله مستقیم و گسترده در منطقه را داشته باشد که محتمل‌ترین حالت آن با توجه به شرایط و قرائن هم‌کاری با روسیه برعلیه داعش است.
س. در یادداشت اصلی سرگرفتن این قرارداد به نبوغ تجاری ترامپ نسبت داده شده است. در حالی که ظاهراً این قرارداد ابتکار عمل ترامپ نبوده و طرحش از زمان اوباما ریخته شده است.
ج. علی‌القاعده این طرح از مدت‌ها قبل روی میز رئیس‌جمهور آمریکا بوده وگرنه با این سرعت به نتیجه نمی‌رسید. سال گذشته این موقع دولت کانادا برای فروش ۱۲ میلیارد دلار اسلحه به سعودی تحت فشار افکار عمومی بود، انگلیس ۳ تا ۵ میلیارد پوند به آن‌ها فروخته بود و اوباما از یک طرح ۱۱۵ میلیاردی تنها ۱ درصد آن یعنی ۱/۱۵ میلیارد را تصویب کرده بود. اما ترامپ در اولین سفر خارجی ۱۱۰ میلیارد را در ریاض امضا کرد و از ۳۵۰ میلیارد دلار دیگر در ۱۰ سال آینده حرف زد.
درباره نقش ترامپ و شم تجاری او در سرگرفتن این معامله جا دارد به چند نکته توجه کنیم:
یک. این معامله بزرگ‌ترین قرارداد تسلیحاتی در تاریخ روابط آمریکا و عربستان است و در خود آمریکا همه را شوکه یا هیجان‌زده کرده است.
دو. تجارت فقط بازاریابی نیست. مهارت مذاکره و رساندن همه طرف‌های موضوع به نقطه تفاهم و جوش دادن معامله است.
سه. خرید و فروش اسلحه آن هم در این سطح و با این حجم، ده‌ها ذی‌نفع پیدا و پنهان دارد.
چهار. نبوغ تجاری از جنس استعدادهای شریفی مانند نبوغ ریاضی نیست! هنر ترامپ در همین فرصت‌طلبی او و بیشینه کردن منافع مالی و سیاسی‌ش در یک حرکت است. (فهرست فشرده‌ای از این منافع بزرگ را در یادداشت اصلی می‌بینید.) اینکه ترامپ از میان ده‌ها طرح بزرگ در انتظار روی میز خود، این طرح را در روزهای نخست ریاست‌جمهوری برگزیده و طبیعتا با رایزنی و تلاش بسیار به نتیجه رسانده است، مستقیماً به شم تجاری او به عنوان یک معامله‌گر حرفهای برمی‌گردد.
س. چرا به برنامه‌های مفصل سعودی که با حضور ترامپ رونمایی شد نمایش می‌گویید؟ ترامپ و پادشاه سعودی بسیار نزدیک به یک‌دیگر به نظر می‌رسند.
ج. ترامپ در انتخابات وعده داده بود عربستان را وادار می‌کند هزینه‌هایش را خودش بدهد و به دوش آمریکا نیندازد. حالا هم به حرفش عمل کرده و قاعدتا ملک سلمان بیش از هر کس دیگری از دست او عصبانی است. این رقص شمشیر و آن گوی جادوگری! همه‌ش ادا است. رسانه‌های رسمی حرفهای ترامپ علیه ایران را پوشش دادند، باید حرفهای تند او در حضور سران عرب درباره خود آنان را هم ببینید که در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.
س. آیا عربستان در قالب ناتو عربى موفق به ایجاد رویارویی نظامی با ایران نخواهد شد؟ مثلاً اینکه در میان عموزاده‌هاى دوردست خود يك صدام‌حسين دیگر پیدا كنند و او را سردار قادسيه بنامند و براى رويارويى با ايران كوك كنند؟
ج. موفقیت دوباره سعودی در اجرای چنین سناریویی با توجه به قدرت نظامی کنونی ایران و سرنوشت عبرت‌آموز صدام بسیار بعید است. برای نمونه واکنش مشکوک امیر قطر به کل ماجرای سفر ترامپ و خرید تسلیحاتی عربستان را ببینید. گذشته از آن، خالی شدن خزانه عربستان (کاری که ترامپ به ادامه آن مصمم است) اساسا فرصت چنین جاه‌طلبی‌هایی را از آن‌ها می‌گیرد. به همین دلیل معتقدم رویکرد فعلی ترامپ تا اطلاع ثانوی با منافع ایران هم‌سو است و جای نگرانی ندارد.
نظر شما