سینا قنبرپور: ماجرای ساخت «پتروشیمی نگین مکُران» که قرار بود در ۵۰ کیلومتری جاده چابهار- نیکشهر انجام گیرد ولی با اعمال نفوذهایی در زمین‌های منطقه آزاد چابهار در حال اجراست همچنان نگرانی‌هایی را متوجه مردم این منطقه کرده‌است.
گرچه با درخواست شورای شهر چابهار از سازمان حفاظت محیط زیست سیدمحمد مجابی، معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امورمجلس این سازمان نامه‌ای ۴ صفحه‌ای در تأیید خطرات اجرای این پروژه نوشت و با وجود دستور بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب چابهار کارگاه ساختمانی «پتروشمی نگین مکران» پلمپ شد، اما مجریان استانی و کشوری با تکیه بر این استدلال که چنین کاری موجب فرار سایر سرمایه‌گزاران می‌شود ملاحظات زیست‌محیطی را زیرپا گذاشته و به ادامه فعالیت مشغولند.
این وضع سبب شد تا دو معاون سازمان حفاظت محیط زیست جمعه ۱۴ آذرماه ۱۳۹۳ برای بررسی این ماجرا راهی چابهار شوند. شاید پیش از آنکه نتیجه سفر معاون محیط زیست طبیعی و معاون محیط زیست انسانی این سازمان مشخص شود بد نباشد مروری بر نامه مجابی خطاب به شورای شهر چابهار داشته باشیم.
در این نامه آمده است :
صنایع پتروشیمی از آلاینده‌ترین واحدهای صنعتی در سه بخش تولید فاضلاب صنعتی، آلودگی هوا و همچنین ضایعات و لجن‌های هیدورکربنی در فرایند تولید صنعتی است. احداث این صنعت در چابهار در صورت عدم مکان‌یابی مناسب از یک طرف به کلیه زیست‌بوم‌های نوار ساحلی دریای عمان و تنوع زیستی سواحل آسیب جدی خواهد رساند و از طرف دیگر برکلیه فعالیت‌های تجاری بندر آزاد چابهار و سکونتگاه‌ها و شهرک‌های مسکونی و توریستی تا شعاع ده‌ها کیلومتر تأثیرات محدودکننده و آلوده‌زا به دنبال خواهد داشت.
در این رابطه اصل احداث مجتمع پتروشیمی در بندر چابهار با توجه به نقش مهم اقتصادی - اجتماعی آن مورد تأکید و تأیید اداره کل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان بوده، اما با عنایت به ضوابط و مقررات زیست‌محیطی در بند الف ماده ۱۹۲ قانون برنامه پنجم توسعه اجرای طرح‌های پتروشیمی در هر مقیاس مشمول تهیه گزارش ارزیابی می‌شد. ضمن اینکه مکان‌یابی مناسب جهت استقرار طرح مذکور از اولویت‌ها به شما می‌رود.
متأسفانه پیرو گزارش‌های کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با توجه به جانمایی نامناسب محل اجرای پروژه در مجاورت روستاهای پارک بشیر، پارک شیخان و شنام و منطقه حساس خلیج چابهار و تأثیر سوء این موضوع بر سکونتگاه‌ها و فعالیت‌های موجود منطقه، مجریان طرح قبل از اخذ یا تاییدیه زیست‌محیطی مکان اجرای پروژه، اقدام به ساخت و ساز در محل یادشده کرده که این امر مغایر با ضوابط زیست‌محیطی است که در این راستا مکاتبات متعدد با مجری پروژه انجام و نسبت به تعطیلی فعالیت آن‌ها با همکاری مراجع محترم قضایی اقدام شد.
همچنین موضوع در جلسه امکان‌سنجی و مکان‌یابی طرح پتروشیمی چابهار در دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان مطرح شده است و پیرو آن بازدید مشترکی با حضور مدیران کل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی و مدیریت سواحل سازمان حفاظت محیط زیست به همراه نمایندگان وزارت نفت، پتروشیمی و مجریان طرح از محل پیشنهادی صورت گرفت که با توجه به حساسیت موضوع تا کنون مورد تأیید محیط زیست واقع نشده است.
در این رابطه مجریان مربوطه نسبت به تهیه گزارش زیست‌محیطی اقدام کرده که طرح مربوطه در اولین جلسه کارگروه ارزیابی زیست‌محیطی استانی با حضور نمایندگان دستگاه‌های مربوطه، استادان دانشگاهی عضو کارگروه و مجریان پروژه در مورخه ۲۳ دیماه ۱۳۹۲ مورد بحث و کارشناسی قرار گرفت و نظرات اعضای کارگروه در خصوص مشکلات مکان‌گزینی سایت پتروشیمی چابهار بدین‌صورت مطرح شد:
۱) عدم توجه به موضوع پدافند غیرعامل و مخاطرات طبیعی بالاخص دریایی محدوده سایت انتخابی با توجه به مطالعات یکپارچه صورت گرفته مناطق ساحلی (ICZM) سازمان بنادر و دریانوردی و یا تحقیقات دانشگاهی که بخشی به صورت مقاله در مجلات و کنفرانس‌های بین‌المللی ارائه شده است.
