آزادی مردی که دشمن کودتاچیان است

رضا رضایی: نام موریتانی، که یکی از کشورهای فقیرآفریقا است و درغرب این قاره واقع شده بار دیگر به واسطه رویدادی سیاسی در رسانه ها منعکس شد.

آخرین باری که نام موریتانی در فضای رسانه ای جهان به صورت گسترده شنیده شد به 137 روز پیش برمی گردد، اواسط یک تابستان داغ که یک کودتای نظامی بدون خونریزی، به حرارت آن افزود و این کشور ملتهب را گدازان کرد.

با این همه این بار نیز خبرسازان همان ها هستند. نظامیان حاکم شده بر موریتانی که در اصطلاح سیاسی خونتا نامیده می شوند، این بار نیز با تصمیم جدید خود مبنی بر آزادی رئیس جمهور مخلوع این کشور خود را به سطح بالایی از توجه رسانه ای رساندند.

رسانه ها اعلام کردند که سیدی اولاد شیخ عبدالله، رئیس جمهور قانونی موریتانی که در مرداد ماه پیش در یک کودتای نظامی برکنار شد و در حبس خانگی به سر می برد توسط خونتا آزاد شده و اجازه یافته است که به نواکشوت، پایتخت این کشور بازگردد.

او که پس از برکناری از قدرت در ششم ماه اوت ابتدا در یک ویلا در نزدیکی پایتخت در حبس خانگی بود این اواخر را در روستایی در 250 کیلومتری نواکشوت می گذراند و اگرچه اجازه داشت در روستای کوچک محل بازداشتش قدم بزند و هوا بخورد اما اجازه ترک آن را نداشت و دائما زیر نظر نیروهای نظامی بود. با این همه خبر آزادی او و اینکه اجازه یافته تا به پایتخت بازگردد می تواند نوعی انعطاف پذیری غیر قابل پیشبینی از سوی نظامیان حاکم بر این کشور ارزیابی شود. چه اینکه عبداللهی بارها و بارها در این چند ماهه از عزم جدی خود برای مبارزه با کودتا چیان و حق بازگشت خود به قدرت به عنوان رئیس جمهور منتخب مردم دم زده است.

از این رو اقدام خونتای موریتانی از سوی رسانه ها نوعی عکس العمل به فشارهای بین المللی و داخلی تفسیر شده که می تواند نقطه عطفی در مناسبات این کشور فقیر آفریقایی با دنیای خارج محسوب شود چرا که این کشور بدون کمک های خارجی و با شرایط اقتصادی نامناسبی که دارد یارای ادامه حیات نخواهد داشت.

آمریکا و فرانسه جزو اولین کشورهایی بودند که بلافاصله پس از کودتا، تمام کمک‌های خود را به موریتانی لغو کردند و خواستار آزادی رییس‌جمهور این کشور شدند. ایالات متحده همچنین محدودیت‌های مسافرتی شدیدی برای رهبران خونتای موریتانی اعمال کرد.

بر همین اساس خبرگزاری فرانسه در تحیلیلی اینگونه ارزیابی کرده است که هیئت حاکمه نظامی موریتانی تحت فشار بین المللی برای آزادی سیدی ولد شیخ عبداللهی ،‌ وی را به منظور شرکت در نشست مشورتی ملی بیست و هفتم دسامبر در روزهای آتی آزاد کرده است.   

موریتانی که در شمال غرب آفریقا واقه شده، حدود 3 میلیون تن جمعیت دارد که 99 درصد آنان را مسلمانان تشکیل می‌دهند، کشوری سراسر بیابانی و صحرایی است و از زمان استقلالش از فرانسه در سال 1960 کودتاهای بیشماری را تجربه کرده است که آخرین آنها به عزل عبداللهی منتهی شد.

روز شانزدهم مرداد 87 مصادف با ششم اوت 2008 ژنرال «محمد ولد عبدالعزیز» رئیس ستاد ویژه رئیس جمهوری و فرمانده گارد ریاست جمهوری که صبح همان روز توسط رئیس جمهور از مسئولیت‌هایش برکنار شده بود دست به کودتا زد و ضمن به دست گرفتن قدرت، سیدی اولاد شیخ عبدالله را به همراه خانواده اش دستگیر کرد.

