نشست کارکردهای رسانه و فضای مجازی/مهاجری:فقط وقتی می شودبه رسانه امیدواربودکه اخلاق به آن پیوندبخورد

امروز در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشستی علمی درباره مسایل مربوط به رسانه‌ها، اطلاع‌رسانی و روابط عمومی‌ها برگزار شد. در این نشست، محمد مهاجری، عضو شورای سردبیری خبرگزاری خبرآنلاین، بیژن مقدم سردبیر سایت الف و حمید کلانتری معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به بیان نقطه نظرات خود درباره نحوه اطلاع‌رسانی پرداختند.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در بخشی از این نشست، بیژن مقدم، روزنامه نگار پیش کسوت و سردبیر سایت الف شروع به سخن کرد و گفت: مسئله با این سوال آغاز می شود که چرا روابط عمومی ها روزهای سختی را پشت سر می گذارند و مسئولیت روابط عمومی ها از این جهت سخت است. اولین موضوع، پدیده انباشت مسئله است. در گذشته با تک مسئله ها مواجه بودیم. مثلا قیمت مرغ گران می شد، وارداتی می کردند و قیمت ارزان می شد. الان با مجموعه ای از مسایل مواجهیم که حل کردن آنها بسیار سخت شده. نکته بعدی غافلگیری درباره شبکه فعال مجازی است. غافلگیر شده ایم و مقهور او هستیم. میل جامعه به شفاف سازی در مقابل میل دستگاه ها به پنهان کاری است. آنها علاقمند به شفافیت نیستند. ناتوانی در مدیریت و اقناع افکار عمومی را در روابط عمومی ها می بینیم. عملا مدیریت از دست دررفته. نهایتا هنر را باید در اقناع به کار گیریم. شاید بتوانیم قانع سازی کنیم نه اینکه به ابهامات اضافه کنیم.

او ادامه داد: ضعف در انعکاس خبر خوب و غلبه افکار بد در شبکه رسانه ای کشور را شاهدیم. ذات ژورنالیسم میل به خبر بد است که بخشی مربوط به آموزه های ژورنالیسم غربی است. در انعکاس خبر خوب، شکار آن و فهم خبر خوب دچار مشکل هستیم. نکته بعدی شعارهایی است که لوازم آن را نداریم. در حوزه رسانه، دولت و روشنفکری شعار می دهیم. می گوییم هر شهروند یک خبرنگار، وضعیت به سمت آشفته بازار فضای مجازی می رود. طبیعی است بدون آموزش قواعد، اخلاق و حقوق، ابزار به کار گرفته می شود و وضعیت اینطور خواهد شد. در رسانه داری قدیمی تر، چند ویژگی تخصص گرایی، آموزش، طی کردن مراحل و یادگرفتن اخلاق، حقوق و مطالب است.

مقدم به آسیب های نظریه شهروند-خبرنگار پرداخت و گفت: وقتی می گوییم هر شهروند یک خبرنگار، یعنی همه می توانند خبرنگار باشند در حالی که هیچ چیز را آموزش ندیده اند. اخباری که منتشر می شود منبع ندارد، چون اصلا آموزش وجود نداشته است. اطلاعات ناقص است. معمولا بی شناسنامه و بی هویت هستند. شبکه هایی که دنبال شفافیت هستند، کسی حاضر نیست بگوید مالک آن من هستم و پاسخگو خواهم بود. تغییر ذائقه مخاطب در این شبکه ها به بدترین شکل صورت گرفته است. اقبال به روزنامه خوانی و کتاب از بین رفته چون شبکه های اجتماعی ما را سطحی کرده و حوصله را از ما گرفته است. یک مطلب در صفحه موبایل بسیار کوتاه منتشر می شود. این متن کوتاه چه دانشی اضافه می کند؟ چه بسا خودمان این را خواسته ایم.