۲) عدم بررسی خطرات زمین‌شناسی منطقه به علت جوان بودن و تغییر سطح سواحل که بین ۱- ۳ سانتی‌متر در برخی نقاط بین ۳-۵ میلیمتر در حال بالا آمدن است.
۳) گزارش مربوطه فاقد مطالعات جامع دریایی منطقه تحت تأثیر، مانند مشخصات فون و فلور دریایی، مدل‌سازی جریانات، فیزیک، شیمی، زیست و زمین‌شناسی دریایی است.
۴) عدم بررسی اکولوژیکی مناطق حفاظت شده دریایی در محدوده تاثیرگذار که در مرحله آگهی روزنامه رسمی هستند ( منطقه مرجانی خلیج چابهار در مجاورت آب‌های ساحلی هتل لیپار و منطقه حفاظت شده تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها در منطقه کچو).
۵) عدم مطالعات جامع نحوه برداشت تا استحصال و تخلیه آب از سیستم به دریای عمان جهت جلوگیری از تخریب خلیج چابهار در بلندمدت.
۶) عدم جانمایی محدوده لوله برداشت آب و تخلیه بر روی نقشه تا از طریق مطالعات میدانی و غواصی و جریان‌شناسی دریایی این مکان‌ها مورد بررسی قرار گیرند.
۷) عدم جانمایی و استقرار آب‌شیرین‌کن طرح.
۸) عدم بررسی شکواییه‌های مردمی روستاهای پارک بشیر، پارک شیخان و شنام، افغان و کلی محدوده اثرگذار از سایت پتروشیمی در منطقه پیشنهادی.
لذا به دلایل بندهای هشتگانه فوق چون اصل مکان‌گزینی سایت پتروشیمی چابهار مورد تأیید اعضاء قرار نگرفت بنابراین مباحث HSE و اثرات زیست‌محیطی آن یکی از چالش‌های اصلی است که در صورت انجام بندهای هشتگانه مورد بررسی مجدد قرار خواهد گرفت.
شایان ذکر است در نزدیکی سایت انتخابی پتروشیمی، پروژه پالایشگاه چابهار نیز بدون اخذ مجوز زیست‌محیطی تأیید مکان، کلنگ‌زنی شده که انتخاب این محل از شاخص‌های زیست‌محیطی استفاده نشده است و کلیه ایراداتی که بر سایت پتروشیمی وارد شده بر گزینه پالایشگاه نیز تأکید می‌شود.
همچنین در خصوص عبور مسیر راه‌آهن چابهار - ایرانشهر - زاهدان در محدوده شهری منطقه ویژه گردشگری بهاران و سواحل زیبای دریای عمان به استحضار می‌رساند با توجه به بررسی‌های به عمل آمده طرح‌های راه‌آهن در ۲۰ کیلومتری عرض ساحلی نوار ساخلی جنوب، مشمول تهیه مطالعات ارزیابی زیست محیطی هستند که در این زمینه با حوزه نظارت و کنترل بر پروژه‌های استان سیستان و بلوچستان مکاتبه شده است.
همچنین در جلسه مورخه ۱۵ اردیبهشت‌ماه دفتر فنی استانداری در شهرستان چابهار مقرر شد مشاور مربوطه هماهنگی‌های لازم را در این خصوص با اداره کل محیط زیست استان به عمل آورد.
***
پس از انتشار این نامه و ارسال آن به شورای شهر چابهار و سایر پیگیری‌های انجام گرفته قاضی اسلام‌نیا بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب چابهار طی دستوری به شماره ۱۳۳/۹۲۰۱۳۸ به تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۹۳ توقیف فعالیت در محدوده «پتروشیمی نگین مکران» شد.
در این دستور خطاب به ریاست کلانتری ۱۴ منطقه آزاد تجاری - صنعتی چابهار آمده است: «بازگشت به گزارش شماره ۲۴۵۱/۳/۱۹۳۸/۹۳ مورخه ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۲ مقرر می‌دارد با همکاری و راهنمایی ماموران انتظامی آن مجموعه و ماموران یگان حفاظت محیط زیست، به فوریت نسبت به متوقف کردن عملیات متجاوز به محیط زیست مباردت کرده و در صورتی که نیاز به توقیف وسایل و ابزار در حال استفاده در عملیات اجرایی متجاوز باشد ابزار و وسایل متوقف و در محل مناسبی جهت نگهداری امانی طی صورتجلسه‌ای تحویل امین موثقی شده و نتیجه امر در اسرح وقت و حداکثر ظرف یک هفته آینده به این مرجع گزارش شود.»
متعاقب این دستور مجموعه فعالیت‌های راه‌سازی حاضر در «پتروشیمی نگین مکران» متوقف و این مجموعه پلمپ شد. اما با نفوذ مدیران مجموعه یاد شده و این استدلال که توقف این کار موجب ایجاد ناامنی و اعتراض بین کارگران و کارمندان و همین‌طور نگرانی سرمایه‌گزاران می‌شود پلمپ شکسته و فعالیت از سر گرفته شد.
۴۷۴۷
نظر شما