ژنرال کودتاگر بلافاصله توانست نظامیان بیشتری را با خود همراه کند و برای اطمینان از پیروزی خونتای ایجاد شده در موریتانی «یحیی اولاد احمد الوقف»، نخست وزیر این کشور را نیز دستگیر کرد.

کودتای نظامی ‌در موریتانی زمانی به وقوع پیوست که سیدی اولاد شیخ عبدالله چهار تن از فرماندهان ستاد مشترک ارتش این کشور را خلع ید کرد اما در واقع این کار را باید بسیار زودتر انجام می داد چرا که آنها بلافاصله پس از برکناری دست به کودتا زده و در عمل او را خلع ید کردند.  

پیش از این نیز زمینه کودتا توسط نمایندگان مجلس این کشور که یک سال پر تنش را پشت سر گذاشته بودند فراهم شد و آن وقتی بود که 48 تن از نمایندگان مجلس 95 نفری این کشور ناگهان استعفا کردند و حزب حاکم اکثریت خود را در مجلس از دست داد.

رئیس جمهور ‌٧٠ ساله مخلوع، که نخستین رییس جمهور تاریخ موریتانی است که از زمان کسب استقلال این کشور ‌٣٦/٣ میلیونی توانسته از طریق انتخابات چند حزبی بر مسند قدرت تکیه زده، معتقد است که بحران حاکم بین نمایندگان کودتاگران و نمایندگان مشروع جبهه‌ دفاع از دموکراسی موریتانی است. این در حالی است که حاکمیت «شیخ عبدالله» در یک سال گذشته با تشکیل سه دولت پی در پی در فضایی مملو از بحران و تنش سیاسی با مجلس، احزاب مخالف و بالاخص کانون‌های قدرت وفادارا به «ولد تایا» روبه‌رو بود. "

در این بین برخی از تحلیلگران بر این باورند که افزایش هزینه‌های زندگی و کاهش درآمدهای نفتی در یک سال گذشته، به نارضایتی‌های اجتماعی در این کشور افزوده و همزمان بحران سیاسی و جدال بر سر کسب قدرت در دولت و دخالت‌های نظامی ‌اسباب کودتای نظامی ‌جدیدی را در این کشور فراهم کرد از کودتای نظامی‌سال 2005 ضد «معاویه ولد تایا»، رییس جمهور سابق، با گذر از یک دوره انتقالی در 25 مارس 2007 شاهد ریاست جمهوری «سیدی اولاد شیخ عبدالله» بود.

ولد تایا 28 سال بر کشور حکمرانی کرده بود و به دلیل سرکوب حرکت های مردمی ‌و بالاخص ایجاد رابطه سیاسی رسمی ‌با رژیم صهیونیستی با مخالفت شدید داخلی روبه‌رو بود.

حاکمیت «شیخ عبدالله» در یک سال گذشته با تشکیل سه دولت پی در پی در فضایی مملو از بحران و تنش سیاسی با مجلس، احزاب مخالف و بالاخص کانون‌های قدرت وفادارا به «ولد تایا» روبه‌رو بود.

او پیشتر درخصوص اینکه آیا آمادگی انجام مذاکرات با شورای نظامی حاکم در موریتانی را دارد یا خیر گفته بود که پیش از بازگشت به سمتش با کودتاگران مذاکره نخواهد کرد اما چنانچه اوضاع به وضعیت قبلی بازگردد، تمام تلاشش را خواهد کرد تا منافع ملت موریتانی به خطر نیفتد.

او همچنین بارها با اشاره به زجری که ملت موریتانی از تحریم های به عمل آمده از سوی جامعه ملل می کشند، افسران کودتاگر را مسوول دانسته زیرا این واکنش‌ها در نتیجه‌ کودتای آنها ایجاد شده است.

در حال حاضر که خونتا با آزادی عبداللهی موافقت کرده است او می تواند برای بازگشت به قدرت ابتدا بر جبهه‌ داخلی متشکل از احزاب سیاسی و روسای پارلمانی و پس از آن بر موضع‌گیری جامعه‌ بین‌المللی به ویژه اتحادیه اروپا، آفریقا و آ‌مریکا حساب کند.