سرنوشت روباه پیر چه خواهد شد؟

زهره نوروزپور: خانم می روز گذشته افسار برگزیت را به نمایندگان مخالف خود باخت و مجلس عوام انگلیس شاهد لحظات تاریخی بود. آن ها یکصدا مهر تاییدی بر ناکارآمدی طرح های خانم می زدند. امروز قرار است مشخص شود که بریتانیا کبیر می ماند یا خیر؟ در خیابان های لندن هروز به تعداد معترضان افزوده می شود، معترضانی که خواستار تعیین تکلیف سرنوشت کشورشان در آینده اروپا هستند. برخی تحلیلگران معتقدند ممکن است بریتانیا برای خروج از این بن بست سیاسی بار دیگر به رفراندوم متوسل شود، اما اینبار پاسخ به خروج "نه" است.

دکتر مجید تفرشی پژوهشگر و تاریخ نگار کشورمان در لندن در اینباره می گوید زمانی که رفراندوم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا رای آورد یک دلیل بسیار عمده در آن هویدا بود، آنهم حس ناسیونالیستی گذشته گرایان انگلیسی بود. کسانی که خواهان کبیر ماندن بریتانیا بودند و برگزیت را وسیله ای برای بازگشت بریتانیا به اوج شکوه سلطنت گذشته می دانستند. اما اوضاع تغییر کرده است گذشته گرایان نیز به این باور رسیده اند که برگزیت هم راه نجات آنها نیست.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، اما سوال این است که چه شد این وضعیت برای همه طیف های سیاسی انگلیس بغرنج شد؟ چه شد که روز گذشته بالاخره خانم می شکست را پذیرفت و نمایندگان پارلمان در اقدامی بی سابقه و با هدف از بین بردن بن‌بست موجود، به انتقال قدرت تصمیم گیری در مورد روند بریگزیت از نخست وزیر به مجلس عوام رای داده اند؟ (اینجا) دولت ترزا می، نخست وزیر انگلیس در این رای گیری با ۳۲۹ رای در مقابل ۳۰۲ رای شکست خورد.

ترزا می به شدت مخالف انتقال قدرت تصمیم گیری در این زمینه به مجلس عوام بود. وی گفت که واگذاری این تصمیم به نمایندگان "بدعتی نامطلوب" خواهد بود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، به علاوه ترزا می گفته که هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت از تصمیم پارلمان اطاعت خواهد کرد.

اما جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر ضمن حمایت از این متمم تازه که اولیور لتوین، نماینده محافظه کار پیشنهاد کرده، گفت: دولت باید این فرآیند را جدی بگیرد.

این در حالی اسیت که گمانه زنی ها برای برکناری خانم می قوت گرفته است.

دکتر مجید تفرشی روز 19 اسفند 97 در کافه خبرخبرگزاری خبرآنلاین، درباره تحولات برگزیتی انگلیس گفت: «وضعیت برگزیت به دلایل مختلفی مبهم است و سیاستمداران بریتانیایی در این مورد دچار یک سردر گمی شده‌اند. هیچکدام از طرفین نه راهکار مشخصی دارند نه توانی که طرف مقابل را متقاعده و یا محکوم به پذیرش نظر خودشان کنند.

در حزب محافظه کار اختلاف نظرهایی وجود دارد به این صورت که عده ای معتقدند که باید رفراندوم جدید برگزار شود که تعداد این عده در حزب حاکم کم است. عده‌ای دیگر نیز معتقدند که دولت باید مجلس را متقاعد کند برای اینکه به بسته پیشنهادی دولت رای مثبت بدهد. برخی دیگر نیز بر این باور هستند که ترزامی اروپا را برای مذاکرات برای رسیدن به یک توافق جدید متقاعد کند. عده ای هم معقتدند که دولت باید خودش را آماده کند که بتواند بدون توافق از اتحادیه اروپا خارج شود. این تفکرعمدتا در حزب محافظه کار مطرح است.
در حال حاضر خیلی‌ها در شرایطی هستند که بتوانند یک ائتلافی را برای زمین زدن و سرنگون کردن خانم می ایجاد کنند. چرا این کار را نمی‌کنند؟  برای این که شرایط طوری است که اگر خانم می زمین بخورد، طبعا جانشین او باید انتخابات سراسری انجام دهند و شانس پیروزی حزب کارگر و جرمی کوربین در این انتخابات جدید زیاد است. برای همین در حزب محافظه کار کسی دوست ندارد که انتخابات برگزار شود و جانشین خانم می شود  و انتخابات را ببازد. همه در یک توافق نانوشته به ترزامی می‌گویند که خودت در قدرت باش، خودت انتخابات برگزار کن و خودت بباز. کسی حاضر نیست در باخت ترزا می شریک شود.

