۰ نفر
۳۰ فروردین ۱۳۹۶ - ۰۶:۱۶

در مباحث قبلی در مورد نقش و اهمیت احزاب و اینکه ما باید الگویی بومی برای سازمان حزب ارائه دهیم و از کاستی ها و ضعف های احزاب غربی درس بگیریم، سخن گفتیم . در این کلام مختصر به این پرسش که مسئولیت احزاب برای شناخت شایستگی های افراد برای انتخابات ریاست جمهوری چیست- پاسخ داده می شود.

فرضیه: "به نظر می رسد وضعیت نابسامان تعداد بسیار زیاد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، به علت فقدان احزاب توانمند در عرصه رقابتهای انتخاباتی است، لذا احزاب برای سروسامان دادن به روند معرفی بهترین ها به مردم، بایستی مسئولیت پذیر باشند." در کشورهای دمواکراتیک در جهان ما چنین بی نظمی را نمی بینیم که افراد ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری را دست آویز و ابزاری برای مطرح شدن در رسانه ها و روزنامه ها بدانند. اگرچه مشارکت سیاسی شهروندان، امر بسیار مهم و راهبردی برای تبلور مشروعیت سیاسی یک کشور است، اما نوع و روش مشارکت می بایست نهادینه و براساس الگو و سبک مشخص و معقولی صورت پذیرد- ما هنوز به آن الگو دست نیافته ایم.

احزاب بهترین سازوکار و مکانیزم شناخت و معرفی نامزدهای انتخابات از جمله ریاست جمهوری است. در حال حاضر، در نظام های سیاسی در جهان، ما هنوز نهادی که بتواند جایگزین "احزاب" برای سیستماتیک کردن و شفاف سازی مشارکت سیاسی مردم، بویژه در رقابت های انتخاباتی شوند، نداریم.

احزاب مکانی برای تربیت و آموزش افراد برای تصدی پست های مدیریتی و برنامه ریزی برای اداره حکومت و دولتها هستند. حزب جایی است که افراد علاقمند به مشارکت نهادینه سیاسی از ابتدای ورود، طی سال ها مورد ارزیابی و شناخت دقیق قرار می گیرند و شایستگی ها، قوت ها و ضعف های آنها شناخته می شود. به عبارتی، حزب کارخانه آدم سازی است. حزب محلی برای ساختن مدیران ماهر و علاقمند به تصدی پست های مهم در دولت آینده است. براین اساس، ساختار و سازمان حزب نباید به فرد خاصی وابسته باشد. همین جا باید اشاره شود یکی از مشکلات و نارسایی های احزب در ایران، "فردگرایی" است. یعنی ظهور و افول حیات حزب سیاسی، وابسته به یک فرد است. در حالیکه حزب باید دارای آنچنان ساختار و تشکیلات قوی و باثباتی باشد که حضور و عدم حضور یک فرد، تاثیر چندانی در سازمان حزب ایجاد نکند و نهاد حزب، قادر باشد ده ها سال در عرصه های توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور نقش آوری داشته باشد.

حزب همچون دانشگاهی است که برای مدتی مشخص، فرد و افرادی مسئولیت رهبری و اداره آن را به عهده می کنند، و بدین وسیله تداوم و استمرار نهاد حزب را تضمین می کنند. در واقع ، دو عنصر تحول و استمرار، رمز موفقیت و نقش آوری احزاب در روند مشارکت سیاسی مردم است. لذا، احزابی که رهبری آن برای بیش از یک دهه در دستان یک فرد باشد، آن حزب سیاسی واقعی نیست. روند دموکراتیک در درون حزب وجود دارد و بهترین ها، بعنوان رهبران حزب برای یک دوره محدود از سوی اعضای آن برگزیده می شوند. بر اساس این روند و ساختار مردم سالاری و دموکراتیک است که احزاب می توانند در جامعه مورد اقبال و مراجعه عمومی قرار گیرند.

نکته دیگر آنکه تفاوت احزاب در برنامه های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آنها می باشد. لذا در زمان انتخابات، علاوه بر معرفی بهترین برنامه ها و سیاست ها، بهترین نامردها باید به مردم نیز معرفی شوند. اینجا شایستگی و قابلیت های فرد و مهارتها و تخصص افراد نیز مهم است زیرا کاندیدها باید بتوانند اعتماد مردم را بدست آورند، ضمن آنکه بعد از پیروزی در انتخابات، بایستی لیاقت اجرای برنامه های مدون را داشته باشند. اگر احیانا فرد منتخب بعد از پیروزی در انتخابات، نتواند در پست مورد نظر کارایی داشته باشد، ابتدا این حزب است که به او تذکرو مشاوره های لازم را می دهد، او را در راه پر فرازو نشیب اداره کشور هدایت و راهنمایی می کند.

در واقع، علاوه بر فرد منتخب، حزب در برابر افکار عمومی مسئولیت پاسخگویی در برابر نامزدهای معرفی شده را دارد و در صورت کوتاهی، مورد مواخذه افکار عمومی و سایر احزاب مخالف قرار می گیرد. البته لازم به ذکر است، برای خروج یک عضو از یک حزب و عضویت او در حزبی دیگر، هیچ محدودیتی نیست و سازو کار آن هم مشخص و معین است.

مهمترین فواید احزاب در روند مشارکت سیاسی و توانمند کردن قابلیت های یک کشور آن است. آنها از سوء استفاده افراد فرصت طلب که از ساختارها و بنیان های فکری با ثبات برخوردار نیستند، جلوگیری می کنند. یکی از گرفتاری های ما بعد از انقلاب آن است که در فقدان احزاب قوی، افراد از فرصت های سیاسی به نفع منافع شخصی استفاده می کنند و این ناهنجاری سیاسی متاسفانه به اعتماد عمومی و به نظام و کشور آسیب های جبران ناپذیری وارد می کند. فقدان احزاب سیاسی، بهترین شرایط را برای افراد فرصت طلب مهیا می سازد. آنها در پناه فضای ابهام و غبارآلود و عدم وجود نهادهای مشروع، گرایش های سیاسی واقعی و درونی خود را برای دستیابی به منافع شخصی پنهان می سازند، لذا بطور مستمر و متناوب اقدام به تغییر گرایش سیاسی خود می نمایند. اثبات این مسئله امر مشکلی نیست و در یک پژوهش میدانی، با استفاده از داده های خام می توان نمونه های بسیاری را مشاهده کرد. بنابراین، فرضیه تصورکنید، فردی بدون برخورداری از شایستگی های لازم فردی، اخلاقی و اسلامی، بدون حضور در چارچوب و پلکان ترقی حزبی - که برای ارزیابی های توانایی های افراد انجام می شود- بصورت اتفاقی و با یک موج سیاسی و تبلیغاتی به پست مهم دولتی و حکومتی برسد، این انتخاب می تواند آثار منفی بر نظام و کشور و زندگی آحاد مردم ضربه وارد نماید. این همان ناهنجاری و ایجاد اختلال در مشارکت سالم و منسجم سیاسی شهروندان است. ما باید با عدم الگو برداری از احزاب غربی، نسبت به ایجاد سبک ویژه ای برای حزب اهتمام ورزیم.

این نابسامانی موجود در ثبت نام اولیه، تعیین و معرفی نامزدها برای انتخابات ریاست جمهوری و نیز رصد نهادینه گفتار و رفتار منتخبین برای اداره کشور، برای هر نظام سیاسی، بویژه برای کشور ما بسیار خطرناک است و می تواند حیثیت و مشروعیت سیاسی را تا ورطه سقوط پیش ببرد.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 656414

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
6 + 3 =