گسست‌های دمکراسی آناتولی

از دور که نگاه می‌کنیم همه چیزعالی و خوب به نظر میرسد. ظاهرا تشکیلات سیاسی و نظامی بازسازی شده ناشی از تغییر قانون اساسی نشان می‌دهد در آینده یی نه چندان دور با ترکیه یی کاملا متفاوت روبرو خواهیم شد. اما این توصیفی الزاما مثبت نیست.برخی تحلیل گران سیاسی و دیپلمات های مقیم آنکارا معتقدند "این تغییرات سیستماتیک با محورشدن شخصیت آقای اردوغان در مرکز ثقل همه تحولات، با آنچه در باره آن آقای رئیس جمهور ادعا می کند دارای یک تناقض آشکار وآزار دهنده است." شکل گیری حکومت فرد محور ، پارلمانی تسلیم شده ومنفعل با رئیسی وفاداربه اردوغان و نهایتا زانو زدن همزمان ارتش و بورکراسی سنتی و ریشه دار ترکیه در برابر آقای رئیس جمهورآنهم پس از پاکسازی های عجیب و غریب بدنه آنها به دو بهانه همراهی با کودتای 15 ژوئیه 2016 و وفاداری به فتح الله گولن .اینها گوشه یی از اتفاقاتی هستند که به باور این تحلیل گران زمینه هرگونه خوشبینی به آینده را بالقوه از بین برده است. حتی گروه قابل توجهی از مخالفان دولت ومنابع مستقل خبری معتقدند کودتای 15ژوئیه یک عملیات حساب شده سیاسی - نظامی مشکوک برای تحقق شرایطی مانند امروز بوده است.

صرف نظر از این دیدگاه اما تا آنجا که به تحولات ساختاری کنونی مربوط می شود ،با تغییرات صورت گرفته و اعمال شده مشکل بتوان باور کرد سیستم سیاسی ترکیه لزوما به سمت یک دمکراسی تضمین شده و قابل دفاع در حال حرکت است. مستقل از تغییرات قانون اساسی وتحمیل سیستم ریاستی ،نوع تصمیمات اجرایی و یک سویه آقای رئیس جمهور طی کمتر از یک ماه گذشته،متاسفانه به این خوش باوری دامن نمی زند که ساختار جدید حتما به نتایج دمکراتیکی درترکیه منتهی خواهد شد . گرچه آقای اردوغان بدون در نظر گرفتن ماهیت جامعه ترکیه، خود مدعی ست داشتن قدرت برتر رئیس جمهور عملا به حل بسیاری از معضلات کنونی کمک خواهد کرد ودر این زمینه ظاهرا خوش باورانه اما غیر منطقی و ناموجه جمهوری فرانسه را الگو قرار داده!!،اما دلایل متعددی وجود دارد که چنین تمرکز قدرت یک سویه وغیر قابل کنترلی که اینک صورت قانونی و رسمی به خود گرفته به احتمال قوی به شکل گیری یک جامعه دو یا چند قطبی در ترکیه منتهی خواهد شد، مخالفان که از هم اکنون خود را آماده کرده اند. نه تنها بسیاری از مخالفان سیاسی با انگیزه وشناسنامه دار آقای اردوغان مانند کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوریخواه ، صلاح الدین دمیرتاش رهبر حزب دمکراتیک خلق ها ویا مرال اکشنرل رهبر حزب تازه تاسیس خوب، بلکه پاره یی از متحدان و همراهان ساکت شده سیاسی و حزبی سابق آقای اردوغان مانند عبدالله گل وداوود اوغلونیز ظاهرا به عمق نظرات و دیدگاه های آقای اردوغان چندان خوشبین نبوده والبته نگرانند. برخی آگاهان سیاسی ارشد مقیم استانبول که ترجیح می دهند خود را معرفی کنند در تایید اینگونه بدبینی ها به نوع تصمیمات و انتصاب های بی سابقه آقای رئیس جمهور طی دو هفته اخیر اشاره کرده و می گویند "اگر روند به همین صورت پیش برود قطعا مکانیزم رفت و برگشت قدرت و چرخش نخبگان سیاسی که خود آقای اردوغان نتیجه به قدرت رسیده همین چرخش طی تقریبا یک دهه و نیم گذشته بوده عملا به نفع او متوقف خواهد شد".

یک روزنامه نگار ترک مخالف وابسته به روزنامه جمهوریت می گوید "با این تصمیمات و تغییرات هرگونه امید به آینده سیاسی کشور از بین رفته است ". اشاره این روزنامه نگار ترک ظاهرا به تصمیم ها و انتصاب های اخیر آقای رئیس جمهور اشاره دارد. اعمال نفوذ برای انتخاب متحد قسم خورده و وفادار خود بن عالی ییلدریم به ریاست پارلمان ترکیه و انتخاب "فواد اوكتاو" مشاور ارشد و دوست قدیمی اش به معاون اولی رئیس جمهور نقطه اوج این نگرانی ها توصیف شده. ظاهرا وفاداری فواد اوکتاو به رئیس جمهور بیش از توانایی اش در اداره دولت و کشور اهمیت داشته است. از سوی دیگر عضويت برات آلبریک داماد آقای اردوغان و وزير وزارتخانه کلیدی اقتصاد در شوراى تصمیم گیری نظامى کشورو انتصاب دوست خود محمد چالیک معاون صنایع دفاعی و نظامی کشور به عضویت شورای عالی آموزش ، نگرانی ها نسبت به روند تصمیمات آتی آقای اردوغان را افزایش داده است .با این رویه اکنون به نظر میرسد کارمشترک مخالفان و آقای رئیس جمهور در دوسوی متفاوت همزمان و تازه شروع شده است. آقای اردوغان خود که مدعی ست تغییرات قانون اساسی و افزایش عجیب و غریب اختیارات او منجربه دمکراتیزه شدن کشور در سطح سیاسی و پیشرفت آن در سطوح اقتصادی و فنی خواهد شد!!.بسیار خب، اما صرف نظر از تناقض شکننده غیر قابل دفاع و آشکاری که در این دیدگاه وجود دارد،دمکراتیزاسیون ملی فرآیندی ست که وجود،اثر و نتایج آن را باید اول مخالفان حس و اصالت آن را تایید کنند. وقتی چنین حس وجود ندارد و عکس آن دیده می شود حتما یک یا چند جای کارایراد دارد. پس آقای رئیس جمهور از کدام دستاورد دمکراتیک برای ترکیه سخن می گوید؟
matinmos@gmail.com