همواره يك گروه نمايشی تلاش مي‌كند تا مخاطبين بيشتري را با اثر خود همراه كند و استقبال از يك نمايش همچنين ميزان ارتباط مخاطب با اثر، همواره براي گروه اجرا كننده اهميت دارد.
حال در اين ميان ما با دو گروه از مخاطبان سرو كار خواهيم داشت. دسته‌ی اول افرادي كه علاقه‌مند به ديدن تئاتر هستند ولي براي آن هزينه‌اي پرداخت نمي‌كنند و دسته‌ی دوم گروهي است كه حاضر است براي علاقه‌ی خود هزينه كند و بليت تهيه نمايد. وقتي ما در يك گروه نمايشي حضور داريم و اثري را تولید و عرضه می‌کنیم از ميان اقوام، دوستان و اطرافيانمان افرادي علاقه‌مند به دیدن نمایش هستند و معمولا از ما طلب بليت میهمان مي‌كنند.
حال اگر به هر دليل ما به تقاضاي ايشان پاسخ مثبت ندهيم و ضمن عذرخواهي، دعوت كنيم تا خودشان هزينه‌ي خريد بليت را پرداخت نمایند، بي شك بخشي از اين علاقه‌مندان از رسيدن به خواسته‌يشان منصرف مي‌شوند! ريشه‌ی اين مسئله كه چرا عده‌ای براي خريد بليت تئاتر حاضر به پرداخت هزينه نيستند را مي‌توان در مسائل اقتصادي و فرهنگي جامعه جست و جو كرد ولي اين نكته يك روي ديگر هم دارد و آن خود گروه توليد كننده است كه چه نوع محصولي را به لحاظ كيفيت آماده و به چه شكلي عرضه مي‌كند؟
به عنوان مثال اگر در يك مناسبت، محصولي را به صورت رايگان توزيع كنند احتمال اينكه افرارد زيادي آن را دريافت كنند بسيار زياد است ولي اگر براي همان محصول قيمتي را اعلام كنند افراد تامل كرده و برای خرید آن دچار شك مي‌شوند: اين محصول چيست؟ چه كيفيتی دارد؟ چقدر كاربردي است و مورد نياز است؟ در مقايسه با محصولات مشابه به لحاظ قيمت و كيفيت چه جايگاهي دارد؟ و ... پس با اين وجود مي‌توان تا حدودي حق داد تا افراد برای پرداخت هزينه‌ی بليت تئاتر كمي دچار تردید شوند و وظيفه‌ی ما در اينجا اين است تا مسئوليت خودمان را به خوبي انجام دهيم و آن‌ها را برای خرید بلیت متقاعد کنيم. به عبارت ديگر بي‌شك ما نمي‌توانيم در حل مسائل کلان اقتصادي و فرهنگي کشور كاري موثر انجام دهيم ولي لااقل مي‌توانيم با افزايش كيفيت محصول خود (در اينجا يك تئاتر) و تلاش براي معرفي خوب و عرضه‌ی مناسب آن، گروهی از مخاطبان كه برای خرید بلیت دچار ترديد مي‌شوند را متقاعد كنيم كه از پرداخت اين هزينه پشيمان نخواهند شد. ولي در شرايط فعلي كار سخت در همين جاست. آيا در شرايط كنوني تنها كيفيت كافي است؟ نقش تبليغات چگونه است و چطور بايد براي نمايشمان تبليغ كنيم؟ لزوم استفاده از چهره‌ها در موفقيت يك اثر نمايشي تا چه حد ضروري است؟ وظيفه‌ي متوليان تئاتر و مسوولان تئاتري- فرهنگي كشور و مراكز مرتبط در چنين شرايطي چيست؟
در گذشته پارامترهاي مشخصي در استقبال از يك اثر نمايشي موثر بود. ولي در زمان حال و با افزايش توليدات و اجراهاي تئاتري همچنين وجود فضاي مجازي و تغيير در شكل و نوع تبليغات، اين پارامترها دچار تغيير شده است و ديگر نمايش‌نامه، كارگردان، گروه اجرايي، سالن، زمان و ساعت اجرا و... به تنهايي دليل محكمي براي استقبال و يا عدم استقبال از يك اجراي نمايش نخواهد بود.
معتقدم تعداد مخاطبان تئاتر علي‌رغم افزايش در سال‌هاي اخير، نسبت به افزايش توليدات تئاتري برابري درستي ندارد. يعني ضريب افزايش توليدات نمايشي به مراتب بيش از رشد مخاطبان تئاتر است و در حال حاضر مخاطبان تئاتر در ميان سالن‌ها و اجراهاي متعدد تئاتري تقسيم شده‌اند و در اين ميان افرادي كه در آثارشان استفاده‌ي بيشتر و هوشمندانه‌تري از چهره‌ها مي‌كنند شانس موفقيت بيشتري دارند.
نكته‌ي ديگر در اين ميان، تنهايي گروه‌هاي نمايشي براي تبليغات در اين رقابت است. اغلب روابط عمومي سالن‌هاي نمايشي فعاليت ويژه‌اي در تبليغات و اطلاع‌رساني مناسب نمايش‌هايشان ندارند و به ساده‌ترين شكل اطلاع‌رساني بسنده مي‌كنند. سامانه‌هاي فروش نيز برنامه‌ي شفاف و اصولي براي حمايت از آثاري كه خودشان فروش اينترنتي آن‌ها را بر عهده مي‌گيرند، ندارند و بيشتر متكي به روابط شخصي و تجاري هستند.
در اين ميان همه‌ي بار مسووليت بر عهده‌ي خود گروه‌هاي نمايشي است. در چنين وضعيتي اغلب نمايش‌هاي موفق آن‌هايي مي‌شوند كه از چهره‌ها استفاده مي‌كنند چراكه افراد شناخته شده در فضاي مجازي بيشتر مورد توجه هستند و صفحات شخصي و يا مرتبط با آن‌ها از سوي مخاطبان بيشتر ديده مي‌شود.
خود رسانه‌ها نيز اغلب تمايل بيشتري دارند تا به آثاري كه از وجود چهره‌ها بهره گرفته‌اند توجه كنند. سالن‌هاي نمايشي نيز علي‌رغم ادعاهاي مختلف و شعار كيفيت‌گرايي، حضور چهره‌ها را بيشتر مي‌پسندند چرا كه حاشيه‌ي امن‌تري براي فروش گيشه فراهم مي‌كنند و بي شك در چنين شرايطي سهم سالن (چه دولتي و چه خصوصي) در اين ميان بيشتر خواهد بود.
همچنين سامانه‌هاي فروش اينترنتي بليت تئاتر كه اين روزها بازارشان داغ‌تر از گذشته است، روي چنين آثاري مانور بيشتري مي‌دهند چون به لحاظ ريالي و تبليغاتي برايشان سود بيشتري دارد و بدين صورت توازن بازار عرضه تغيير كرده و ملاك‌هاي موفقيت دستخوش تغيير مي‌شود. از همين روست كه در چنين شرايطي لزوم حمايت‌هاي مادي و معنوي اداره كل هنرهاي نمايشي از گروه‌ها بيش از گذشته احساس مي‌شود و اگر مديران تئاتري و فرهنگي خواهان رشد مناسب تئاتر و گروه‌هاي نمايشي هستند، بايد در چنين وضعيتي برنامه‌اي مناسب و مشخص براي حمايت از تئاتر‌ها و گروه‌هاي مستقل داشته باشند.
نظر شما