اصالت حاج حسین بابا مشکین به قزوین بازمیگردد اما در تهران متولد میشود. او با عارف قزوینی رفاقت داشت؛ مشکین تصنیفساز و عارف روضهخوان بود.
حاج حسین مشکین ابتدا نقال بود و به گفتهی خودش، بعد از سردمخوانی (که امروزه به آن مشاعره هم میگویند) با سبک و آهنگ موسیقی ایرانی، نوحه ساخته و اواخر دوره سلطنت ناصرالدینشاه، سبک «زمینهخوانی» را ابداع کرد. همچنین مشکین مخترع سینهزنی یک دستی با دستگاه موسیقی بود.
هرکدام از نوحههای «زمینهخوانی» در یک دستگاه موسیقی خوانده میشود. این سبک یک میاندار مخصوص دارد. ممکن است در یک جا، سه ضرب و در یک جا، پنج ضرب بخورد، یک جا هم سوال و جواب دارد و تنوع آن زیاد است.
نقل میکنند یک بار مشکین به دعوت ناصرالدینشاه به قصر او میرود. شاه به او میگوید که مشکلی دارم، برای من پردهخوانی کن. او درباره کربلا نقالی میکند و ناصرالدینشاه منقلب میشود. پس از یک مدت، شاه دوباره مشکین را احضار میکند و میگوید، «گرهی که به کارم بود، حل شد. برایت چه کار کنم؟» مشکین پاسخ میدهد «خانه و باغ نمیخواهم یک اسب و مقداری پول به من بده تا به کربلا بروم.»
همچنین میگویند یکبار محمد مدبر ـ نقاش قهوهخانهای ـ به دیدن حاج حسین مشکین میرود و میبیند که از انگشتان او خون میچکد و بدون مضراب در حال نواختن تار است. دلیلش را میپرسد و پاسخ میشنود «در حال ساختن نوحه علیاکبر هستم، در کربلا آهن (شمشیر) بسیار به کار رفت، این چند قطره خون ما، چه قابل است؟» بعدها مدبر هم برای کشیدن صحنهای از علیاکبر، تابلو نقاشی خود را به خون دستش آمیخته میکند.
این مطالب برگرفته از اظهارات مجید سبزعلی (نوحهخوان) است که ۲۵ سال از عمر خود را صرف کرده تا نوحههای مشکین را جمعآوری کند. او معتقد است «ما این نوحهها را جمعآوری کردیم و نگذاشتیم از بین بروند. این سبک آنقدر مظلوم است که هنوز هم در تلویزیون نشان داده نمیشود. یک فیلم مستند درباره آن ساختند، اما به سراغ تکیهها و کسانی که در این راه استخوان ترکاندهاند، نیامدند.»
سبزعلی گفته است «قدیمیها نوحههای مشکین را با سختی گیر میآوردند و به دست کسی نمیدادند، چون میترسیدند نوحهها دست افرادی بیفتد که نتوانند حق مشکین را ادا کنند. آنها میگفتند این نوحهها باید در دستگاهش خوانده شود. یک فردی که نزدیک به ۹۰ سال سن داشت و میاندار این سبک بود، نزد من آمد و گفت، دنبال یک نوحه از مشکین در دستگاه «زنگ شتر» میگردم، درپی خانه و پول نیستم، اما ۶۰ سال است که بهدنبال این نوحه میگردم. من به او گفتم که این نوحه را دارم.»
241241
نظر شما