محمود زند بزرگ‌مردی است که از بیرون به بلوچستان نگاه کرده ولی موفق شده که به درونِ قوم راه‌یابد. لذا، وقتی او جزئیات سبک زندگی، اطوار و نظم اجتماعی این قوم ایرانی را بیان می‌کند همانند کسی است که با این فرهنگ زندگی کرده و به آن ایمان دارد. برای من این کتاب از آن جهت بسیار پُرارزش است که کسی در کسوت مدیربرنامه‌ریزیِ توسعه ماموریت می‌یابد ولی پیش از هرگونه تجویز طرح‌های تکنیکی اقدام به شناخت مردمی می‌کند که می‌خواهد توسعه را برایشان به ارمغان آورد.
او می‌فهمد که توسعه بدون آنها بی‌معنی است. این تبلور نگاهِ انسان‌محور به توسعه‌است که در این روزگاران بسیار نادر است و اکثر فکر می‌کنند چون قدرت، پول و تکنیک در اختیار دارند می‌توانند بدون توجه به انسان‌ها بموبند و بسازند. نتیجه‌اش هم میشود، برهم‌ریختن نظم اجتماعی، فاصله‌ی طبقاتی و اسکانِ غیرِرسمی!
ره‌آورد مطالعه زند در باره بلوچستان تاکید بر اقتصاد دریاپایه در این استان است. او به‌خوبی اهمیت دریای مکران را برای زندگی بلوچان درک کرده‌است. فراتر آنکه او به‌خوبی دریافته که بلوچستان نه تنها راهِ اتصال ایران به دریا که حلقه‌ی اتصال جغرافیای تمدن ایران‌شهری به دریاست. یک شاهراه اتصال 15کشور محصور درخشکی آسیای میانه و همسایگان به دریای آزاد همین بلوچستان است. از اینکه تمام تلاشی که برای توسعه بندرچابهار داشتم با یافته‌های ایشان همراستاست بسیار خشنودم.
تلاش محمود زند را در خلق اثر بزرگِ کتاب ۷ جلدی حکایت بلوچ باید حکایت همبستگی ملی ایرانیان دانست و از این بابت او را ستود. و آخر آنکه اثر حکایت بلوچ او تنها یک تک‌نگاری موفق نیست. این یک متن ادبی کم‌نظیری است که در روزگاران اخیر به تایید و تاکید بزرگانی چون جلالِ احمد، شاهرخ مسکوب و احمد اشرف کم‌تر همانندی دارد.
نظر شما