مجید جویا: در تصورات براد باس، رفتن به یک بار سالاد، بیشتر از اینکه برای پر کردن بشقاب شما باشد، یک سفر اکتشافی است. او که جغرافی‌دانی در دانشگاه تورنتو در کانادا است، می‌گوید: «من این تصویر را از رستوران‌های آینده در ذهن خود دارم که در آنها مردم سبزیجات خود را به جای اینکه از درون ظرف سالاد بردارند، مستقیما از روی دیوار می‌کنند».
به گزارش نیچر، چیزی شبیه به دنیای ذهنی باس به تازگی در لندن به نمایش گذاشته شده است. «دیوار کشاورزی شهری» که یک جالیز عمودی خانگی است، توسط شرکت کشاورزی Bohn & Viljoen در نمایشگاه کشاورزی شهری که توسط مرکز ساختمان‌های شهر در ماه گذشته برگزار شده بود، نصب شد. البته بازدیدکنندگان اجازه نداشتند که خود میوه و سبزیجات را بچینند، ولی می‌توانستند محصولات این نمایشگاه را در کافه‌تریای مرکز بخورند. برخی از خلاقانه‌ترین ایده‌های اجرا شده در این نمایشگاه حاصل ذهن دانشجویان بود، مانند طرح سونیل کیم برای یک تاکستان هوایی که در آن، درختان انگور در سبدهایی معلق در هوا رشد می‌کنند.
(برای تماشای تصویر بزرگ، اینجا را کلیک کنید)
موجی در این زمینه به راه افتاده و نمایشگاه‌های زیادی در سراسر جهان به موضوع ترکیب معماری و کشاورزی پرداخته‌اند. هزاران سال است که مردم، ساختمان‌ها را با گیاهان و سبزیجات می‌پوشانند؛ دست‌کم از دیوارهای معلق بابل در 2600 سال پیش به این سو. وایکینگ‌ها بام‌هایشان را با چمن عایق‌کاری می‌کردند و دکاندار‌های پمپی (شهری باستانی در ایتالیا) نیز بالکن دکان‌هایشان را با تاک می‌پوشاندند. ولی افزایش جمعیت، گسترش شهرها، نگرانی‌ها درباره امنیت غذاها و تغییرات آب‌وهوایی، روح و انرژی تازه‌ای به این ایده بخشیده است.
باغ‌های عمودی، نام نمایشگاهی است که در بهار سال جاری در گالری هنرهای بیرونی در نیویورک برگزار شد و به برجسته‌سازی پروژه‌ها برای رشد گیاهان در بالا و داخل ساختمان‌های مدرن پرداخت. نمونه‌ای از این مناظر که تاکنون ساخته شده، دیوار سبز پاتریک بلانک در موزه کوای‌برانلی پاریس است. باهن اند ویلیوئن، طرحی مفهومی از یک دیوار چند طبقه پوشیده شده در «مزارع عمودی» را ارائه کرد و نمونه‌ای در اندازه‌های واقعی از یک بالکن را که منظره‌ای از میان شاخه‌های یک درخت میوه تخته‌بندی شده دارد، به نمایش گذاشت. دیکسون دسپامیر از دانشگاه کلمبیا در نیویورک، ایده خود را از یک مزرعه عمودی عرضه کرد، برجی 30 طبقه که حیوانات و گیاهان کافی را برای تامین غذای تقریبا 50 هزار نفر پرورش می‌دهد.
قدم بعدی در نزدیکی دو سر طیف بین کشاورزی و هنر، نمایشگاهی است که در گالری هنر باربیکن در لندن برگزار می‌شود. «طبیعت افراطی» که یک ماه پیش در این گالری آغاز شد، بیشتر به اشاره‌هایی به ارتباط بین انسان و محیط‌زیست می‌پردازد تا اینکه راه‌کارهایی آشکار برای تقویت آن ارائه دهد.
البته تلاش برای باز تصویر شهرها اقدامی جدید نیست: اگنس دینس، در سال 1361 / 1982 اثری به نام گندم‌زار را آفرید که در آن، تقریبا یک هکتار از باطری پارک نیویورک را با گندم پوشانده بود و خود او درباره آن نوشت: «برای جلب توجه به اولویت‌های جابجا شده و ارزش‌های رو به زوال ما». عکس‌هایی از آن اثر در نمایشگاه کنونی نیز قرار دارد.
به گفته باس، چندین دهه است که سقف‌های سبز روی بام‌های ساختمان‌های جدید را پوشانده‌اند، و فناوری و تجارت مرتبط با آنها تکامل یافته است. او اکنون بر روی تاثیرات زیست محیطی این بام‌های سبز تحقیق می‌کند. بام‌های مملو از گیاه، مانند بام آکادمی علوم کالیفرنیا در سن‌فرانسیسکو می‌توانند هم مصرف انرژی را کاهش دهند و هم، نیاز به سرمایش و گرمایش ساختمان را. این‌ها آلاینده‌ها را در هوا پالایش می‌کنند و هوای بالای ساختمان را نیز خنک می‌کنند و به این ترتیب، جزایر گرمایی را که در مناطق شهری شکل می‌گیرند کاهش می‌دهند. آنها همچنین میزان پساب‌ها را کاهش می‌دهند که بار وارده بر شبکه فاضلاب را کم می‌کند، و همچنین خطر آلودگی ذخایر آب را به آلودگی‌های ناشی از ترکیب با فاضلاب شهری کاهش می‌دهد. گیاهان سقفی‌ای که به خوبی انتخاب شده باشند، می‌توانند تنوع زیستی مناطق شهری را نیز بیشتر کنند. اگر سقف قابل دسترسی باشد و بتواند وزن خاک عمیق‌تر مورد نیاز را تحمل کند، شما حتی می‌توانید غذای خود را نیز از آنجا تامین کنید.
