همه کشورها باید ستاد منشور اخلاقی داشته باشند؛ اما با نام کمیته اخلاق فوتبال

اطلاعاتی که منتقدین در رابطه با نحوه بررسی شکایت در فدراسیون فوتبال دارند ناقص است و بین‌المللی نیست. برای مثال، کمیته انضباطی به تخلفات داخل زمین رسیدگی می‌کند و کمیته اخلاق به تخلفات خارج زمین می‌پردازد. یک موضوعی که کمتر کسی می‌داند این است که کنفدراسیون فوتبال آسیا 46 عضو دارد و غیر از ایران، هیچ کدامشان کمیته اخلاق ندارند. علاوه بر این، خود کنفدراسیون فوتبال آسیا هم در اساسنامه‌اش کمیته اخلاق ندارد. ایران تنها کشور آسیاست که در اساسنامه‌اش کمیته اخلاق دارد. پیشنهاد تاسیس کمیته اخلاق در فیفا، سال 2004 مطرح شد، سال 2006 این کمیته تشکیل شد و آخرین آیین نامه آن سال 2012 به تصویب رسید. الان حدود 8 ماه است که این آیین‌نامه منتشر شده است. ما این اساسنامه را ترجمه کردیم و بعد از بومی‌سازی، هفته آینده به هیات رئیسه می‌دهیم.

ضمنا دانش ضعیف فوتبالی باعث مصاحبه‌های غیر متعارف است. تمام وزارتخانه‌ها، ‌ارگان‌ها و شرکت‌ها دارای منشور اخلاقی هستند. این منشور، اهداف معنوی سازمان را دنبال می‌کند. در واقع این موضوع، اساسی برای تنبیه نیست و عنوان اینکه فلان شخص منشوری شده توسط افراد نابلد وارد فرهنگ لغات فوتبال ما شده است. چون منشور، آیین نامه انضباطی و اخلاقی نیست. یک سرفصل و یک فرمان است. الان حدود 5 سال است که لفظ منشوری شدن را در فوتبال ایران می‌شنوید. این ناشی از بی‌اطلاعی محض از اصول اداری و قضایی است. متاسفانه خیلی از مسئولان هم از این لفظ استفاده کرده‌اند.

آنچه که به عنوان اخلاق به ذهن شما می‌آید، آن اخلاقی نیست که مد نظر کمیته اخلاق قرار گرفته است. چون ما در زبان فارسی، به همه چیز اخلاق می‌گوییم و حوزه آن گسترده است. ولی در ورزش، اخلاق دو قسمت دارد. یکی اخلاق ذاتی است که مربوط به زندگی شخصی و احوال شخصی افراد است؛ مثل آرایش مو و پوشش لباس و مسائلی از این قبیل. فوتبال به این مسائل هیچ کاری ندارد. در زبان انگلیسی به آن مورالیتی می‌گویند. ولی آنچه که فوتبال به آن کار دارد اخلاق قراردادی است که در فوتبال شامل زد و بند، تبانی، نفوذ غیر قانونی در مسابقات، ‌دلالی و سوء استفاده از مقام است که در زبان انگلیسی به آن اتیک می‌گویند که شما هم در محاوره روزانه حتما شنیده‌اید که می‌گویند فلانی فرد با اتیکتی است و اصول اجتماع را مراعات می‌کند.

الان 46 کشور در کنفدراسیون فوتبال آسیا هستند که 45 کشور آن مسائل اخلاقی را توسط کمیته انضباطی تنبیه و دنبال می‌کند. اما ایران کمیته اخلاق را شکل داده، اگرچه به طور ناقص و تاکنون فاقد آیین‌نامه خاص بوده. اما باید قبول کنیم که به نسبت کنفدراسیون فوتبال آسیا و 45 کشور دیگر یک گام جلو هستیم.

کمیته اخلاق دو بخش دارد. بخش تحقیق که مسائل را بررسی می‌کند، و بخش قضایی که حکم صادر می‌کند. الان در فدراسیون فوتبال ایران، بخش تحقیق را گروه آقای علیپور انجام می‌دهند و بخش صدور حکم را کمیته انضباطی. یعنی ظاهر قضیه حفظ شده است. منتها انتقاداتی که از بیرون انجام می‌شود دنبال آرمانگرایی است و علاقه‌مند است که کمیته اخلاق ایران مثل فیفا باشد.

با این حساب، سپردن پرونده علی دایی و محسن قهرمانی به کمیته اخلاق، کار درستی است چون دایی به اتفاقات بیرون از زمین اشاره کرده بود. ولی مسائل داخل زمین مثل درگیری مایلی‌کهن و دایی، به کمیته انضباطی می‌رود.

نکته جالبی که به ذهنم می‌رسد این است که سه ماه قبل فیفا یک استرالیایی را به ایران فرستاده بود که برای ما کلاسی برگزار کند. در آن کلاس کفاشیان، تاج، نبی، عزیز محمدی و من شرکت داشتیم. این مدرس استرالیایی که الان در فیفا مشغول به کار است، شروع کرد به توضیح دادن کمیته اخلاق. این کمیته را تعریف کرد و بعد گفت شما باید کمیته اخلاق ایجاد کنید. او گفت که در حال دور زدن در کشورهای آسیایی است تا کمیته اخلاق را به آن‌ها یاد بدهد. ما بلافاصله به او گفتیم که چنین کمیته‌ای از دو سال قبل در اساسنامه ما ایجاد شده و ما نه تنها از 45 کشور دیگر آسیا بلکه از خود کنفدراسیون هم جلوتریم.

الان هم ما فقط باید اسم این ستاد رسیدگی به تخلفات حرفه‌ای یا همان ستاد منشور اخلاقی را عوض کنیم و نام آن را بگذاریم کمیته اخلاق.