تحلیلی بر قیمت فعلی ارز در بازار آزاد

روند کاهش نرخ ارز در بازار آزاد ،اینک متوقف شده و میزان عرضه و تقاضا به یکدیگر نزدیک شده است . یعنی برای دلار آمریکا با قیمت 1800 تومان تقاضای واقعی وجود دارد. بنابر این با این پارامترهای موجود می توان تلقی کرد که ارز در شرایط فعلی بازار به قیمت واقعی خود رسیده است، البته این نرخ قابل تغییر است زیرا ابزار جا به جایی آن در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار دارد. دولت و بانک مرکزی با استفاده از ابزارهای و سیاست های تحت اختیار خود می توانند این نرخ را بالا و پایین کنند. بطور مثال اگر در شرایط فعلی قیمت دلار آمریکا از 1226 تومان تثبیت شده افزایش یابد ، قطعا قیمت ارز در بازار آزاد کاهش خواهد یافت زیرا فضای رانتی میان این دو نرخ کاهش می یابد و مصرف کننده واقعی ارز مورد نیاز خود را با بهای منطقی دریافت خواهد کرد .

به نظر من بانک مرکزی باید قیمت دلار را در نرخ بالاتری تثبیت می کرد. نرخ کنونی مبتنی بر واقعیت های امروز بازار نیست و می توان گفت نرخی غیر حقیقی است. بنابر این حفظ آن در درازمدت تقریبا غیر ممکن است.البته اگر سیاست بانک مرکزی این باشد که نرخ ارز را ظرف چند مرحله افزایش دهد، این اقدام توجیه پذیر است، اما چنانچه بر این نرخ مصر باشد، نتیجه آن مثبت نخواهد بود و مجددا بازار راه آشفته خود را ادامه خواهد داد.

از طرف دیگر اگر روی نرخ سود سپرده ها در سیستم بانکی آزادی عمل بیشتری به بانک ها داده شود و یا اگر در لایحه بودجه سال 1391 دولت قدری انضباط مالی بیشتری به خودش بدهد و فشار هزینه ای بر بانک مرکزی را کاهش دهد می توان به کاهش فاصله میان نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ مرجع ارز در سیستم بانکی امیدوار بود .

دولت در گذشته ارز حاصل از صادرات نفت خام را به بانک مرکزی واریز می کرد و در مقابل برای مصارف هزینه ای خود ریال می گرفت ولی در شرایط تشدید تحریم ها دولت قادر نیست ارز حاصل از فروش نفت خام خود را به بانک مرکزی واریز کند. بنابر این فشار شدیدی به بانک مرکزی برای تامین مصارف هزینه ای دولت وارد می شود . البته همچنان بخشی از ارز حاصل از صادرات نفت به کشورهایی که چندان وارد فضای تحریم اقتصادی ایران نشده اند به بانک مرکزی باز می گردد. ترکیه هنوز چندان در فضای تحریمی ایران وارد نشده است و بخشی از ارز حاصل از خرید نفت و گاز را به ما می دهد . چین نیز به واسطه تسویه پایاپای خرید های دولتی دوکشور ، ارز حاصل از فروش نفت ایران را تامین می کند . اما این ها کفاف تمام مصارف هزینه ای دولت را نمی دهد و همچنان فشار بر بانک مرکزی برای تامین بودجه دولت بسیار بالاست .
*نایب رییس اتاق بازرگانی ایران

3939