افزایش هزینه انتقال تجربه با تغییر معماری!

خلاصه موضوع این بود که این مطالعه نشان می دهد که با تغییر معماری در ژاپن، هزینه انتقال تجربه به شکل گسترده ای افزایش پیدا می کند. شاید تاکنون کمتر از این زاویه به پیامدها و آثار تغییرات عمومی سبک زندگی و نقش معماری به طور خاص اندیشیده ایم.

در دهه های اخیر که تغییرات اجتماعی شتاب بیشتری یافته و به هم خوردن ترکیب سنتی زندگی خانوادگی به محو شدن تدریجی شکل گسترده خانواده و شکل گیری خانواده هسته ای منجر شده، معماری جدید بر اساس فضای محدود تر خانه هایی برای تعداد اندک اعضای خانواده طراحی می کند. در زندگی شهرنشینی همین فضای روابط بسته خانوادگی باعث کاهش شدید ارتباط میان نسلی می شود و همه ارزش های فرهنگی یا میراث کهن ادبی، هنری و هنجارهای اجتماعی که تاکنون از طریق پدربزرگها و مادربزرگها به نسل جدید منتقل می شد دیگر راهی برای رسیدن به نسل جدید ندارد.

یافتن شیوه های جایگزین برای انتقال این ارزشها و نگرشها که حاصل قرنها تجربه نسلهای پیشین است - چه از طریق نظام آموزشی و چه ازطریق رسانه ها - هزینه های گزاف و مستمر خواهد داشت. در حالی که پیشتر به دلیل سبک معماری سنتی و زندگی مشترک و توده ای خانواده های گسترده همین انتقال تجربه به صورت طبیعی و با کمترین هزینه انجام می شد.

مطالعات دیگر به وضوح اثر معماری سنتی در کاهش ناراحتی های روحی و بیماری های روانی را نشان می دهند. شاید دلیل آن بیش از اثر فرم و بافت و نسبت آنها به محیطی بازگردد که فرصت با هم بودن و همراهی و انس بیشتر میان نسلهای متفاوت را فراهم می ساخت.

اینک همان قدر که تصور زندگی مشترک با عمه و خاله و دایی و عمو و همه با پدربزرگ و مادربزرگ از ذهن ها دور شده است، به همان اندازه فشارهای روانی و آسیب های روحی افزایش یافته است. شاید اکنون زمان آن رسیده باشد که جدی تر و عمیق تر به نقش معماری در این زمینه توجه کنیم.

 * منتشر شده در روزنامه خراسان