به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، سیداسدالله اطهری استاد دانشگاه مطالعات روابط بین الملل ، همزمان با سالگرد سایکس پیکو، طرح تجزیه همان کشورهایی که در زمان عثمانی در این طرح تجزیه شدند ، به راهبرد ایران و استفاده از زیر سیستم های آن اشاره کرد. وی با بهره گیری از نظریه نخست وزیر اسبق ترکیه درباره این طرح در تحلیل خود عنوان کرد:
«قبل از اینکه داود اوغلو کتاب عمق استراتژیک را بنویسد، در ایران بحث هایی بود که چطور می شود کشور ما با چند زیر سیستم که در منطقه وجود دارد کار بکند. برای مثال با کشورهای حاشیه خلیج فارس، آسیای میانه و قفقاز، یا با شبه قاره و یا با حوزه ای مانند مدیترانه کار کنیم. در آن برهه و در جریان تئوری پردازی ها موضوعی به نام ایران فراموش می شد. به یک باره که ما در دانشگاه تربیت مدرس تحصیل می کردیم استادی به نام چنگیز پهلوان داشتیم که در فرانسه سخنرانی ای با موضوع "فراموشی ایران" برگزار کرد.
وی در این سخنرانی اذعان کرد که ایران نباید منطقه را در جهان عرب خلاصه کند. وی همواره تاکید داشت که ایران باید در تئوری پردازی ها وجود داشته باشد و توازن را بین چند زیر سیستم ایجاد کند. من در سفر به باکو فکر می کردم که چرا ایران نباید از این ظرفیت فرهنگی استفاده نکند؟ تمام سطح شهر پر بود از نام شعرای ایرانی و مردم آنجا از اسم ها ایرانی بسیار استفاده می کردند. همینطور کشور تاجیکستان که البته پس از انقلاب اسلامی اقدامات خوبی صورت گرفته است. در مورد آقای داود اوغلو که در ابتدا بدان اشاره کردم مساله مهمی مطرح است. یکی از مهارت های وی که توانست با دنیا ارتباط خوبی برقرار کند تئوری عمق استراتژیکش بود.
ترکیه در آن برهه تمرکز خود را روی آسیای مرکزی و قفقاز گذاشت، همینطور به افغانستان نگاه تازه ای پیدا کرد و برای آنها سدسازی کرد. همچنین فرماندهی کابل را از طریق ناتو بدست گرفت. در مورد روابط با جهان عرب هم تجدیدنظر کردند. نکته ای من روی آن تاکید دارم نگاه به این زیرسیستم هاست چرا که به ایران قدرت و توان زیادی می دهد تا با نظام بین الملل بهترین روابط را داشته باشد.
ترکیه می تواند در اتحادیه اروپا نقش مهمی ایفا کند چرا که این کشور در پروژه های نفتی و انرژی سهم قابل توجهی دارد و اروپا بدان نیازمند است. ایران هم باید در منطقه از هژمونی بالایی برخوردار باشد تا بتواندبه اندازه وزنش با اروپا رایزنی کند.
دو تئوری در ایران مطرح است که یکی از آنها تاکید دارد ایران باید از طریق هژمونی خود با دنیا ارتباط برقرار کند و عده ای دیگر می گویند که ایران باید با آمریکا متحد شود و پس از آن در منطقه به عنوان نائب هژمون عمل کند.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین افزود: «در حال حاضر می بینیم که اقتصاد ما بر پایه نفت است و آمریکا به دنبال به صفر رساندن صادرات آن است. بنابراین از بعد اقتصادی خلیج فارس برای ما جایگاهی استراتژیک دارد؛ در بعد فرهنگی و تمدنی می بینیم که آسیای مرکزی و قفقاز و کشورهایی چون افغانستان و پاکستان برای ما اهمیت دارند؛ در بعد ژئوپلیتیک و توازن قوا اسرائیل و مدیترانه برای ما پر اهمیت هستند. در بحث یمن و باب المندب هم همینطور. ایران باید ببیند که تسلطش در کدام یک از این موارد بیشتر است. آمریکا برای مذاکره با ایران نیز خواستار عقب نشینی ایران در همه موارد است، اما آنچه که برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است عدم عقب نشینی است و اگر آنها از ایران خواسته ای دارند باید مابه ازای آن را به ما بدهند.
وقتی که ایران تبدیل به کانون و محور در زیر سیستم هایی مانند آسیای میانه و قفقاز، شبه قاره، مدیترانه و غیره شود به طور قطع کشورهای عربی خود به خود به سمت ما خواهند آمد. باید بدانیم که برای ایران اولویت اصلی چیست آیا امنیتی، فرهنگی، ایدئولوژیکی و غیره است؟ پس از بررسی باید از مواردی که در راستای منافع ما نیستند عبور کرد. شاید لازم باشد در برخی حوزه ها مانند موضوعات ایدئولوژیکی آن را تعدیل کنیم و به فرهنگ توجه بیشتری داشته باشیم. حتی در برخی موارد توجه و تمرکز بیشتر روی اسلام می تواند مشکل گشا باشد. به نظر من یکی از مشکلاتی که ترکیه سکولار با آن مواجه بود عدم استفاده از یک مورد در ظرفیت های سه گانه فرهنگ غربی، ترکی و اسلامی بود که آن مورد شامل فرهنگ اسلامی می شد. اما وقتی از اسلام سکولار استفاده کردند از ایران پیشی گرفتند. در زمان پهلوی ترکیه از ابعاد ناسیونالیستی و همچنین غربی استفاده می کرد ولی از فرهنگ اسلامی بهره نمی برد. بنابراین بین این سه عامل باید توازن ایجاد کرد تا به موفقیت رسید. »
مشروح این کافه خبر را اینجا بخوانید.
310 310
نظر شما