نمایشگاه کتاب و نمایشگاه خوار و بار/تشابهات و اختلافات

در این که نمایشگاه سالانه ی کتاب یک رخ داد فرهنگی است ،شکی نیست .میزان استقبال از حضور در نمایشگاه بسیار زیاد است .میلیونها نفر از اطراف و اکناف برای این رخداد مبارک به تهران و همزمان بعضی از مراکز استانها  هجوم می آورند تا غذای روحشان را با قیمتی مناسب تهیه کنند .

درست شبیه به همان کاری که نمایشگاههای کالای اساسی جهت رفع نیاز غذای جسم انجام می دهند.با عرضه ی انواع مواد غذایی سعی می کنند به اقتصاد خانوارها کمک کنند و با درصدی تخفیف برنج و روغن نباتی و عدس و ماش را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند.

البته این تفاوت وجود دارد که در نمایشگاه مواد غذایی کتاب عرضه نمی شود ولی در نمایشگاه کتاب بازار کالای مصرفی به حدی هست که اگر در تحول فکریتان نیاز به غذای جسم پیدا کردید ،گرسنه نمانید و رمقی برای برگشتن به خانه داشته باشید .

حتما کسانی که سیاستگزاری نمایشگاههای کتاب را حدود یک ربع قرن برنامه ریزی می کنند ، اهداف و الگویی را در نظر دارند و حتما سعی می کنند تا کار را به قدری آسان کنند که کتاب دوستان به آنچه علاقمندند ،دست رسی آسان داشته باشند و بعد از خرید کتاب احساس غبن و پشیمانی نکنند.

اگر از سیاستهای پنهان و آشکار وجود این رخ داد فرهنگی  را نادیده بگیریم و به واقیتهای موجود در جامعه بپردازیم ، چه آماری در دست داریم که ادعا کنیم اکثر خریداران کتاب در غرفه های کتاب درسی و کنکوری سرگردان نیستند و در رقابت کور ورود به دانشگاه گرفتار نیستند( اصلا لازم به توضیح نیست که هدف از این جملات سنگ کم  گذاشتن در ترازوی دانشگاه و سیستم آموزشی نیست. موسسات آموزشی که در طی سال مشتریان خاص خود را دارند و نمی تواند هدف اصلی از ایجاد نمایشگاه کتاب باشد)

کتابهای تخصصی و علمی که مشتریان خاص خود را دارد و تخفیف موجود در بعضی از غرفه ها می تواند انگیزه ی خوبی برای خرده فروشان شهرستانها باشد تا در این بازار آشفته سود لازم را از تجارت کتاب به دست آورند.

در بعضی از گوشه و کنار غرفه ها هم کتابهایی که احتمالا با سلیقه ی گرداندگان جور در نمی آید، به صورت افست جلد شده و در اختیار متقاضیان قرار می گیرد ؛که  دومین جاذبه ی نمایشگاه کتاب  بعد از کتابهای آموزشی هستند.

اگر سیستمی تعبیه شود که از مجموع کتابهای خریداری شده چند درصدآنها تا نمایشگاه دیگر مطالعه می شود وفقط به خاطر جلد و رنگشان در دکوراسیون منزل استفاده نمی شوند؛ شاید می توانستند راهکار درست را انجام دهند .

مطلب دیگر اینکه بسیاری از خریداران که برای مراکز آموزشی و به هدف پر کردن کتابخانه های مراکز آموزشی به عنوانهای خاصی روی می آورند باز بیشتر به کسب امتیازشان در مجموعه ی آموزشگاههای رقیب می اندیشند نه به مطالعه ی کتاب و پیشبرد عمق اندیشه ها. دلیلش هم خاک خوردن بسیاری از کتابها در قفسه های کتابخانه های منازل و دانشگاههاست.

اصلا قصدمان زیر سوال بردن این حرکت فرهنگی عظیم نیست ولی با صراحت می توان ثابت کرد اگر انتظاری بیش از یک نمایشگاه خواربار از این رخ داد فرهنگی داشته باشیم کاری عبث است..

تفریحگاه خوبی است ، به هر حال از خانه بیرون می آیی ؛جو روشنفکری و کتاب خوانی به خود می گیری و غافل از گردش مالی 60 میلیون دلاریش و بالیدن به 40هزار عنوان کتابش یک روز را با خاطره ی یک تحول خوب به پایان می رسانی.

نه ایجا و نه این فرصت کفایت می کند تا بتوانیم به یک فهم مشترک برسیم که کار خیلی ،خیلی بهتر از این می تواند انجام شود

امید است مثل نمایشگاه ارزاق عمومی اجناس بنجل و تاریخ مصرف گذشته و به درد نخور به مشتریان فروخته نشود و خریداران هم به رقابت خرید به دنبال کتابهایی نروند که مدتها در خانه خاک بخورد و بلاستفاده به فراموشی سپرده شود. نمایشگاه بیست ونهم را با یک خانه تکانی و زیر ساخت تحول یافته آرزومندیم . دست زحمت کشان خالص درد نکند. کمی سعه ی سدر و یک نظر سنجی علمی از نویسندگان و ناشران و کمی تساهل و تسامح بازار قاچاق کتاب را از رونق خواهد انداخت . به امید آن روز که حضور در نمایشگاه موقتی به حضور در کتاب فروشیهای دایمی بدل شود.