در ۱۱ فوریه امسال، در روزی که میلیون ها ایرانی چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ را گرامی و بیعت خود را با انقلابی که ۲۵۰۰ سال حکومت شاهنشاهی در ایران را پایان داد،تجدید کردند، ترامپ در توییت های فارسی و انگلیسی خود نوشت "۴۰ سال فساد، ۴۰ سال سرکوب و ۴۰ سال ترور ، رژیم تهران تنها ۴۰ سال شکست ایجاد کرده است. مردم ایران که مدت ها است رنجور هستند سزاوار آینده بسیار بهتری هستند".
در پاسخ به این توییت، وزیر امور خارجه ایران، در توییتر خود نوشت:"۴۰ سال شکست در قبول این موضوع که ایرانیان هیچ گاه به تسلیم باز نخواهند گشت، ۴۰ سال شکست سیاست خارجی ایالات متحده در تغییر به واقعیت ها، ۴۰ سال شکست در بی ثبات کردن ایران از طریق پول و خون. زمان برای دونالد ترامپ فراهم رسیده تا در مورد سیاست خارجی آمریکا تجدید نظر کند".
رهبران آمریکا و ایران تایید کرده اند که دردوره ترامپ، آمریکا شدید ترین تحریمها علیه ایران را اعمال کرده است. بجز سه سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ که برای اولین بار تهران و واشینگتن مذاکره سطح بالای مستقیم را تجربه و موفق به حل وفصل مسالمت آمیزیکی از مهمترین وپیچیده ترین اختلافات کهنه یعنی موضوع هسته ای شدند، سیاست امریکا درمورد ایران برمبنای تحریم و فشار و تغییر رژیم بوده است.
اما سوال اینجاست که آیا که پرزیدنت ترامپ میخواهد دوسال باقیمانده ریاست جمهوری خودش را با همین روش پرهزینه وکم نتیجه ادامه دهد یا روش متفاوتی را امتحان کرده و میراث جدیدی دربن بست شکنی بحران چهل ساله روابط آمریکا با ایران را امتحان کند. رهبر انقلاب اسلامی ایران قبلا تأکید کرد که «تغییر کنید تا ما هم رفتارمان تغییر کند».
ترامپ میتواند ده‌ها سال خصومت آمریکا و ایران را با "استراتژی پنج محور" زیرخاتمه دهد:
اول: اصلاح نیت
واشینگتن باید که به تهران اطمینان دهد که سیاست تغییر رژیم را کنار میگذارد. این اطمینان درصورتی حاصل خواهد شد که واشینگتن صداقت خود را در حرف و عمل نشان دهد. حرف های توخالی که همراه با اقدامات خصمانه باشند ، تنها نشانه بی صداقتی و عدم جدیت بوده و نتیجه معکوس خواهد داشت.
دوم: اصلاح زبان
زبان گفتگوی آمریکا با ایران همیشه برمبنای بی احترامی بوده و حکومت ایران را "حکومت منفور" و "محور شرارت" خوانده است. برای قضاوت منصفانه، باید گفت که تهران هم عموما از همین زبان درمورد آمریکا استفاده کرده و حکومت آمریکا را "شیطان بزرگ" خوانده است. واشینگتن و تهران حتی اگر مایلند که "دشمنی دائمی" داشته باشند؛ حداقل بخاطر احترام به مردم و تاریخ و فرهنگ یکدیگر، میتوانند از دشنام و توهین متقابل پرهیز کنند. آیت الله خامنه ای در سخنرانی اخیر خود به به طور مشخص اعلام کرد که ایرانیان تا زمانی که ایالات متحده به سیاست های خصمانه خود ادامه دهد شعار «مرگ بر آمریکا» را سر خواهند داد. البته وی تصریح کرد که منظور این شعار رهبران آمریکا هستند و نه ملت آمریکا.
سوم: اصلاح روش
مادامی که واشینگتن فکرکند ازطریق زور میتواند ایران را تسلیم کند، رفع خصومت ها ممکن نخواهد بود. باید دیپلماسی را جایگزین سیاست جنگ یا زور کرد. دیپلماسی نیز به معنای تحمیل خواست های حداکثری به یک کشور مستقل و توقع تسلیم شدن آنها نیست.
چهارم: اصلاح برنامه عمل
برخی از اندیشکده های آمریکا پیشنهاد "معامله بزرگ در مقابل بزرگ" را داده اند. این پیشنهاد مبتنی بر واقعیات نیست. راه عملی شروع اقدامات "کوچک در مقابل کوچک" است. بی اعتمادی بین ایران و آمریکا بسیار عمیق است و در دوران ترامپ، با توجه به خروج از برجام و نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درمورد برجام، نیز بسیار عمیق تر شده است. لذا واقع بینانه این خواهد بود که اعتماد سازی با اقدامات متقابل، قدمهای ممکن عملی و کوچک شروع شود. برای مثال ایران و آمریکا میتوانند در چارچوب قوانین بین المللی، براحتی درمورد مبارزه با مواد مخدر یا دزدی دریایی با هم همکاری کنند.
پنجم: پایان خط
واشینگتن و تهران برای اجرای چهار محور فوق وارد عمل نخواهند شد مگر اینکه بتوانند "آخر خط" را ببینند. درمورد برجام هم همین طور شد. آخر خط آمریکا "عدم دسترسی ایران به بمب هسته ای" بود و آخر خط ایران هم "حقوق هسته ای" درچهارچوب معاهده عدم اشاعه و "رفع تحریمهای" مرتبط با موضوع هسته ای بود. حل و فصل تخاصمات آمریکا نیزمیتواند بر اساس اصول عدم مداخله و احترام به حاکمیت باشد.
درمورد مشکلات عملی فعلی روی میز هم میتوان بزرگ و منطقه ای فکر کرد. برای مثال می توان به یک چارچوب عادلانه منطقه ای درمورد سلاح های متعارف و سلاح های غیرمتعارف دست پیدا کرد. در حالیکه ایران برد موشک های خود را داوطلبانه دوهزار کیلومتر نگاه داشته، اسرائیل و عربستان هر دو به موشک هایی با برد چهار یا پنج هزارکیلومتر مجهز هستند.همچنین با وجودیکه اسرائیل تنها دارنده سلاح های اتمی درخاورمیانه است، همه فشارها و تحریمها علیه ایرانی است که هیچ سلاح هسته ای ندارد!
قطعنامه های مکرر سازمان ملل خواستار عاری سازی خاورمیانه از بمب هسته ای و سایر سلاح های کشتار جمعی است. اجرای کامل و بدون تبعیض قطعنامه های سازمان ملل و کنار گذاشتن استانداردهای دوگانه، راه را برای ایجاد یک صلح پایدار در منطقه باز خواهد کرد . چنین تحولی میتواند مشکل گشای بسیاری از اختلافات دوجانبه ومنطقه ای ایران وآمریکا باشد.
یک روز پس از سخنرانی خصمانه ترامپ علیه ایران، حسن روحانی رییس جمهور ایران اعلام کرد که اگر آمریکا درمورد اشتباهات و مداخلات گذشته عذر خواهی کند، ایران میتواند روابط دوستانه با این کشور داشته باشد. تغییر در روابط ایران و آمریکا امکان پذیر است، اما هم نیازمند صبراست و هم روش مناسب. یک تغییر واقعی و بزرگ چند سال طول خواهد کشید بشرط اینکه دوطرف تعهدات و فرصت های مسیر صلح رادرآغوش گیرند.
۵۲۳۱۰
نظر شما