نشست رسانه ای در وزارت کار

این روزنامه نگار قدیمی سئوالی را مطرح کرد: برای اقناع افکار عمومی باید چه کرد؟ بهترین کار این است هیچ بخشی کارامدی را به دیگری واگذار نکند. مردم ناراحتند که بروز آن را در شبکه ها، خیابان و کامنتها می بینیم. هر کسی به یک دلیلی ناراحت است. ما هم که سازمان کارامدی نداریم. هر دستگاهی در هر جایی که مسئولیت دارد اگر تصمیم بگیرد حوزه خود را اصلاح کند، یک انتخاب و یک انقلاب است. تا زمانی مسئله کارامدی حل نشود، با ذائقه تلخ مردم مواجهیم. نمونه اش آب خرمشهر، مگر مردم خرمشهر مشکلشان مال امروز است؟ خیلی سال است این مشکل را دارند. باید مردم به خیابان می آمدند و بعد یک دولتی بگوید کار چند ساله را دوماهه انجام دادم. آیا کام مردم شیرین شد؟ انگار مردم حقی را زوری گرفتند. انگار فایده نداشت. انگار دیر انجام شد. چرا قبلا کارها انجام نمی شد؟ این بحث کارامدی است. در گرمای 50 درجه کار جوشکاری انجام شد. مسئله عمده ما در همه بخشها کارامدی است. بخش زیادی از کارامدی هم بر عهده روابط عمومی هاست. نگاه ها از بیرون به روابط عمومی، تشریفات و بخشی از مدیریت بوده است. روابط عمومی اگر نسبت به مدیر عصیانگر باشد به مدیر خدمت کرده است. اگر روابط عمومی بگوید کارمندی با ارباب رجوع بد رفتار کرده، به مجموعه خدمت شده است.

رسانه ها و روابط عمومی ها
مقدم به ارتباط بین رسانه و روابط عمومی پرداخت و گفت: در اقناع افکار عمومی، باید از رسانه ها درست بهره گرفت نه آنکه آنها را بخریم. رسانه باید همراه باشد. باید توجیه باشد و خودش کارش را انجام دهد. الان می گوییم چرا دولت نمی تواند کارهای خود را به خوبی منعکس کند. این ضعف پوشش خبر خوب است. وقتی دستمان پرباشد و کارامدی داشته باشیم می توانیم این کارها را در اختیار رسانه ها قرار دهیم.

او توضیح داد: باید صداقت داشت. با لاپوشانی و مخفی کاری، کار خراب می شود. به شفافیت، پای بند باشیم. شفافیت یک مطالبه اجتماعی است. در 20 سال پیش، عده معدودی می گفتند. ولی الان یک مطالبه عمومی است، با این حال مقاومت در دستگاه ها وجود دارد چون پشت کار خراب است. قرار بود در سامانه، حقوق مدیران اعلام شود. چرا نکردند؟ وقتی لوازم را قبول کردیم، معلوم می شود پرداخت اضافی صورت نمی گیرد. هر چه گرفتیم می رویم پاسخ می دهیم.

مقدم گفت: بسیاری از بحرانها قبل از رسیدن به کف خیابان، قابل فهم است. روابط عمومی ها قبل از همه می توانند فعال شوند. خیلی مسایل قابل پیش بینی است. در هپکو، تعطیلی پیش آمد. تظاهرات بود، نگرانی خانواده ها را داشتیم. بعد پول تزریق شد و همه چیز حل شد. قبل از این نمی شد کاری کرد؟ نبض روابط عمومی باید مدیر را از قبل حساس می کرد.
دکتر کردونی مدیرکل روابط عمومی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دقایقی از نشست وارد بحث شد و گفت: بحث آب خرمشهر از 20 سال پیش مطرح بود. از همان موقع تیترهای تند نوشته می شد. چرا این همه سال مطالبه به حق مردم خوزستان پاسخ داده نشد. دولتها آمدند و رفتند. کسی که مورد سئوال است، نخبه گان ملی هستند که نگاهشان به حاشیه، از بالا به پایین است و دغدغه هایشان از حد تهران فراتر نمی رود. رسانه ها هرگز مسئله آب خوزستان را به عنوان مسئله آب ملی مطرح نمی کردند. رسانه های ملی ما چرا قبلا درباره آب خوزستان تیتر نمی زدند؟ بخش رسانه در پیگیری مطالبات مردم حاشیه باید چه کند؟

مقدم پاسخ داد: زمانی مسئولان به روستاها می رفتند و گندم برای روستاییان درو می کردند. الان فقط یک ابراز همدردی برای کلاه گذاشتن سر مردم را داریم. عین این مسئله در رسانه ها هم هست. روزمرگی رسانه اجازه پیگیری یک موضوع را نمی دهد. هم رسانه خسته می شود و هم مخاطب. تیتر یک را حوادث بیرونی می سازند. آیا اهواز را می شود هر روز تیتر یک کرد؟ ذات رسانه، این مشکل را دارد. اما رسانه قرار نیست در خوزستان آبرسانی کند. وزیری که شنید، باید برود یک هفته در اهواز زندگی کند. باید به وزیر گفت زن و بچه ات را بردار برو خوزستان ببین چه اتفاقی می افتد. اگر آقایان به خرمشهر رفته بودند بحث آب خرمشهر زودتر حل می شد.

