محمدجواد ترابی: بیش از دو دهه است که انجمن علوم مریخ ناسا، نصف کل بودجه تخصیص یافته به بخش علوم سیاره‌ای ناسا را به خود اختصاص داده است. این انجمن همچنین دفتر برنامه‌ریزی خود را در ناسا اداره می‌کند و هر چندسال یک بار، ماموریت‌های کوچک خودش را به نام مارساسکات راهی مریخ می‌کند. حتی در نقشه راه ده ساله‌ای که در سال 1382 / 2003 منتشر شد، مریخ جایگاه خاص خود را دارد. اما تمام این روزهای خوش برای سیاره‌شناسان طرفدار مریخ به پایان رسید؛ چراکه حالا دانشمندان طرفدار مریخ باید بر سر تصویب ماموریت‌هایشان با دیگر دانشمندان علوم سیاره‌ای بجنگند
استیون اسکوارز از دانشگاه کرنل در ایتاکای نیویورک که ریاست تببین نقشه راه ده‌ساله را نیز بر عهده داشت، در گفتگو با نیچر گفته است که در نقشه ده ساله برای سال 1390 / 2011 آمده است که ماموریت‌های مریخ درکنار دیگر ماموریت‌های منظومه شمسی ارزش‌گذاری می‌شود. همچنین در این هفته جیم گرین، مدیر بخش علوم سیاره‌ای ناسا به نشریه نیچر گفت که در این هفته رقابتی را به نام دیسکاوری (اکتشاف) به ارزش 425 میلیون دلار به تمامی مقاصد منظومه شمسی آغاز کرده است.
این تصمیم به این خاطر گرفته شده که به نظر می‌رسد فرصت آتی ماموریت مارساسکات در سال 1395 / 2016 به مرحله اجرا نرسد. گرین گفته است: «مارساسکات آینده‌ای جز قرار گرفتن در مجموعه دیسکاوری ندارد. ما به کل منظومه شمسی از لحاظ فرصت به یک شکل نگاه می‌کنیم».
برخی دانشمندان علاقه‌مند به مریخ در مورد آینده کلی دفتر برنامه‌ریزی ناسا نگرانند، چرا که از بودجه تاریخی و رویایی 600 میلیون دلاری این دفتر در سال 1387 / 2008 در آینده کاسته خواهد شد. فیل کریستنسن، زمین‌شناس دانشگاه ایالتی آریزونا در تمپه، می‌گوید: «نقشه راه ده‌ساله تعیین‌کننده سرنوشت برنامه مریخ خواهد بود.»
اتحاد فضایی
گرین گفته است که ناسا می‌خواهد از پنجره پرتاب سال 1395 / 2016 برای همکاری با سازمان فضایی اروپا بهره ببرد. سازمان فضایی اروپا قصد دارد مریخ‌نشین اگزومارس خود را همزمان با ارسال مدارگرد ناسا راهی مریخ کند؛ اما هر دو ماموریت بودجه اندکی دارند. گرین می‌گوید: «اگر این همکاری لغو شود، پول ناسا می‌تواند صرف یکی دیگر از ماموریت‌های مارساسکات به ارزش 450 میلیون دلار شود. مریخ‌نشین فینیکس که سال پیش روی دشت‌های قطبی مریخ فرود آمد، نخستین ماموریت از سری ماموریت‌های مارس اسکات بود».
پیش از اینکه دفتر برنامههای مریخ در سال 1363 / 1994 راه‌اندازی شود، ماموریت‌های مستقل مجبور بودند که اکثریت پشتیبانی کنگره را به خود معطوف کنند. به عقیده کریستنسن، به همین دلیل بود که از سال 1355 / 1976 که مریخ‌نشین‌های وایکینگ راهی مریخ شدند، تا سال 1371 / 1992 که مارس‌آبزرور (رصدگر مریخ) ارسال شد، هیچ ماموریتی با موفقیت به مریخ نرسید. او شاید بیش از هر چیز، عدم درک نیاز بر سرمایه‌گذاری بسیار برای انجام ماموریت‌های کم‌خطا را از سوی کنگره عامل عدم موفقیت ماموریت‌های مریخ در آن دو دهه می‌داند.
اما با برنامه‌ریزی اختصاصی، ماموریت‌ها می‌توانند گام‌های کوچک‌تری در راه آینده بردارند. به طور مثال، کریستنسن، ماموریتی را خاطر نشان می‌کند که برای آخرین رقابت اسکات در سال 1385 / 2006 مطرح کرد: اصابت یک پرتابه به داخل سطح و اندازه‌گیری میزان پخش گرد و غبار، گامی خواهد بود برای مریخ‌نورد بعدی که به کاوش دهانه برخوردی بپردازد. کاوشگر تحول فرار جو مریخ، می‌ون (MAVEN) برنده آن زمان رقابت اسکات بود؛ ماموریتی هواشناختی و جوی که در سال 1392 / 2013 راهی فضا خواهد شد.
کریستنسن براساس 30 طرح پیشنهادی شرکت‌کننده در رقابت اسکات در سال 1385 / 2006؛ انتظار دارد که در بدترین حالت هم، پاییز امسال به هنگام اعلام پروژه‌های پذیرفته شده، تعداد پروپزال‌های غیر مریخی که در رقابت دیسکاوری پذیرفته می‌شوند بسیار زیاد باشد. بسیاری از دانشمندان مریخ، شامل کریستنسن، وقت خود را صرف پذیرش پروپزال نمی‌کنند. او می‌گوید: «انجمن مریخ به اینکه در رقابت دیسکاوری بختی دارد یا نه، شک دارد.»
اما انجمن مریخ ممکن است، خودش را به خاطر بودجه‌های قطعی گذشته که منجر به سرگردانی اخیر شده است، سرزنش کند. آزمایشگاه علمی مریخ، نام مریخ‌نورد عظیم‌الجثه و جذابی است که 2.3 میلیارد دلار برای ساخت آن هزینه شده و در سال 1390 / 2011 به سوی مریخ ارسال خواهد شد. این ماموریت سبب به تاراج رفتن بودجه‌ای شده است که می‌توانست برای انجام چندین ماموریت مارس اسکات هزینه شود.
نظر شما