مصر را رها کنید، انقلاب می خواهید اینجا را نگاه کنید

سام باهور

حوادث اخیرمصر و تونس کل منطقه و فراتر از آنرا به برنامه های تلویزیونی شان خیره کرده است. تمامی صحبتها حول محور  خیابانهای عرب، افزایش یافته، ظاهرا صحبت از یک مرده است.اما با این حال دیدن سرنگونی رئیس دیکتاتور دولت توسط خود مردم رضایت بخش است. اما هنوز برای شادی کردن زود است.

آنچه که ما شاهدش هستیم حذف و جابجایی رهبران است نه ارتقا نظام سیاسی که اجازه می دهد شخصی مثل رئیس جمهور مصر حسنی مبارک برای 30 سال بر سر قدرت بماند،سپس جایگاهش را با گستاخی تمام به پسرش واگذار کند در حالیکه مردمان مصر در فقر شدید غوطه ورند. نا آرامی ها در سراسر منطقه، رژیم مرتجع را مجبور به برخی تغییرات حداقلی  خواهد کرد.مانند معرفی محدودیت دوره ریاست جمهوری که دهه قبل باید انجام می گرفت. اما این تغییرات قانونی بی ارزش صرفا جهت متقاعد کردن معترضین برای رفتن به خانه هایشان انجام شد.

بعلاوه،هیچکس نباید این واقعیت را کوچک بشمارد که به طور متوسط صدها هزار نفر از شهروندان،دولت خود را در خیابان ها به چالش کشیده اند. این مثل تظاهراتی که ما در کشورهای غربی می شناسیم نیست.این موضوعی  واقعیست . برخورد شدید و سرکوب مدام از پیش شرط های اولیه برای مردمی است که پلیس دولتی را به چاش می کشند که در بیشتر موارد ابتدایی ترین حقوق بشری را نادیده می گیرد.

در جهان عرب شورش های داخلی یا همانگونه که به آن انتفاضه می گویند در یک بافت فلسطین ابداع شد. با این وجود محتوای اولین انتفاضه فلسطین با چیزی که ما امروزه می بینیم بسیار متفاوت است. بازگشت به سال 1987 فلسطینی ها واقعا از اشغال نظامیان خارجی که اسرائیل تا به امروز آن را به آن ادامه داده ،خسته شده بودند. مردم در سرتا سر کرانه باختری و غزه به خیابانها ریختند و تلاششان را نزدیک به شش سال ادامه دادند. اعتراضات فقط بخشی از داستان بود. عنصر اصلی پدید اورنده توانایی فلسطینی ها برای ثابت قدم ماندن، به مراتب پیچیده تر بود. فلسطینی ها به شدت سیاسی هستند ،آنها خودشان را به صورت غیرمتمرکر سازماندهی می کنند و می دانند چگونه دور از چشم اسرائیلی ها کار کنند.

اما هدف اولین انتفاضه تنها یک عنصر بیگانه به نام اسرائیل بود و با امضای پیمان ننگین صلح اسلو  به پایان رسید،که ناکارآمدی آن در طول دو دهه گذشته بارها ثابت شده است. رهبری فلسطین در واقع می خواست خیلی زودتر از موعد میوه های انتفاضه را که به خیالش پیمانی ناکارآمد با اسرائیل بود را بچیند و در این راه تلفات جانی، مالی، سیاسی و اجتماعی زیادی به فلسطینی ها وارد کرد.

مصری ها می توانستند به خوبی از فلسطینی ها این درس را بیاموزند که پنجره فرصت برای تغییرات واقعی بسیار ناگهانی و به ندرت باز می شوند. بنابراین آنها باید درباره خواسته های خود از این برهه تاریخی بسیار شفاف باشند. شک ندارم که وزارت امور خارجه آمریکادر حال حاضر بیش از چند سناریو در دست دارد و این درست همان چیزی است که مردم مصر باید در هفته های آتی با آن روبرو شوند.

انتفاضه دوم در سال 2000 شباهت های بسیار زیادی در عوامل  نسبت به تحولات اخیر در مصر وتونس داشت. در پی فرو پاشی مذاکرات کمپ دیوید دوم و ادامه تحریکات اسرائیل، خیابان های فلسطین با انفجار جمعیت مواجه شد. اگر چه هدف قیام دوم هم خیلی سریع اسرائیل اعلام شد اما در بطن امر این قیام علیه رهبران فلسطینی بود که به شدت فاسد شده و از ایجاد هرگونه تغییر سیاسی سرباز می زدند و تنها به روند بی پایان صلحی که آمریکا ضامن آن بود دلخوش کرده بودند.

