بپرهیز جانم ز اسراف‌ها

دوستی می گفت در چین در محفلی با یک فرهیخته ای غذا می خورد او به شدت نسبت به تک تک دانه های برنج حساس بود و از یک دانه آن هم نمی گذشت. گفت علت را پرسیدم، گفت ما ملتی هستیم با جمعیت بیش از یک ملیارد و سیصد میلیون نفر، اگر هر نفر یک دانه برنج را صرفه جوئی کند می شود یک میلیارد و سیصد میلیون دانه برنج و این خود حجم عظیمی است!

در کشور ما با جمعیت 80 میلیون نفر نمونه های اسراف در همه جا و همه چیز فراوان و بی شمار است اما گاهی وقتی با کسی در باره این موارد جزئی صحبت می کنی بلا فاصله می گوید ببین اسراف این جا نیست در آنجاهائی است که میلیون، میلیون، بلکه میلیاردها را می برند، می خورند و اختلاس می کنند و چه چه! که البته حرف درستی است، ولی مگر با این توجیه می توان از واقعیت فرار کرد؟
اگر چه این ها موارد جزئی وکوچک است ولی اگر کسی در زندگی کوچک و شخصی خود مبالات نداشت اگر روزی هم به مقامی و منصبی برسد همین¬گونه خواهد بود. کسی که زندگی شخصی اش با زندگی اجتماعیش تفاوت داشته باشد قطعا اگر به جائی برسد دسته گل به آب خواهد داد! مگر نه این است که بسیاری از کارهای خلاف در بدنه دولت انجام می شود و مگر نه این اصطلاح جا افتاده است که در هر اداره تو مثلا آبدارچی را ببین همه مشکلاتت حل می شود!

این است که باید به زندگی خانوادگی و تربیت آن بها داد و این است راز موفقیت آنهایی که خانواده را هدف گرفته و در عدم تشکیل و یا متلاشی شدن آن تلاش می‌کنند.

من در یک جلسه رسمی در اداره ای در سر ناهار اهمیت مسئله را مطرح کردم و داستان چینی بالا را نقل کردم و گفتم چرا موقعی که غذا می آورند ما از اول آن اندازه ای را که می توانیم بخوریم جدا نمی کنیم تا بقیه آن، با رغبت مورد استفاده دیگران باشد؟ چرا بطری آبی که در مقابل ما می گذارند را باز می کنیم و بخشی از آن را می نوشیم و رها می کنیم، با آنکه می دانیم دیگران از مانده آن استفاده نمی کنند. قبلا هم از خدمه این جلسه میهمانی پرسیدم که این مانده آب یا غذا را چه می کنید گفتند دور می ریزیم. من پیشنهاد کردم دو کار بکنید یا از اول و به صورت مشارکتی آنچه را مصرف می شود جدا کنید تا چیزی به صورت دست‌خورده باقی نماند و یا اینکه هر چه از غذا و آب یا میوه از ما باقی ماند آن را با خود ببرید و درخواست کردم بیایید این را به عنوان فرهنگ تذکر دهیم و اجرا کنیم. خوشبختانه مورد استقبال قرار گرفت و چندین غذا و بطری های آب دست نخورده باقی ماند.
در این کشوری که همه چیز در بحران است و به ویژه آب چرا چنین می کنیم؟ من مواردی از اسراف را به طور مثال می شمارم:
هر مغازه ای که می روی هر جنس خرد و کوچک تو را هم در کیسه های پلاستیکی می گذارند و تازه اگر نگذارند بعضی ها معترض می شوند!
این کیسه ها که توسط شرکت های تبلیغی توزیع می شود و درون آن هم حتما یک کاغذ نفیس تبلیغی هست دو ضرر دارد یکی نفس کیسه های پلاستیکی که باعث آلودگی محیط زیست می شود و دیگری تبلیغات درون آن که اغلب دور ریخته می شود والبته هزینه آن را شرکت ها بر روی کالای خود می کشند و یا از کیفیت اجناس خود می کاهند.

هتل ها و رستوران ها که به وفور غذاهای اضافه و حتی دست نخورده را دور می ریزند و حتی وقتی به خدمه آنها اعتراض می کنی می گویند صاحبکار دستور داده و اگر حتی ما آنها را برای مصرف شخصی ببریم جریمه و یا حتی اخراج می شویم. اگر این رستوران ها از مواد یارانه‌بر استفاده کنند که واقعا ظلم مضاعفی به مردم فقیر صورت گرفته است!

آبی که برای شستشو با فشار هر چه بیشتر باز می کنیم و یا برای مصارف غیر ضرور به کار می بریم از مصادیق حتمی اسراف است و اگر دچار وسواس شده باشیم هر چند مؤمن و مقدس باشیم باز هم مصیبتی مضاعف است.
با گران شدن نان اگر چه در کیفیت آن بحث هاست ولی ظاهرا از دور ریختن ها و خوراک دام شدن آنها دست کم در بعضی مناطق رها شده ایم.
این دلار هایی که همچون خون کشور است و سخاوتنمدانه از جیب ملت داده می شود برای ورود کالاهای تشریفاتی و یا مسافرت های غیر ضرور نمونه بارز آن است.
این کارمندانی که در ادارات بیکار اند و یا کم کارند و از آنها بهینه استفاده نمی کنیم نه تنها خدمتی در خور و شایسته نمی کنند که خود هزینه افزا هستند.
کارهایی که ثمر ندارد و فقط جنبه نمایشی دارد از مصادیق اسراف است اگر نتوان عنوان بدتری به آن نسبت داد. مثل استیضاح سه وزیر بدون ننیجه در مجلس! زیرا در بعضی موارد به خاطر غرض های شخصی و یا انتقام های سازمانی است و با آنکه نتیجه از پیش معلوم است کارهایی انجام می شود که جز اسراف و بلکه اضرار چیز دیگری ندارد.

از این موارد هر کس می تواند به آن بیفزاید و آن را نشر دهد و به ویژه در زندگی های خانوادگی خود و با درخواست از خانم های خانه دار که اجرا کنند. ساده بگیرند و به اندازه درست کنند و درست مصرف کنند و از ظرف های کمتر (حتی یک ظرف) برای خوردن غذاهای گوناگون استفاده نمایند تا برای شستن مجبور نباشند از آب بیشتر استفاده کنند.