او در پاسخ به سئوالی درباره آسیب شناسی رسانه ها گفت: باید آسیب شناسی در قالب گفتگو صورت بگیرد. به ویژه در حوزه های مربوط به شفافیت و مبارزه با فساد. خود رسانه ها به درجاتی به این مسایل آلوده اند. دستگاه ها رسانه ها را آلوده می کنند. چه به شکل باجگیری و خبرمنفی به قصد گرفتن امتیاز و چه اثر روابط عمومی ها بر رسانه ها.

با ناامیدی کامل درباره رسانه ها حرف می زنم
محمد مهاجری، روزنامه نگار پیشکسوت و سردبیر خبرگزاری خبرآنلاین نیز در این نشست گفت: اولین باری که نقش آفرینی مهم رسانه یادم می آید، سال 57 است. لیستی از بانک مرکزی منتشر شد که تعدادی از عوامل حکومت، پول مملکت را برداشتند و در رفتند. ازهاری، شریف امامی و افراد دیگری در لیست بودند.. از همان موقع در ذهن من جا گرفت که رسانه یعنی افشاگری. بی خود وقتمان را تلف نکنیم که با رسانه کار مثبت انجام دهیم. اگر کسی می خواهد کار مثبت کند، جای آن در رسانه نیست. روابط عمومی هم یعنی ماله کشی. هر جایی رئیسی اشتباه کرد، بیاید ماله بکشد.

مهاجری با بیان خاطره ای درباره عملکرد رسانه ها گفت: در شورای سردبیری کیهان بودم، خسته به خانه آمدم، همسرم گفت امروز دندان چه کسی را شکستی؟ این بزرگترین ضربه به من بود. یعنی او کارکرد همسرش را تخریب و دندان شکستن می دانست.

وی افزود: تنها خبر خوب و مثبت در این مملکت این است که یارانه را چه زمانی می پردازند!حتی خبر آب وهوا هم مثبت نیست. درخبر می آید که گرمای اهواز 49 درجه است، می گویند دروغ می گویید 70 درجه است.

او ادامه داد:فضای مجازی که همه از آن می نالند، همه ما را مدیریت می کند. اگر علم روابط عمومی مدیریت افکار عمومی است، مال 150 سال پیش است. امروز افکارعمومی در دست ما نیست.

افشاگری و تمام شدن آدمها
سردبیر خبرگزاری خبرآنلاین در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه در افشاگری اخیر سر پول گرفتن دو مجری تلویزیونی از یک موسسه مالی و اعتباری، نتیجه این شد که اینها تمام شدند، افزودکار رسانه ایجابی نیست. این را به تجربه در رسانه های مختلف می گویم. تجربه ای که من به آن در 3سالهای طولانی رسیده ام این است. خود را خسته نمی کنم با رسانه، پیام مثبت بدهم. شما بولتن های گران چند صد صفحه ای رنگی منتشر می کنید و می گویید چقدر موفقیم، ولی قسم می خورم خودتان نمی خوانید.

او توضیح داد:سه چهار سال قبل آقای ربیعی به من می گفت فلان سایت به من گفته 50 میلیون بده وگرنه خرابت می کنم. در یک نشست رسانه ای همکاری پیش من نشسته بود. گفت آقای قالیباف به ما آرم طرح ترافیک نداد، دو خبر علیه او زدیم، آرم طرح ترافیک داد. به این ترتیب حق بدهید که بگویم رسانه یعنی گوشتکوب، چکش، پتک، یعنی وسیله ای برای زدن و بی آبرو کردن.

مهاجری توضیح داد: کسانی که دنبال قانون برای رسانه هستند، راه به جایی نمی برند. زمانی آیت الله مظاهری در اصفهان می گفت حقوق در خانواده فایده ای ندارد. اگر به دنبال این باشید با قانون در خانواده زندگی کنید، کلاهتان پس معرکه است. قانون مال حیوان است نه انسان. برای انسان، اخلاق را آورده اند. تا وقتی دنبال قانون هستیم، فضای رسانه ای سالم شکل نمی گیرد.