از طرفی انهایی که می گویند برگرد و با اتحادیه اروپا مذاکره کن درواقع مثل برجام خود ما شده است. موضع اروپا در برگزیت، مشابه موضع ایران، اروپا، چین و روسیه در برجام است. اروپا خواهان حفظ توافق انجام شده با لندن است. ولی موضع بریتانیا در برگزیت، مانند موضع آمریکا در برجام است که خواستار مذاکره مجدد و توافق جدید شده است.

اتحادیه اروپا می گوید که ما خواهان خروج بریتانیا نیستیم ولی حالا که قصد خروج دارید ، ماه ها مذاکره کرده ایم و به یک توافق رسیده ایم، اگر پارلمان این توافق را قبول ندارد مسولیت آن با دولت خانم می است نه اتحادیه اروپا. به خانم می می گویند خودت مشکل را با مجلس کشورت حل کن، موضوع ربطی به ما ندارد و توافق جدیدی در کار نخواهد بود. اتحادیه می گوید که شما توافق کردید اگر نمی توانید عمل کنید به اتحادیه برگردید. » مشروح کافه خبر دکتر تفرشی را اینجا بخوانید:برگزیت برای انگلیس مثل برجام شده است

اما انتقال قدرت یعنی چه و مجلس چه تصمیمی باید بگیرد؟ مجلس بریتانیا چگونه فرمان برگزیت را به دست گرفت؟

بی بی سی در گزارشی به این سوال پاسخ داده است: نمایندگان مجلس بریتانیا دوشنبه‌ شب تصمیم گرفتند کنترل فرآیند خروج این کشور از اتحادیه اروپا را خودشان به دست بگیرند.

آن‌ها به پیشنهادی رأی دادند که طبق آن، چهارشنبه ۲۷ مارس در یک سری رأی‌گیری "استمزاجی" تلاش می‌کنند راهی برای خروج از این بن‌بست پیدا کنند.

در جست‌وجوی یک برگزیت محبوب

مجلس بریتانیا تا کنون دو بار توافقنامه برگزیت را رد کرده است و دولت ترزا می فعلا امیدی به تصویب آن ندارد.

نمایندگان چهارشنبه (امروز) می‌خواهند فرآیندی را آغاز کنند که هدفش پیدا کردن حالتی از روابط با اتحادیه اروپا پس از جدایی است که اکثر نمایندگان با آن موافق باشند.

در بین حامیان سرسخت برگزیت، محبوب‌ترین حالت خروج از اتحادیه اروپا بدون یک توافقنامه رسمی است. گزینه‌ای که هدفش قطع تمام وابستگی‌های قانونی و تجاری بریتانیا به اتحادیه اروپاست؛ ولی اکثر اقتصاددانان معتقدند ضربه‌ای سنگین به اقتصاد این کشور می‌زند.

گزینه دیگر مورد علاقه خروج‌طلبان، بستن یک قرارداد تجارت آزاد عادی با اتحادیه اروپاست؛ شبیه قراردادی که مثلاً کانادا با این اتحادیه دارد.

ولی این گزینه هم مانند خروج بی‌توافق، یک ضعف بنیادی دارد، آن هم این‌که مشکل مرز ایرلند شمالی را حل نمی‌کند.

گزینه سوم راه پیشنهادی حزب کارگر، یعنی ماندن در یک اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپاست. این گزینه دست بریتانیا در بستن پیمان تجارت آزاد با کشورهای ثالث را می‌بندد، ولی در عوض تأثیر منفی برگزیت بر اقتصاد بریتانیا را کم می‌کند.

