او 11 دسامبر پنج شنبه هفته گذشته در کنفرانسی تلویزیونی مدعی شد که بیماری همه گیر وبا که تمامی زیمبابوه را در برگرفته و حتی به سایر کشورهای همسایه نیز تجاوز کرده بود پایان یافته است و دیگر هیچ خطری مردم ناتوان زیمبابوه را تهدید نمی کند. " جای خردسندی است که به این ترتیب به همه مردم بگویم که دیگر وبا وجود ندارد... "
موگابه مانند تمامی دیگر ادعاهای خود در حالی چنان با تحکم و اعتماد کامل از موفقیت برنامه های بهداشتی خود در زیمبابوه صحبت می کرد که سازمان بهداشت جهانی از مرگ 783 بیمار مبتلا به وبا و ابتلای 16400 تن از مردم زیمبابوه به این بیماری مسری خطرناک از ماه آگوست تاکنون خبر داده است. موگابه در زمانی با افتخار از کامیابی دولت مقتدرش صحبت می کرد که مقامات آفریقای جنوبی از وقوع یک فاجعه انسانی در منطقه لیمپوپو در مرزهای زیمبابوه سخن می گویند. شمار فراوان پناهندگان بیمار زیمبابوه به سایر کشورهای آفریقایی سرتاسر قاره سیاه را در وضعیتی تاریک و بحرانی قرار داده است.
اهمال و تکذیب های دور از ذهن دیکتاتور پیر تا جایی رسیده است که جوامع بین المللی از جمله سازمان ملل متحد را در نهایت متقاعد به اقدامی جدی و موثر در باره بحران های دور و دراز این کشور کرده است به طوری که انتظار می رود دوشنبه هفته جاری با برگزاری نشست فوق العاده اعضای سازمان ملل بحران زیمبابوه برای همیشه حل و فصل شود. گوردون براون نخست وزیر انگلستان هفته گذشته اوضاع زیمبابوه را نیازمند اقدامی بسیار عظیم و اضطراری در تمامی ابعاد انسانی نام برد که همگی پیامدی روشن از تحریم های همواره سازمان ملل متحد و برخی کشورهای اتحادیه اروپا در قبال دولت دیکتاتور زیمبابوه هستند. نیکولا سارکوزی رییس جمهور فرانسه و جرج بوش همتای آمریکایی او نیز هریک موگابه را از ادامه مسیری که سال های بسیار در پیش داشت منع کرده اند.
در ماه جولای تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مبنی ممنوعیت عبور و مرور و توقیف دارایی های موگابه و سایر همدستان او از سوی کشورهای چین و روسیه و آفریقای جنوبی با مخالفت همراه شد چرا که به زعم آنها زیمبابوه با هر بحرانی که روبه رو باشد و مردمانش هر اندازه هم در بدبختی و فلاکت سر کنند باز هم این کشور تهدیدی برای ثبات و امنیت بین المللی نخواهد بود و نباید در امور داخلی این کشور دخالت داشت. مساله ای که چین و روسیه به عنوان دو قدرت برتر شورای امنیت به آن اشاره داشتند نمی توانست توجیه چندان درست و قابل قبولی برای همه بحرانی هایی باشد که این روزها همسایگان زیمبابوه با آن روبه رو هستند. شاید اگر چین و روسیه خود در مجاورت با زیمبابوه با خطر وبا یا شمار فراوان پناهندگان گرسنه و بیمار مواجه بودند تصمیم دیگری اتخاذ می کردند.
به زعم کارشناسان سازمان ملل رویکردی که هم اکنون باید در زیمبابوه به آن پرداخته شود مساله ای فراتر از روابط دیپلماتیک و بازی های سیاسی احزاب این کشور است. زیمبابوه این روزها با فاجعه ای انسانی روبه روست که برای حل و فصل آن نباید به اما و اگرهای دیپلماتیک فکر کرد. زیمبابوه هم اکنون دقیقا در شرایطی است که طبق بیانیه سال 2005 میلادی سازمان ملل باید به آن پرداخت. زیمبابوه وضعیتی را تجربه می کند که بر اساس اجماع نظر اعضای سازمان ملل باید برای حمایت از مردمانی که با جنایتی انسانی روبه رو هستند وارد عمل شد.