یاسر عرفات رئیس جمهور وقت فلسطین می دانست که انتفاضه دوم  توانایی این را دارد که او و خانه پوشالی خودساخته اش، تکشیلات خودگردان را ویران کند. با این همه عرفات می دانست که چگونه با زیرکی مردمش را مدیریت کند و خشم آنها را به جای دیگری منتقل کند یعنی به سمت اشغالگران خارجی. عرفات مانند امروز مبارک و بسیاری دیگر از رهبران هم نسلش فکرمی کرد که آمریکا به کمکش می آید و اوضاع را سروسامان می دهد. او اشتباه فکر می کرد. هر بحران عمده سیاسی فلسطین گواه بر این بود که رهبران سنتی فلسطین تنها اقدامات ناچیزی انجام می دادند تا صرفا توده های مردم را از عقب برانند.  اغلب این اقدامات به ایجاد تغییراتی در کابینه خلاصه می شد و به جای اهتمام به ایجاد اصلاحات بنیادین به انجام خدماتی ناچیز بسنده می شد. درست مانند چیزی که اکنون در مصر و تونس شاهد آن هستیم.

در طول سالها فلسطینیان این توانایی را به دست آورده بودند که فشار بر روی اشغالگران را همچنان حفظ کنند و شبه دولت خود را تحت نظارت داشته باشند چرا که سازماندهی های آنها از سالها قبل درمیان توده های مردمی ریشه داشته است. این سطح از عمق تشکیلاتی پایدار در بسیاری از مناطق جهان عرب آنچنان ضعیف شده که می توان گفت وجود ندارد. دولت های مبتنی بر نظامی پلیسی مثل تونس ،مصر و سرتاسر خاورمیانه مطمئن هستند که جامعه مدنی مانند رسانه ها و سایر بخش های خصوصی مطیع و فرمانبردار باقی می مانند.

سوال واضح اینست:اگر فلسطینی ها در ریختن به خیابانها اینقدر با تجربه هستند،پس چرا تظاهرات جدی بسیار کمی برای همبستگی با مردم مصر در غزه، رام الله،نابلس و بیت لحم وجود دارد؟ دلیلش این است که تشکیلات خودگردان فلسطین براساس نظر حاکمان ایالات متحده و دستور کارهایی که با هزینه های خارجی آماده شده عمل می کنند و آن استفاده از تنها یک روش در مواقع بحران است : زور.  درست مشابه همین وسیله در برخورد با دولت غزه اعمال می شود منتهی با دلایلی دیگر. از آخرین انتخابات فلسطین که با مبارزات داخلی به پایان رسید،ایالات متحده تجهیز ،تربیت و رهبری نسل جدیدی از سرویس های امنیتی فلسطینی را بعهده دارد تا به مدل اداره خود در امور جهان عرب  و حکومت های پلیسی و جمهوری های غیرمردمی خدمت کنند.چیزی که از آمریکا انتظار نمی رود پذیرش دموکراسی حقیقی در جهان عرب است .اما ترجیحا جبهه جدید و جوانتری به جای سیستم قدیمی و فاسد حکومتی قرار می گیرد.

اگر یک فشارسنج برای دمای سیاسی روز خاورمیانه می خواهید؛مصر را دنبال کنید.اما اگر فشارسنج برای احتمالات آینده برای اصلاحات پایدار و جدی می خواهید؛چشمان خود را بروی مردمان فلسطین نگه دارید کسانیکه در مبارزه ای دوجانبه برای گریختن از 43 سال اشغال وحشیانه اسرائیل و برای ایجاد اولین مدل از یک حکومت منتخب مردمی عربی که خود را حقیقتا پاسخگوی مطالبات مردم می داند مبارزه می کنند.

عامل اصلی جلوگیری فلسطینی ها از رسیدن به هدف خود و دست زدن به اصلاحات بنیادین، امتناع ایالات متحده از پذیرش نتایج انتخابات سال2006، یعنی اولین انتخابات واقعی در فلسیطن است. همین اندازه محتمل است که آمریکا دولت برآمده از یک انتخابات اصلاح طلبانه را که بیانگر نمایندگی حقیقی مردم است وتو کند.

مادامیکه مردم خاور میانه اصلاحات را جدی نگیرند وتظاهرات توده ای خود را به تلاشهای پایدار و سازمان یافته تبدیل نکنند که همه جنبه های جامعه- اعم از سیاسی، قانونگذاری، اقتصادی و اجتماعی -  را در بربگیرد، متاسفانه همه اشک ها و خون هایی که بر روی این اعتراضات اجتماعی اخیر سرمایه گذاری شده، هدر خواهد رفت. 16146

گاردین/ 7 فوریه، ترجمه آمنه معزی