گزینه چهارم که این روزها به "بازار مشترک ۲.۰" معروف شده، این است که بریتانیا مانند نروژ عضو "منطقه اقتصادی اروپا" شود تا در "بازار واحد" اتحادیه اروپا باقی بماند.

این گزینه دسترسی دوطرفه بریتانیا به بازار اروپا را حفظ می‌کند ولی این کشور مجبور می‌شود از بسیاری از قوانین و مقررات اتحادیه اروپا تبعیت کند بدون آن‌که نقشی در قانونگذاری داشته باشد.

نقطه ضعف دیگر این گزینه این است که عضویت در «بازار واحد» به معنی پذیرفتن ادامه "مهاجرت آزادانه نیروی کار" است و جلوگیری از این مهاجرت نامحدود، یکی از دلایل اصلی بسیاری از رأی‌دهندگان برای رأی دادن به خروج از اتحادیه اروپا بود.

نمایندگان مجلس همچنین می‌توانند تصمیم به برگزاری یک همه‌پرسی دیگر بگیرند و در آن رفراندوم، از مردم بخواهند که مثلا بین ماندن در اتحادیه اروپا و خروج طبق توافقی که خانم می به دست آورده، یکی را انتخاب کنند.

ششمین و آخرین گزینه، پس گرفتن درخواست خروج از اتحادیه اروپا و لغو برگزیت است. گزینه‌ای که تا همین اواخر، کمتر کسی جرأت به زبان آوردنش را داشت ولی بیش از پنج میلیون و هفتصد هزار نفر در عرض یک هفته اخیر توماری با همین خواسته را در سایت مجلس بریتانیا امضا کرده‌اند.

 رأی‌گیری استمزاجی چیست؟

رأی‌گیری استمزاجی در واقع نوعی نظرسنجی در بین نمایندگان مجلس است، هر چند که فرآیند رأی‌گیری هنوز مشخص نشده است.

ساده‌ترین راه ممکن، مطرح کردن گزینه‌های مختلف و آری یا نه گفتن نمایندگان به آن‌هاست.

ولی چنین کاری می‌تواند به رأی دادن‌های تاکتیکی منجر شود و ترتیب رأی‌گیری ممکن است در تعیین نتیجه آن نقشی اساسی ایفا کند.

روش دیگر، رأی‌گیری کاغذی هم‌زمان درباره همه گزینه‌ها به صورت "آری یا نه" است.

راه سوم این است که نمایندگان بین گزینه‌ها اولویت‌بندی کنند. چیزی که کار شمارش آرا و تعیین گزینه‌های محبوب‌تر را پیچیده می‌کند.

بعدش چه می‌شود؟

نخست‌وزیر بریتانیا دوشنبه ‌شب تأکید کرد که نمی‌تواند تعهد بدهد که به نظر مجلس عمل می‌کند.

به گفته ترزا می، اگر مجلس گزینه‌ای را انتخاب کند که از نظر اتحادیه اروپا عملی نیست، آن را پیگیری نمی‌کند. این یعنی گزینه قرارداد تجارت آزاد عادی را فراموش کنید.

خانم می به برنامه انتخاباتی هر دو حزب کارگر و محافظه‌کار در انتخابات پارلمانی دو سال پیش هم اشاره کرد و گفت اگر گزینه‌ای با آن برنامه‌ها در تضاد باشد، قابل پیگیری نیست.

با توجه به این‌که هر دو حزب قول داده بودند که از اتحادیه اروپا، بازار واحد و اتحادیه گمرکی خارج می‌شوند، گزینه سوم و چهارم هم از نظر دولت غیر قابل قبولند.

خانم نخست‌وزیر همچنین گفت خروج بی‌توافق به دلیل مخالفت اکثریت بالایی از نمایندگان اتفاق نمی‌افتد و لغو برگزیت هم که به گفته او "نباید اتفاق بیفتد."

می‌ماند همه‌پرسی دوم که هم دولت و هم بیش از نیمی از نمایندگان مجلس با آن مخالفند.

به عبارت دیگر، به نظر می‌آید که قبل از شروع فرآیند رأی‌گیری استمزاجی در مجلس، دولت عملا همه گزینه‌های ممکن را رد کرده است.

هنوز نشانه‌ای از خارج شدن برگزیت از بن‌بست به چشم نمی‌خورد.

49310