گرسنگی و فقر تمامی مردم یک کشور مساله ای نیست که بتوان در معادله های پیچیده سیاسی پاسخی برای آن یافت. طبق برآورد برنامه غذای جهانی سازمان ملل در سال میلادی جدید باید بیش از 5.5 میلیون نفری که همگی گرفتار بیماری و مهاجرت هستند تامین شوند.
در حالی که شوربختی مردم زیمبابوه هر روز ابعاد وسیع تری به خود می گیرد موگابه همچنان مصرانه معتقد است که ریشه همه بحران های کشور را باید در دخالت و دست پنهان عواملی خارجی جست و جو کرد که قصد دارند او را از اریکه قدرت به زیر بکشند و زیمبابوه را مانند مستعمره ای نوین با سیاست های دلخواه خود هدایت کنند. " من از این جا به همه اعلام می کنم که دیگر نه وبایی هست و نه جنگی! "
اگر ادعای موگابه از سوی مردمان کشوری که دغدغه همیشه نان را در سر دارند قابل باور باشد، اما برای سایر کشورهای آفریقایی که درگیر هجوم هر روزه پناهندگان هستند این مساله نمی تواند چندان پذیرفته شود. این روزها تحرکات بسیاری از سوی کشورهای آفریقایی برای بهبود وضعیت زیمبابوه در پیش گرفته شده است که در این میان خلع قدرت موگابه موثرترین اقدامی است که در ذهن و خاطر مردم قاره سیاه دور می زند.
اگر تا دیروز مساله پایین آوردن موگابه از اریکه قدرت صرفا از سوی مقامات خارجی و قدرت های برتر جهان شنیده می شد امروز در هر گوشه ای از آفریقا زمزمه هایی از برکناری دیکتاتور بزرگ به گوش می رسد. حتی دیسموند توتو اسقف اعظم آفریقای جنوبی که از مخالفان اصلی جنبش آپارتاید است آفریقاییان را به تقابل با موگابه فراخوانده است. این روزها در جای جای آفریقا تحرکات گسترده ای در برابر موگابه به پا شده است چنان که یان خاما رییس جمهوری بوتسوانا، ریلا اودینگا نخست وزیر کنیا نیز هر کدام برای خلع قدرت موگابه درخواستی جدی دارند. وزیر خارجه بوتسوانا حتی دامنه تحریم های اقتصادی در برابر زیمبابوه را به مساله عدم ارائه سوخت و نفت کشاند.
موگابه را نه فقط تهدیدهایی خارجی بلکه تقابلاتی درونی نیز تهدید می کند. مذاکره با احزاب اپوزیسیون زیمبابوه در تقسیم قدرت با وجود این که در ماه سپتامبر به مرحله ای حساس رسید ولیکن باز هم نتیجه ای مطلوب برای موگابه و دولت منزوی او به همراه نداشت و او را در بن بستی عمیق گرفتار کرد.
به نظر می رسد سرانجامی که در انتظار دیکتاتور پیر قاره سیاه است بیش از هر عامل دیگری به دولت آفریقای جنوبی بستگی دارد. در واقع یاکوب زوما رییس کنگره ملی آفریقا که به احتمال قوی سال آینده ریاست کشور آفریقای جنوبی را نیز بر عهده خواهد گرفت می تواند تعیین کننده سرنوشت نامعلوم موگابه باشد. او بر خلاف تابو امبکی رهبر ناتوان و ناموفق آفریقایی باید راهکارهایی موثر برای تقابل با همه اما و اگر های دیکتاتور پیر در اختیار داشته باشد. زوما فقط از طریق تحریم ها و ممنوعیت های بیشتر است که می تواند همسایه سرسخت خود را آرام کند در غیر این صورت بدبختی و تیره روزی مردم زیمبابوه دامن گیر همه اهالی قاره سیاه خواهد شد.
ترجمه: لیدا هادی
نظر شما