فضای کسب و کار در ایران بهتر می شود

بهارچراغی: رشد کارآفرینی یکی از طرح های اقتصاد مقاومتی است که تحلیلگران اقتصادی تاکید بسیار زیادی برای فراهم کردن بستر رشد و توسعه آن دارند. داشتن کارآفرینان موفق نه تنها می تواند زمینه ساز اشتغالی پویا باشد بلکه می تواند هر کشوری را به مرز رشد و توسعه جامع برساند. حیدر امیران، استاد اقتصاد و مدرس کارآفرینی، در خصوص موانع و مشکلات کارآفرینی در ایران در گفت و گو با خبرآنلاین به نکاتی اشاره کرده که آن را می خوانید.

به نظر شما معضل اصلی که باعث شده نتوانیم در کشورکارافرین بزرگ پرورش دهیم چیست؟

البته من فکر می​کنم که ما باید به اندازه ای کافی کارآفرینان بزرگ داشته​باشیم. کارآفرینان کشور کارآفرینان بزرگ و سرآمدی هستند و از این لحاظ من با نظر شما مخالف هستم. زیرا کارآفرینان ما در فضایی فعالیت می کنند که این شرایط یک شرایط کاملا خاص است. با وجود این شرایط خاص،گرفتاری ها و مشکلاتی که بر سر راهشان قرار دارد اما واقعیت امر این است که کارآفرینان در حوزه های مختلف به خوبی فعالیت می​کنند. به نظر می​رسد که ساختار های حمایتی و ساختار های که کسب وکار را تسهیل می کنند اگر فضای کار را برای کارآفرینان مساعدترکنند قطعا رشد کارآفرینی را شاهد خواهیم بود که البته از نظر من مسیر برای رشد و توسعه بخش کارآفرینی روز به روز در حال بهتر شدن است.

چرا کشور ما در فضای بین المللی در حوزه کارآفرینی مطرح نیست؟

ما کارآفرینان معروف بسیاری داریم مثلا آقای زارع شرکت شیرین عسل یا آقای سلیمانی شرکت کاله. زمانی که می​خواهیم تعریف مشخصی در حوزه کارآفرینی داشته باشیم وقتی که این تعریف وارد فضای کسب و کار می​شود کارآفرین دیگر تمایلی برای مطرح کردن نام خودش پیدا نمی​کند. مثلا ما می گویم آیفون یا مایکروسافت اما اسم سازندگان این محصولات در پشت این برندهای موفق قرار گرفته است. فضای جدید و مدرن کارآفرینی فضای است که بیشتر دوست دارد برندها را پررنگ ترکند و دیگر اسم اشخاص کمتر مطرح خواهد شد. این فضای است که کل دنیا در مورد کارآفرینی پیش گرفته است مگر اینکه نام بیزینسی که در آن فعال هستید، اسم خود شما باشد مثلا عطر بیژن و من بسیار علاقه مند هستم که از کارآفرینان ایرانی ها مثال بیاورم و طبق آماری که منتشر شده است کمتر از یک درصد بیزینس های بزرگ دنیا به نام خود کارافرین است. از نظر من کشور ما کسب و کارهای بزرگی دارد اما به دلایلی اسم افراد مطرح نمی شود.

یکی از همین دلایل فضای کسب و کار کشور است که در آن مردم به نوعی از اینکه فرد پروتمندی باشند و دیگران اطلاع داشته باشند می ترسند. اگر بخواهیم که پیشینه بسیاری ازشرکت ها را بدانیم در بسیاری از این شرکت ها شفافیت و تاریخچه شروع به کارشان در سایت​هایشان وجود دارد. اما به صورت جزیی به آن اشاره نشده است. اطلاعات مالی در کشورما بحثی محرمانه است و حتی در خانواده​ها بحث پنهان کردن اطلاعات مالی نیز وجود دارد. به هر حال این نگرانی وجود دارد و بسیاری از این مشکلات به این موضوع مربوط می شود که مثلا این پول را از کجا آورده ایم و تا بخواهیم اثبات کنیم که از کجا آورده​ایم بسیار زمان بر است. عاقلانه​ترین رفتار در این شرایط این است که تا می توانیم اطلاعات مالی را کنترل کنیم. بنابراین به نظر من افراد مطابق با محیطی که در آن زندگی می کنند در فضای کسب و کار فعالیت می کنند و هر فردی مطابق با سقف درآمدی که دارد رفتارهای خاص به خوش را هم دارد و این سطح درامد است که به رفتارهای متفاوتی منجر می شود. قطعا کسانی که در این فضاها فعالیت دارند افرادی با هوش پایین، بی اطلاع و کم سواد نیستند. مثلا فردی که هزار نفر را در یک مجموعه سرپرستی می کند مطمئنا فرد باهوشی است.

به نظرشما در ایران کارآفرینان برای رشد در فضای کسب و کار باید به یک جریان سیاسی وصل باشند؟

زمانی که درمورد کسب و کار صحبت می کنیم فضای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مدنظر ماست و البته بحث بسیار مهمی نیز است. همه این عوامل هستند که در کنار یکدیگر می توانند تاثیرگذار و کارآمد باشند و نبود یکی از این پارامترها قطعا کارآفرین را فرد موفقی نخواهد کرد. بنابراین زمانی که درمورد زیر ساخت​ها صحبت می​کنیم احتیاج داریم که به همه این عوامل توجه کنیم. اما زمانی که طبق آمارهای گرفته شده این موضوع را تحلیل می کنیم متوجه می شویم که درصد بسیار بالایی از کارآفرینان سهم زیادی در داشتن ارتباط سیاسی ندارند. در فضای کار آفرینی باید بر اساس عدد و رقم صحبت کرد و این اطلاعات و آمار و ارقام به ما ثابت می کند که عدد بزرگی برای ارتباط سیاسی وجود ندارد و جالب این است که بدانید بسیاری از کارآفرینان موفق ما افرادی خود ساخته اند به این معنا که ثروتشان ثروت موروثی نبوده و اتفاقا افرادی هستند که اکثرا شهرستانی هستند. به هر حال زمانی که درآمد از حدی عبور می​کند و بیشتر می​شود جاذبه آفرین می شوید. فردی که درآمد یک میلیاردی دارد یک گروه خاص را به خودش جذب میکند و کسی که 10 میلیارد درآمد دارد. گروه دیگری از افراد جامعه را به سمت خود می​کشاند. به نظر می​رسد در بحث کارآفرینی عاملی که بسیار مهم و موثر است و البته عامل تولید ثروت نیز است در واقع درونیات خود فرد کارآفرین است. توانایی فردی بسیار موثر است و خود ارتباط برقرار کردن یک توانایی است و دیده شده است که ضعف درونی فرد باعث شده بسیاری از کارآفرینان کسب وکارشان به شکست بی انجامد. بسیاری از کارآفرینان در دوره رکود چند ساله فرصت آفرینی استثنایی کردند و این نشان دهنده ای این موضوع است که توانایی فردی تا چه حد می تواند در رشد یک کارافرین موثر باشد.