سیاست‌های جدید ارزی دولت پس از کش‌وقوس‌ها و روندهای پرنوسان و پرحاشیه ارزی، از سوی رئیس کل جدید بانک مرکزی رونمایی شد. سیاست‌هایی که به نظر اکثر صاحب‌نظران می‌توانست زودتر تدوین و اجرایی شده و از هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی التهابات ارزی اخیر بکاهد.

علیرضا سلطانی* 

رویکرد کلی و البته مثبت این سیاست ها ، توجه به سازوکار عرضه و تقاضا در بازار ارز ، دوری از سیاست های هیجانی ، واکنشی ، ایستا و کنترل خارج از منطق در این بازار و کاهش بسترهای رانتخواری و سفته بازی ارزی در شرایط تحریم های جدید است. اما نکته ای که باید در مورد این سیاست ها اشاره کرد این است که نباید از آن انتظار معجزه برای اقتصاد ایران و بهبود شرایط اقتصادی را داشت. این سیاست ها به طور طبیعی در شرایط بحران و التهاب اقتصادی ناشی از خروج آمریکا از برجام و اعمال دوباره تحریم ها طراحی و به اجرا درآمده است. هدف واقعی این سیاست ها ایجاد ثبات نسبی در بازار ارز و به تبع آن اقتصاد کشور آنهم در یک مقطع زمانی کوتاه است. .بنابراین انتظار کارکرد بلند مدت و حتی میانمدت برای این سیاست ها ، انتظاری عبث وبیهود است چه اینکه انتظار جبران پیامدها و رنج های ایجاد شده ناشی از کاهش شدید ارزش پول ملی و همچنین قدرت خرید مردم نیز ، انتظاری غیرواقعی است. این سیاست ها قرار نیست قدرت خرید مردم و ارزش پول ملی را برگرداند.

علیرضا سلطانی

به واقع این سیاست ها قرار است از بدترشدن اوضاع اقتصادی کشور جلوگیری نماید. قطار لجام گسیخته کشور با این سیاست ها فعلا متوقف می شود اما مکان این توقف با جایی که عموم مردم از آن پیاده شدند بسیار فاصله دارد . در این شرایط قرار هم نیست این قطار به عقب برگردد بلکه این مردم هستند که باید رنج رسیدن به قطار اقتصادی متوقف ایران را برای مدتی طولانی بکشند و به آن برسند آنهم به شرطی که این قطار دوباره حرکت نکند و فاصله را بیشتر نکند. البته هستند مسافرانی که با استفاده از رانت قدرت و ثروت در قطار سوار هستند و با آن جلو می روند و اگر این قطار بخواهد به سمت مردم برگردد از آن جلوگیری می کنند.

یکی از ابهامات بزرگ سیاست های ارزی جدید ، هزینه های اجرای این سیاست ها از جیب دولت و ملت است. اصولا هر نوع سیاست و اقدامی در این شرایط غیرطبیعی توام با هزینه است آنهم هزینه های سنگین سرسام آور که یکی از نمادهای آن کاهش قدرت اقتصادی و از بین رفتن منابع کشور است . منابعی که می بایست صرف توسعه و آبادانی کشور شود و موجبات رفاه نسل های کنونی و آینده کشور گردد. از سوی دیگر این سیاست ها از ابهامات زیادی رنج می برد که مهترین آن توانایی مهار غول بزرگ نقدینگی است که با تهدیدات ترامپ از خواب بیدار شده است. ابهام دیگر سازوکار ارتباطی این سیاست ها با قانون بودجه سال جاری و منابع و هزینه های ارزی و ریالی کشور است . بی توجهی به سازوکارهای نوین کنترلی و نظارتی بازار ارز به ویژه در مورد صرافی ها دیگر ابهام موجود در این زمینه است .

فارغ از این ابهامات ، به طور کلی سیاست های جدید ارزی با دو چالش بزرگ مواجه است . چالش نخست ، کارکرد این سیاست ها در فضای کلی اقتصاد ایران است . در واقع در شرایطی که حال کلی اقتصاد ایران خراب است ، پیچیدن نسخه برای یک بخش از این اقتصاد و بدون توجه به بخش ها دیگر و اثراتی که این نسخه بر دیگر بخش ها می گذارد، چالش برانگیز است . اگرچه التهاب بازار ارز در مقایسه با دیگر بخش ها در روزهای اخیر بیشتر است اما به طور منطقی بی توجهی به دیگر بخش های مریض ، نمی تواند التهاب بازار ارز را به طور کامل فرونشاند. در شرایط کنونی هم فساد اقتصادی و اداری ، پاشنه آشیل اقتصاد ایران است که مشخص نیست در این فضا ، آیا سیاست های ارزی جدید کارایی دارند یا نه؟

اما چالش مهمتر و جدی تر که این سیاست ها و هر سیاست اقتصادی دیگر را با خطر مواجه ساخته و آن را از اثر می اندازد، فضای سیاسی و مناسبات خارجی کشور است. اگرچه اقتصاد ایران به دلیل بی توجهی و سوتدبیر در سال های اخیر ، به شدت آسیب پذیر و ضعیف است اما عواملی که باعث بروز التهاب و چالش می شود، مسائل و عوامل سیاسی است. باید بپذیریم که نبض اقتصاد ایران و به طور خاص بازار ارز ، در رگ های سیاست می زند. حلال اصلی مشکلات ارزی و اقتصادی کشور ، بهبود مناسبات سیاسی ایران با دنیاست. تا زمانیکه مشکلات و چالش های سیاسی ایران با دنیا حل و فصل نشده و در شرایطی عادی قرار نگیرد ، کارکرد این سیاست ها ماهیت تسکینی و موقت با هزینه زیاد داشته و هیچ تاثیری در اقتدار و توانمندی اقتصادی کشور نخواهد داشت. در این شرایط اقتصاد روز به روز کوچکتر و در مقایسه با دیگر کشورها ضعیف تر و ناتوان تر می شود. با چنین شرایطی، دیگر برای قدرت های جهانی اقدام نظامی توجیهی نخواهد داشت.

با این تفاسیر باید اذعان کرد که سیاست های جدید ارزی در یک فضای خلا سیاسی و اقتصادی اتخاذ شده و و به طور طبیعی در این فضای خلا هم نمی تواند اثربخشی لازم و بلندمدت را داشته باشد.

223223

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 796549

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 4 =