یاس مفرط در رسانه ها
مهاجری در ادامه گفت: من درباره یاس آفرینی در رسانه حرف می زنم. اگر روزنامه ای تیتر منفی نداشته باشد، رغبت می کنید بخوانید؟ مثلا دیروز مقام معظم رهبری سخنرانی داشتند. متن کامل  را خواندم. می دانستم از این جمله تیتر می زنند که ایشان درباره اتحادیه اروپا توصیه کردند شما مذاکره کنید ولی بسته های آنان را نپذیرید. یقین داشتیم کیهان و فارس می نویسند بسته های اروپایی ها را نپذیرید. روزنامه ایران می نویسد با اروپا مذاکره کنید. و همین هم شد.

مهاجری گفت:  از درخت سیب فقط میوه سیب بدست می آید و از درخت گلابی، میوه گلابی. شما اگر باغبان ورزیده ای باشید،این دو درخت را به هم پیوند می زنید و بعد از آن همین درخت هم سیب می دهد و هم گلابی.کار رسانه دروغ است. گاهی کسی می آید به این دروغ، اخلاق را پیوند می زند. این پیوند بسیار سخت است و اگر مثل باغبان ماهر بتواند کاری کند که پیوندش موفق از کار درآید نتیجه اش در رسانه بسیار عالی است.

وی افزود: من عمدا بدترین حالت را ترسیم کردم تا شما حالتهای خوب را پیدا کنید و امیدوارتر از من شوید. نمی توان گفت همه رسانه ها دروغ می گویند، با این حال راست گفتن در رسانه مشتری ندارد. رسانه، ابزار جنگ روانی است. در جنگ حلوا خیرات نمی کنند. نزنید می خورید، بزنید هم می خورید. بهترین شکل این است که شما چک اول را بزنید.

سئوالی از او درباره صاحب رسانه مطرح شد و گفته شد آیا صاحبان رسانه سیاستمدارانند یا روشنفکرها؟. مهاجری در پاسخ گفت: نمی توان گفت صاحب رسانه، روشنفکر است یا سیاستمدار. چون ممکن است هر دو اینها باشد یا اصلا نباشد. زمانی که روزنامه نگاری دست سیاستمداران می افتد، خراب می شود. روزنامه ای به نام ایران و خبرگزاری ایرنا داریم که تابلو وابستگی به دولت رادارند. ولی در این کشور رسانه های بزرگ و کوچک زیادی داریم که صاحب شان اعلام هویت نمی کند. رسانه ای درست می کنید باید با افتخار آرم سپاه را بالایش بزنید. همه ما ریزه خوار سپاه هستیم، ولی باید آرم را روی تابلو این رسانه بزنیم.

عضو شورای سردبیری خبرگزاری خبرآنلاین ادامه داد: اگر بالای خبرگزاری فارس و تسنیم آرم سپاه را بزنید دیگر نمی توانید هر حرفی را آنجا بزنید. باید سپاه رسانه داشته باشد، چون در قانون اساسی حفظ دستاوردهای انقلاب را بر عهده آن گذاشته اند. با این وصف فارس و تسنیم و رسانه های دیگر متعلق به این نهاد مقدس چرا باید بی تابلو باشند. رسانه های مستقل هم باید تکلیف خودشان را مشخص کنند. نمی شود ژست استقلال بگیرند و به شیر دولت هم وصل باشند.

گرفتاریهای اصحاب رسانه

سردبیر روزنامه ایران نیز در این جلسه گفت: اهالی رسانه در هزارتوی معیشت و مسائل اقتصادی و ... گرفتارند بنابراین دیگر مجالی برای اندیشیدن و کارهای منطقی ندارند چه برسد به اینکه بخواهند به داد مردم برسند.

«جواد دلیری» افزود: سیطره روزمرگی در مطبوعات سبب شده تا اهالی این صنف فرصتی برای اندیشیدن نداشته باشند و نتیجه آن بی اعتمادی مخاطبان به مطبوعات است.
وی ادامه داد: باید کاری کنیم تا بار دیگر مطبوعات، «رسانه رسمی» کشور شوند، البته تا تحقق این هدف راه طولانی پیش رو داریم.
به گفته وی، در شرایط کنونی مسئولان پیش از اینکه خبری را در رسانه های رسمی کشور منتشر کنند اقدام به انتشار آن در صفحات مجازی خود می کنند؛ زیرا معتقدند اگر «فالوور» بگیرند به مراتب بهتر است.
سردبیر روزنامه ایران ادامه داد: نیازمند گفت وگوی ملی داریم تا بتوانیم اعتماد نسبت به مطبوعات را به جامعه برگردانیم؛ البته رسانه ها نیز باید برای اعتماد اقدامات لازم را انجام دهند.

