راه اول الزامات خود را می‌طلبد و از منظر منطقی نیز جنگیدن و رویارویی که هیچ حتی باز کردن دو جبهه همزمان عقلانی نیست، اما راه دوم نیز بی مخاطره و کم‌هزینه نیست و صعوبت خاص خود را دارد.
پیش از این نویسنده در یادداشتی با عنوان «روسای جمهور هزاره سوم!» متذکر شده بود ما می‌فهمیم مردم آمریکا چه می‌کشند؟ کتاب جنجالی «آتش و خشم؛ درون کاخ سفید ترامپ» که درباره سال ابتدایی فعالیت دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور در کاخ سفید نوشته شده است، افراد را یاد کتاب معجزه هزار سوم می‌اندازد که برای رئیس دولت مهرورز محافظه‌کاران نوشته شد. کسی که مانند ترامپ به‌راحتی دروغ می‌گفت و یا دائم نظرش را عوض می‌کرد و به‌جز خود به چیز دیگری فکر نمی‌کرد. گرچه او فعلاً از بند جسته و از نفس افتاده است، اما چمدان سنگین ترامپ همچنان ممکن است نگذارد او دوره‌اش را تمام کند و یا با حکمی حکومتی توسط سیستم آمریکا، نخبگان و بخشی از مردم آمریکا تا پایان دوره استخوان در گلو تحملش کنند. هیچ دو انسانی را نمی‌توان یافت که از اهالی دنیای سیاست نبودند، اما با ورود به این عالم جز بد یُمنی برای مردم و دنیا به بار نیاوردند.
نگاهی به تصویر بزرگ دنیا و مخصوصاً خاورمیانه نشان می‌دهد که هیچ موقع دنیا به این اندازه دچار هرج‌ومرج نشده و هیچ زمانی جایگاه بین‌المللی آمریکا تا این میزان لطمه نخورده بود. دوران پساداعش در خاورمیانه که احتمالاً با درد زایش و سزارین‌های متعددی همراه خواهد بود، در زمانی حساس در جریان است. این دوره که با عصر ترامپ در آمریکا همزمان شده برای هیچ‌یک از اطراف این موضوع دوران راحتی نیست. ایران در دوران ترامپ شرایط آرامی را پشت سر نمی‌گذارد. البته ترامپ در حال حاضر در داخل درگیری‌های فراوانی دارد. مسائل مرتبط با پرونده روسیه، دامادش، مایکل فلین و مسائلی از این دست تا آنجا پیش رفته که حتی شاید ترامپ خود را عفو کند و در سیاست خارجی نیز جنگ تعرفه‌ای مشکلاتی در اروپا و آسیا برای وی به وجود آورده است. اگرچه ترامپ آن‌قدر نامطمئن و غیرقابل محاسبه است که حرف‌هایش حتی موجب تعجب تیم و اطرافیانش هم می‌شود و همه حرف‌های وی را نباید از روی حساب‌وکتاب دانست، اما استفاده از هر فرصت و ظرفیتی نباید از چشم سیاست خارجی کشور دور بیفتد؛ زیرا در پی آرامش نسبی کنونی و در پی اقدامات تحریمی وی و تیمش، در آینده به احتمال زیاد تنش‌های سیاست خارجی ایران بیش از امروز بوده و یا باید آن‌ها را کاهش داد و یا برای عصر پیش رو آماده باشیم.
درگیری فعلی وی با مسائل داخلی و خارجی‌اش، برای ما مقداری فضای تنفس ایجاد کرده است، اما موضع ترامپ پس از حل مسئله کره شمالی نسبت به ایران به احتمال زیاد تهاجمی‌تر خواهد شد، هرچند ما نیز نباید منفعل و یا عکس‌العملی شویم؛ بنابراین باید در این مرحله مقداری استراتژیک فکر کرده و با برنامه‌ریزی بهتر و داشتن راهبرد مدون عملیاتی و تئوریک مشخصی کار کنیم. این مسئولت بخش مؤسسات علمی‌مان است و دانشگاه و مؤسسات خصوصی مطالعاتی باید در بخش نظریه‌پردازی و فراهم کردن زمینه تصمیم سازی به دستگاه‌های اجرایی کمک کنند؛ چراکه متأسفانه به دلیل بوروکراسی اداری واجد مؤسسات توانمند فکرساز در دولت نیستیم. دستگاه‌های اجرایی گرفتاری روزمره خود را دارند لذا باید مقداری تقویت ساختاری در آن‌ها در این دوران داشته باشیم که بتوانیم این دوره را به‌راحتی طی و منافع خود را حداکثری سازیم.
منبع: روزنامه ستاره صبح مورخ 20.3.97
نظر شما