سوریه: ماقبل و مابعد داعش؟!

بررسی ابعاد نشست کارگروه کوچک در ژنو با محوریت سوریه
ماهیت بیانیه نشست ژنو دقیقاً نشان می‌دهد که آن‌ها به دنبال حل و فصل بحران سوریه نیستند بلکه تاکید بر تجزیه از متن آن استنباط می‌شود. «نصرت‌الله تاجیک» سفیر اسبق ایران در اردن در تشریح ابعاد بیانیه نشست کارگروه کوچک در ژنو که برای بررسی آینده سوریه برگزار شد، اظهار کرد: اولین نکته‌ای که در تحلیل این نشست باید مورد نظر قرار گیرد این است که کارگروه مذکور هیچ منشاء و خاستگاه بین‌المللی ندارد و بیانیه‌ای که در پایان توسط هفت کشور حاضر در نشست (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، عربستان، اردن و مصر) منتشر شد در چارچوب هیچ دستورالعملی تهیه نشده است. این نشست را باید جلسه‌ای برای فرار رو به جلوی کشورهایی دانست که طی هفت سال اخیر تاکنون از هیچ تلاشی برای به هم ریختن سوریه و دامن زدن به بحران دریغ نکرده‌اند. البته مصر به دلیل اینکه درگیر مسائل داخلی خودش است از این امر مستثنی بوده است. آنچه مشخص است این خواهد بود که آمریکا و عربستان به عنوان دو عنصر مخرب اصلی تحولات سوریه و مابقی کشورهای حاضر در نشست مذکور، نمی‌توانند راه حلی برای بحران سوریه و برون رفت از آن ارائه کنند، زیرا آنها هر یک به نوعی به طور مستقیم و غیر مستقیم در زمینه اجرای استراتژی زمین سوخته آمریکا دخیل بوده‌اند.

وی ادامه داد: اگر به صورت موشکافانه بخواهیم بحران سوریه را بررسی کنیم، می‌بینیم که آمریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن چون عربستان، ترکیه، قطر و تا حدودی هم اردن نه تنها به دامن زدن بحران سوریه کمک کردند؛ بلکه مسبب اصلی فاجعه انسانی و زیست محیطی در این کشور بوده و از این جهت است که می‌گویم این نشست سر خودی در ژنو را باید مدلی از فرار رو به جلو قلمداد کرد و خروجی آن هیچ ارزشی نخواهد داشت. آنچه از محتویات بیانیه نهایی این نشست استنباط می‌شود، دخالت در امور سوریه قلمداد می‌شود تا کمک به حل و فصل سیاسی و بازسازی این کشور. به عنوان مثال در برخی از بندهای این بیانیه به وضوح گفته شده است که دولت سوریه باید چه ساز و کاری برای انتخابات و حتی تغییر قانون اساسی طی کند و این به منزله دخالت در امور داخلی سوریه به عنوان یک کشور مستقل محسوب می‌شود و کافی است این گروه رئیس‌جمهور و نخست وزیر هم برای این کشور تعیین کنند!

وی ادامه داد: جامعه بین‌الملل باید به این نتیجه برسد که سوریه یک کشور مستقل است و تنها مردم این کشور می‌توانند سرنوشت خود و نوع حکومت و دولتشان را انتخاب کنند. در وضعیت فعلی باید دولت سوریه نسبت به نشست هفت کشور مذکور اعتراض کند؛ چراکه اگر این دولت‌ها به دنبال حل و فصل بحران و بهبود اوضاع سوریه هستند باید در بازسازی سوریه به صورت جدی ورود کنند و حتی سهم تخریب خود در این جغرافیا را به عهده بگیرند. اما شاهد آن هستیم که بیانیه‌ای سراسر ابلاغی و آمرانه را در جهت وجاهت بخشیدن به نشست خود منتشر کرده‌اند.

این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل با بیان اینکه هدف این نشست، علنی کردن وجاهت تجزیه سوریه است، گفت: زمانی که به متن بیانیه نشست سر خودی هفت کشور در ژنو نگاهی گذرا می‌اندازیم، به صورت کاملاً مشهود می‌بینیم که آنها به دنبال تجزیه سوریه هستند. دولت سوریه باید بر مناطق خود مسلط شود و اجازه ندهد که تروریست‌ها از داخل سوریه به کشورهای اطراف نفوذ کنند؛ چراکه یکی از بهانه‌هایی که در متن بیانیه مذکور آمده است، عدم تهدید همسایگان از سوی دولت سوریه است. به عبارتی دیگر آنها به دنبال بهانه‌تراشی در مورد ماهیت دولت سوریه هستند و قصد دارند آن را یک تهدید منطقه‌ای عنوان کنند. در حالی که به ضرس قاطع می‌توان گفت در چهار تا پنج دهه گذشته سوریه هیچ گونه تهدیدی برای همسایه خود نبوده و همسایگان خود را مورد تعرض قرار نداده است.

وی ادامه داد: اینکه کشورهای حاضر در نشست ژنو سوریه را تهدیدی برای همسایگان خطاب می‌کند در اصل نشان‌دهنده نگرانی آنها برای امنیت رژیم صهیونیستی است و این موضوع را به عنوان بهانه‌ای برای اعمال فشار بر دمشق در دستور کار قرار داده‌اند. در بیانیه همه همسایگان سوریه نام برده شده است به جز عراق و پرسش اینجاست که چرا سوریه برای عراق به عنوان تهدید قلمداد نمی‌شود و تنها برای رژیم صهیونیستی تهدید باالقوه و بالفعل ارزیابی می‌شود؟! از این جهت است که می‌گویم محتویات بیانیه این نشست با بسیاری از واقعیات در تعارض جدی قرار دارد و مجموعه‌ای از ادعاهای واهی و آمالی است که برای راضی کردن یکدیگر در این بیانیه گردآوری شده‌اند.

وی در پایان تصریح کرد: این نشست را باید جلسه‌ای در راستای طرح بسیاری از خواسته‌های نا به حق کشورهایی دانست که خود باعث ویرانی سوریه شده‌اند و تنها راه حل این است که دولت‌های مذکور از منظر عقلی و فهم تحولات به رشد کامل برسند. اکنون که سایه ترس گسترش داعش و رواج تروریسم و خشونت از سر این کشورها بر طرف شده است، اگر کشورهای همسایه سوریه و کشورهای فرامنطقه‌ای علاقمند به ایجاد صلح و ثبات و برقراری امنیت پایدار هستند، باید به واقعیات میدانی تمکین کرده و به نیروهائی که در صحنه این کشور متولد شده‌اند احترام گذاشته و همه به دنبال فراهم کردن زمینه برای صلح پایدار و آغاز سریع نوسازی در این کشور باشند. این امر نیاز به خروج نیروهای آمریکائی از شرق فرات و کمک به دولت سوریه برای برقراری حاکمیتش بر سرتاسر این سرزمین از جمله ادلب، شرق و شمال شرقی آن دارد.

منبع: ایلنا مورخ ۹۷.۶.۲۵ با عنوان؛ تاجیک: تجزیه سوریه، راهبرد اصلی ۷ کشور منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای/ محتوای بیانیه پایانی با واقعیات سیاسی و میدانی در تعارض است