باغ‌های عمودی نیز به همین ترتیب می‌توانند ویژگی عایق بودن، ضد صدا بودن و حفاظت فیزیکی را نیز به ساختمان بیافزایند، همچنین می‌توانند به پنجره‌ها سایه بیندازند و نیاز به سیستم‌های سرمایش و گرمایش بسیار پرمصرف را کاهش دهند. ولی طراحی و ساخت آنها پیچیده‌تر از سقف‌های سبز است. پرورش گیاهان روی یک دیوار، بر عکس کشیدن آنها روی دیوار، نیاز به یک سیستم هیدروپونیک (سیستمی برای رشد گیاهان در ریشه‌ای از آب و مواد غذایی محلول در آب) دارد.
ریشه گیاهان به جای خاک در پلاستیک یا بافت گیاهان دیگر است، و آب و مواد غذایی به درون این شبکه پمپاژ می‌شوند. آندره ویلیوئن معمار، به‌رغم اینکه دیوار شهری کشاورزی از این فناوری استفاده می‌کند، پرسش‌های جدی در زمینه فواید زیست محیطی غذاهای هیدروپونیک و خانگی دارد. او می‌گوید: «من در مورد میزان مواد شیمیایی و انرژی مورد نیاز برای سیستم‌های هیدروپونیک خوش‌بین نیستم. و علاوه بر آن وقتی که شما شروع تامین گرما و یا نور مورد نیاز این سیستم‌ها می‌کنید، فواید زیست محیطی آنها از پنجره فرار می‌کنند».
ویلیوئن می‌گوید که یک انتخاب بهتر، وارد کردن کشاورزی به بافت شهری است، و قرار دادن باغ‌های فروش محصولات در گوشه و کنار مناطق صنعتی، مسکونی، تفریحی و بلا استفاده شهر. او بر روی تجربه موفق کوبا در استفاده از این روش بعد از سقوط شوروی و حذف کمک‌های کشاورزی به کوبا تحقیق کرده است. دولت، کاشت سبزیجات را در حیاط‌های خصوصی و مناطق عمومی شهرها ترغیب کرد، و یک سیستم رشد مبتنی بر کودهای شیمیایی را جایگزین کودهای حیوانی کرد. در سال 1997 / 1376، سیستم هاوانا توانست تقریبا 21 هزار تن سبزی تولید کند و در سال 2005 / 1384 با دست‌یابی به 272 هزار تن، به الگویی موفق برای انجام پروژه‌های مشابه در سراسر دنیا تبدیل گشت.
ویلیوئن اعتقاد دارد که در دنیای گرم شده کنونی، تا 30 درصد از میوه و سبزیجات مورد نیاز یک شهر را می‌توان درون خود شهر پرورش داد. با کاهش فاصله میان مزارع و شهرها، این روش می‌تواند سبب صرفه‌جویی و کاهش قابل توجه در میزان انتشار کربن شود، ولی او اضافه می‌کند که برای کاهش بیشتر، باید رژیم‌های غذایی نیز تغییر یابند، چرا که بخش عظیمی از انتشار گازهای مرتبط با غذا از صنایع گوشت ناشی می‌شود.
هم هانت و هم ویلیوئن می‌گویند آن‌چه اکنون مورد نیاز است، پروژه‌هایی برای آزمایش ظرفیت ساختمان‌های سبز و کشاورزی شهری در مقیاس وسیع است که می‌تواند فواید آنها را در سلامتی، مطبوعیت و زیبایی‌ای که به ارمغان می‌آورند نیز در نظر بگیرد.
ویلیوئن می‌گوید: «اگر هر یک از این موارد را به تنهایی در نظر بگیریم، تفاوت زیادی را شاهد نخواهیم بود، ولی در مجموع، تغییر خیلی بزرگی رخ خواهد داد». هانت می‌گوید که چنین برنامه‌هایی بیشتر از به روز کردن فضاها و ساختمان‌های موجود ناشی می‌شوند تا پروژه‌های با فناوری بالا و به شدت مفهومی؛ چرا که مردم نیز محیط زندگی خود را سبز می‌کنند و به دولت‌های محلی فشار می‌آورند تا اقدام مشابهی را انجام دهند. او می‌گوید: «این موضوع می‌تواند علاقه خیلی‌ها را به خود جلب کند، ولی تولیدکنندگان در مورد طبیعت خیلی محافظه‌کارانه عمل می‌کنند. اگر قرار باشد چنین چیزی اتفاق بیفتد، خود جامعه باید آن را انجام دهد».
نظر شما