 

رسانه ها همه را به یک چوب نرانند
سید حمید کلانتری معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخش دیگری از این نشست گفت: مرحوم آیت الله طالقانی در نماز جمعه آیه ای خواندند که در خاطرم مانده. اگر با قومی دشمنی دارید شما از مسیر تقوا و عدالت خارج نشوید. عدالت را رعایت کنید. مشکل ما اینجاست از عدالت خارج می شویم. نکته دیگر این است که زمانی امام محمد هاشمی رئیس صدا و سیما را می خواهند. آقای هاشمی به احمدآقا می گوید چرا احضار شدم؟ مرحوم احمدآقا می گوید امام از شما به خاطر کلیشه در اخبار بسیار دلخورند. ساعت 2 و 10 دقیقه رادیو را بردم که اخبار بشنوند. امام فرمودند الان می دانم چه کسی دارد صحبت می کند. امام آقای هاشمی را بسیارتوبیخ کردند و حتی عنوان کردند پخش اخبار "مستهجن" است. این نشان می دهد مدیران رسانه ای هم حتی نمی دانستند رسانه را چطور به کار بگیرند.

کلانتری ادامه داد: نمی توان گفت همه رسانه ها تخریبگر یا متملقند. باید گفت بخشی از رسانه ها اینطورند یا غلو می کنند. بعضی وقتها غلو مثبت یا منفی است. مهمترین نقش رسانه ها، بخشی از ملت سازی و جامعه سازی است. هدایت جامعه را رسانه باید بداند. باید احساس شود رسانه نبض جامعه است و نقاط قوت و ضعف را می گوید. ما حاضریم برای تخریب رقیب، آبروی او را ببریم، آبروی نظام را ببریم، همه را دزد کنیم. به شدت رسانه های ما سیاست زده شده اند. رسانه باید اعتدال را رعایت کند. اخلاق رسانه ای رعایت نمی شود. اخلاق رسانه ای یعنی انصاف و عدالت را داشته باشیم. یعنی صداقت داشته باشیم. خیلی جاها دروغ می گوییم و مسلمانی را کنار گذاشته ایم.

او با اشاره به اینکه در نقل قولها باید رعایت امانت شود، گفت: برخی رسانه ها خلاف واقع می گویند. نقد عادلانه باید بشود و از گسترش نفاق و تملق و چاپلوسی در جامعه پرهیز شود. رسانه ای که کار کارشناسی می کند، باید تقدیر شود. برخی روزنامه ها را می خوانیم و در جمع بندی، به راهکار و نگرش مثبت می رسیم. برخی یاد گرفته اند ضریبی از راستی و دروغ را به روزنامه ها می دهند.

معاون وزیر ادامه داد: با همه دلمشغولی ها، باید وحدت ملی را گسترش دهیم و کاری کنیم اعتماد و امید مردم توسعه یابد. حتما باید نقد شود. اگر مسئولی بد عمل کرد باید به او نقد کرد ولی اینطور نشود که همه را به یک چوب برانند. گاهی در جمع دوستانه و خانوادگی، هجمه های زیادی می آید و تخریب و ترویج فساد می شود که نمی دانیم چه بگوییم. ما با هر گونه فساد و رشوه و سوءاستفاده مخالفیم. ما سعی می کنیم تخلف در تعاونی ها نباشد، سعی در اصلاح رفتار اینها داریم ولی فضا آنقدر مشوش می شود که هر کسی غیر از آن حرف بزند، به فرصت طلبی و وابستگی متهم می شد. بیاییم فضایی به وجود بیاوریم که سره از ناسره جدا شود و مردم احساس کنند مردم می تواند تنویر افکار عمومی را داشته باشد.

کلانتری در پایان سخنانش گفت: یکی از مسایل مهم، مرز بندی بین رسانه و فضای مجازی است. مرزبندی نشدن فضای مجازی مشکل ساز است. خیلی وقتها مردم به اخبار فضای مجازی اهمیت نمی دهند ولی به روزنامه هایی که نظارت می شود، اعتماد بیشتری دارند. چون می گویند نظارت می شود و قابل پیگیری است.

 

این نشست با پرسش حاضران از سخنران ها به پایان رسید.

17231

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 791572

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
9 + 6 =